El Torida
El Torida, 1970 ABD-Meksika ortak yapımı western komedi filmidir. Özgün adı Two Mules for Sister Sara (Tr: Rahibe Sara'ya İki Katır) olan film Türkiye'de sinemalarda 1971 yılında gösterime girmiştir.[1] Türkçe afiş adı kararlaştırılırken filmin Fransa'daki afiş adından (Sierra torride) ilham alındığı ve bu nedenle İspanyolca olan bu adın seçildiği anlaşılmaktadır. Film 1991 yılında özel televizyon kanalı Star TV'de Sara'ya İki Katır adıyla da gösterime verilmişti.[2]
| Two Mules for Sister Sara | |
 "El Torida (Two Mules for Sister Sara) filminin özgün sinema afişlerinden biri" | |
| Yönetmen | Don Siegel |
|---|---|
| Yapımcı | Carroll Case Martin Rackin |
| Senarist | Albert Maltz |
| Hikâye (eser) | Budd Boetticher |
| Oyuncular | Shirley MacLaine Clint Eastwood Manolo Fábregas Alberto Morin |
| Müzik | Ennio Morricone |
| Görüntü yönetmeni | Gabriel Figueroa |
| Sanat yönetmeni | José Rodríguez Granada |
| Kurgu | Robert F. Shugrue |
| Stüdyo | Martin Rackin Productions |
| Dağıtıcı | Columbia Pictures |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Western, komedi |
| Renk | Renkli (Technicolor) |
| Yapım yılı | 1970 |
| Çıkış tarih(ler)i | 16 Haziran 1970, ABD 22 Kasım 1971, Türkiye |
| Süre | 116 dakika |
| Ülke |  ABD Meksika ortak yapımı |
| Dil | İngilizce (yer yer İspanyolca ve Fransızca) |
| Bütçe | 4 milyon ABD doları |
| Hasılat | 4,7 milyon ABD doları |
| Diğer adları | El Torida (Türkiye) Sierra torride (Fransa) Gli avvoltoi hanno fame (İtalya) Dos mulas y una mujer (İspanya) Ein Fressen für die Geier (Batı Almanya) |
Don Siegel'ın yönettiği filmin başrollerinde Shirley MacLaine ve Clint Eastwood oynamışlardır. Jenerikte MacLaine adı önce yazılırken, afişlerde Eastwood'un adı önce yazılmıştır. Klasik western filmlerinin ünlü yönetmeni Budd Boetticher'e ait eski bir hikâyeden uyarlanan filmin senaryosunu Albert Maltz yazmıştır. Özgün müziğini Ennio Morricone'nin bestelediği "El Torida"nın geniş perde Technicolor renkli görüntülerini Meksikalı görüntü yönetmeni Gabriel Figueroa çekmiştir. Geleceğin ünlü görüntü yönetmeni Bruce Surtees ise, Figueroa'nın kamera operatörüydü.
1860'lı yıllarda, Fransız işgâli altındaki Meksika'nın çöllerinde geçen filmde serüven adamı bir silahşörle (Eastwood) rahibe kılığına girmiş bir fahişenin (MacLaine) maceraları anlatılır. Gizemli misyonları da olan bu iki zıt karakter, zorlu yolculukları sırasında kaçınılmaz olarak birbirlerini cezbedecektir.
Dış sahnelerinin tamamının Meksika'da çekildiği "El Torida", Siegel'ın yönetmen, Eastwood'un da oyuncu olarak birlikte yaptıkları beş filmden ikincisidir. Shirley MacLaine ve Clint Eastwood "Golden Laurel" ödülüne aday gösterilmişlerdi.[3]
Arka plan
değiştirFilmin konusu 19. yüzyılın ortalarında Meksika'da geçmektedir. Ülke ödeyemediği dış borçları yüzünden 1862'de Fransızlar tarafından işgâl edilmeye başlamıştır. Meksika'nın başında ise 1864'ten beri Fransa imparatoru III. Napolyon'un ve bir grup Meksikalı monarşi yanlısının desteği ile gelmiş kukla hükümdar İmparator Maximilian vardır, ancak bu Fransız kuklası iktidar, başta ABD olmak üzere birçok ülke tarafından tanınmıyordu. Fransızlara karşı başlatılan direniş hareketinin başında ise eski başkan Benito Juárez vardır. Ona sonradan Porfirio Díaz da katılacaktır. ABD Başkanı Abraham Lincoln, Juárez önderliğindeki cumhuriyetçileri desteklese de Amerikan İç Savaşı nedeniyle Meksika'ya doğrudan müdahale edemiyordu.
