Vikipedi:Vikipedi'yi kim yazıyor?
 | Bu sayfa Vikipedi hakkında bir deneme yazısıdır, bir politika veya yönerge değildir. Denemeler bir konu hakkında Vikipedi topluluğunun önemli bölümünün veya sadece bir kişinin görüşünü yansıtabilir, yaygın kabul görmeyebilir. Kesinlikle politika veya yönerge gibi ele alınmamalıdır. Gerekirse bu sayfayı güncellemekten veya temel değişiklikler için tartışma sayfasında fikir belirtmekten çekinmeyin. |
 | Ceviz kabuğuna sığacak şekilde bu sayfa: Siz de dahil olmak üzere herkes ansiklopediye katkıda bulunabilir. |
Diğer ansiklopedilerin aksine, Vikipedi'nin gönüllü yazarlarının herhangi bir konuda uzman olmaları (bazıları gerçekten öyle olsa da) gerekmemektedir. Herhangi biri olabilir, hatta siz bile olabilirsiniz! Gönüllülerin yeni bir madde yazmadan önce biçimsel bir eğitime ihtiyaçları yoktur. Bugüne kadar birçok kişi Vikipedi'de madde başlatmış ve düzenlemiştir. Dünyanın farklı ülkelerinden gelen ve farklı geçmişlere sahip bu insanlar, aynı zamanda farklı yaşlardadır. Bu ansiklopediye katkıda bulunan herkese Vikipedist veya "Viki" adı verilir. Vikipedi'ye sadece doğrulanabilir ifadeler eklemek bir Vikipedi kuralıdır. Vikipedi biçim rehberi, editörleri kaynak gösterme konusunda teşvik edecek şekilde düzenlenmiştir. Bazen Vikipedistler bu kurallara uymazlar, çünkü ya unuturlar ya da bu kuraldan haberleri yoktur. Bu durumda maddeyi okuyanlar bir ifadenin doğrulanabilir olup olmadığından emin olamamaktadırlar.
Bir madde üzerinde birçok sayıda insanın çalıştığı durumlarda, zaman zaman anlaşmazlıklar doğacaktır. Anlaşmazlıkları gidermek için, konuyla ilgilenen editörler düşüncelerini maddenin tartışma sayfasında belirtirler. İki perspektifin de adil bir biçimde temsil edilebileceği bir düzenlemenin nasıl yapılabileceği konusunda anlaşmaya varmaya çalışırlar. Bu, Vikipedi'nin sadece bilgi değil, aynı zamanda bir iş birliği ortamı olmasını sağlar.
Vikipedi'nin pek çok kullanıcısı, bir maddenin sayfa geçmişine bakarak o maddeye katkıda bulunan kişilerin sayısını görmek ister. Genellikle bir maddenin doğruluğunun (değişikliklerin çoğu, işleyişi aksatıcı olmaktan çok yapıcı olduğu için) çok sayıda ve farklı kişiler tarafından değiştirilmiş olmasında yattığı varsayılır. Herhangi bir maddenin tartışma sayfasına bakarak diğer okuyucu ve kullanıcıların madde ile ilgili olarak ne söylediklerini görebilirsiniz.
Pek çok kişi tarafından yazılan maddelere ait bir liste de seçkin maddeler listesidir. Bu maddeler, seçkin madde statüsü kazandıklarında yüksek kaliteli olarak kabul edilirler ve eğer madde üzerinde sonradan yapılan değişiklikler sayfanın kalitesini düşürürse, herhangi bir kullanıcı, maddenin bu özel statüden alınmasını isteyebilir.
Belirli bir ifadenin doğruluğu hakkında karar vermenin en iyi yolu, bu ifadenin doğruluğunu teyit edecek; kitap, dergi makaleleri, televizyon haberleri, ticari dergiler veya web siteleri gibi bağımsız ve güvenilir kaynaklar bulmaktır. Vikipedi maddelerinin doğruluğunun değerlendirilmesi hakkında daha fazla yardım için Vikipedi ile araştırma yapmak konusuna bakınız.
Vikipedistler maddeleri nasıl geliştirir?
değiştirBir okuyucu, herhangi bir maddede, orada olmaması gereken bir şey bulduğunda o maddeyi değiştirebilir ve böylece Vikipedi'nin daha doğru ve kullanışlı hale gelmesine yardımcı olur. Bir başkası, bir maddenin üstüne bir not düşerek o maddenin temizlenmesi gerektiğini belirtebilir. Ayrıca, Vikipedi'de henüz olmayan bir bilginin paylaşılması için yeni bir madde de oluşturulabilir.
Pek çok kişi, Vikipedi'yi ilk duyduklarında, maddelerin zaman içerisinde birkaç kelime yazarak yavaş yavaş oluşturulduğunu düşünür. Gerçekten de pek çok değişiklik, imla hatalarını düzeltmek, bir cümleyi daha düzgün yazmak veya bir iki küçük bilgi girmek gibi küçük boyutlardadır. Fakat belirli konularla ilgilenen bazı yazarlar, paragraflar halinde hatta bütün bir maddeyi bir defada kaleme alabilirler. Bu yazarların kimi profesör, kimi hobi tutkunu, kimi de ansiklopedide bir boşluğu doldurmak isteyen sade birisi olabilir.
Bir metni parça parça bir araya getirmek, asıl resmi ortaya koymayabilir ve dolayısıyla, bazen bir yazar, o maddeyi, aynı olgulara sadık kalıp daha akıcı hale getirmek üzere organize etmek ya da yeni baştan yazmak isteyebilir. Herhangi bir bilginin yanlış yere yazılması, bir maddenin aşırı derecede büyük olması ve parçalara bölünmesi gerektiği, aynı konuda kazara iki farklı madde oluşturulması, ya da aynı konuda birçok küçük madde olup da bunların daha büyük bir madde içinde bir araya getirilmesi gerektiği gibi durumlarda bu malzemelerin, başka maddelere aktarılması gerekebilir. Küfür içeren katkılar genellikle hemen silinir.
Düzeni kim sağlıyor?
değiştirVikipedi'nin pek çok yazarı, madde içeriklerini dostane bir üslupla tartışır veya birbirlerinin çalışmalarını sessizce geliştirirler. Pek çok hata veya kötü değişiklik, bunu fark eden birisi tarafından ya geri alınarak ya da silinerek düzeltilir. Son değişiklikler sayfası ve izleme listesi gibi herkesin kullanımına açık araçlar, yazarların, kötü değişiklikleri, sitedeki tüm sayfaları sürekli kontrol etmeksizin bulmalarını sağlar.
Vandalizm (kasıtlı olarak karalama yapma veya kasıtlı yanlış bilgi girme), değişiklik savaşlarına yol açan anlaşmazlıklar (yazarların bir maddedeki anlaşmazlıkları tartışarak çözmek yerine ileri geri alarak kavga etmeleri) ve diğer rahatsız edici tutumlar gibi daha ciddi bazı problemler ortaya çıkabilir. Bu durumlarla mücadele etmek için, Vikipedi hizmetlilerinin maddeleri koruma altına alma ve kullanıcıları engelleme gibi yetkileri vardır. Bu hizmetliler, sitenin politikalarını ve prensiplerini uygulamak üzere kullanıcıların oylarıyla seçilirler.
Hizmetli olma yetkisi, az sayıdaki bürokrat ve kâhya tarafından verilir. Onların yetkileri de geliştiriciler tarafından verilir. Geliştiriciler, siteyi ayakta tutan sunuculara fiziksel veya çevrimiçi erişimi olan gönüllülerdir. Siteyi çalıştıran donanım, sizlerin bağışlarıyla finanse edilen bir yardımsever kuruluş olan Vikipedi vakfınındır. Mütevelli heyeti ve site kurucusu Jimmy Wales, vakfın yalnızca ansiklopedilerden ibaret olmayan tüm projelerini izler. Günlük uyuşmazlıklar üzerine hakemlik yapma konusunda İngilizce Wikipedia'daki, atanmış ve seçilmiş gönüllülerden oluşan ve mahkemedeki hakimler gibi hareket eden yerel hakem komitemizde, büyük çapta delegasyona sahip bir otoriteleri vardır. Topluluktaki yöneticileri, özel fakat sınırlı gücü olan, hareketleri mahkeme ve birbirleri tarafından gözetime tabi olan yerel polis kuvveti gibi düşünebilirsiniz.
Cesur olun! Vikipedist olun!
Vikipedistlerle tanışın
değiştirVikipediye emeği geçenlerin listesi için Kategori:Vikipedistler sayfasını ziyaret edebilir ve bu sayfada katkıda bulunan değerli kişiler hakkında ilginç bilgilere ulaşabilirsiniz.