Konusu
değiştirAtıyla Meksika çölünde yalnız yolculuk yapan Hogan (Clint Eastwood) adlı Amerikalı silahşor, yakındaki bir tepenin ardından gelen çığlık seslerini araştırdığında üç serserinin çırılçıplak soydukları bir kadına (Shirley MacLaine) tecavüz etmek üzere olduklarını görür. Hogan, her üç serseriyi de de büyük bir soğukkanlılıkla ve acımasızca öldürerek kadını kurtarır. Adının Sara olduğunu söyleyen kadın elbiselerini giydiğinde, Hogan şaşkınlıkla onun bir rahibe olduğunu görür. Çölde bir çift katırla seyahat etmekte olan rahibe Sara, işgâlci Fransızlara karşı savaşan bir grup devrimci Meksikalı hesabına çalışmaktadır. Sara, Hogan'dan kendisini Meksikalıların kampına götürmesini ister. Hogan bu teklifi kabul eder, zaten kendisi de Meksikalı devrimcilerle bir anlaşma yapmıştır. Bu anlaşmaya göre Fransız garnizonuna yapılacak baskında Meksikalılara yardımcı olacak, karşılığında da garnizonun kasasındaki paradan bir pay alacaktır.
İkili kampa doğru ilerlerken, Sara'nın viski ve puro içtiğini gören Hogan, bir rahibeye uygun olmayan bu davranışlara çok şaşırır. Yolda Fransızlara cephane taşıyan bir treni tahrip ederler. Saldırı sırasında Hogan omuzundan yaralanır. Sonunda Juárez'in komutanlarından Albay Beltrán'ın (Manuel Fábregas) kampına ulaşırlar. Sara Meksikalı komutana Fransız kalesiyle ilgili ayrıntılı bilgi verir. Hogan'a da aslında bir rahibe olmadığını, kamuflaj amacıyla rahibe kılığına girmiş bir fahişe olduğunu ifşa eder. İkili Fransız kalesinin ele geçirilmesi hususunda birlikte hareket etmeye karar verirler. İkisi kaleye sızdıktan sonra kapıları açarak Meksikalı devrimcileri içeri alacaklardır.
Hogan'ın tek koluyla sergilediği kahramanlıkların ön planda olduğu destansı bir çatışmanın sonunda Fransızlar kaleyi Meksikalılara bırakarak geri çekilirler. Meksikalı devrimciler sözlerine sadık kalarak ele geçirdikleri ganimetin bir bölümünü Hogan'a verirler. Artık zenginliğe kavuşmuş olan Hogan ve Sara, görevlerini tamamlamış olmanın huzuruyla yeni maceralara doğru yola çıkarlar.
Anakronizm
değiştirFilmde Clint Eastwood'un bolca kullandığı bir patlayıcı olan dinamit, filmin konusunun geçtiği dönemde henüz kullanıma sunulmamıştı. "El Torida" (Two Mules for Sister Sara) Meksika'ya Fransız müdahalesi yılları olan 1861-1866 arasında geçmektedir. Oysa İsveçli kimyager Alfred Nobel dinamiti 1866'da icat etmiş, 1867'de de hem İngiltere'de hem de İsveç'te ayrı ayrı patentlerini almıştı. Bu patlayıcının dünya yüzünde yaygın kullanılması da haliyle bu tarihten sonra olmalıdır. Eastwood'un kullandığı bu patlayıcılarının çomaklar (lokumlar) halinde olmaları, fitillerinin ve kapsüllerinin yapısı, kararlı (emniyetli) olmaları onların dinamitin ortaya çıkmasından önce kullanılan karabarut gibi başka patlayıcılar olamayacağı açıktır. Zaten filmde "dinamit" adı da apaçık zikredilmektedir. Oysa dinamitin 'adı' da icadın kendisiyle birlikte 1867'de tescil edilmişti. Bu durumda filmin yapımcılarının bilerek veya bilmeyerek bir kronolojik hata, tarih hatası yani anakronizm yaptıkları sonucu çıkartılabilir.
Dinamitle ilgili bu anakronizm, muhtemelen o yıllarda çekilen birçok western filmi ve dizisinde bu patlayıcının yerli yersiz sıklıkla kullanılmış olmasının oluşturduğu ilgiden bu filmin yapımcılarının da yararlanmak istemelerinin bir sonucu olabilir.
Siegel-Eastwood işbirliği
değiştir
Clint Eastwood sinemadaki ilk çıkışını İtalya'da, Sergio Leone'nin yönettiği spagetti westernlerde oynayarak yapmıştı. Daha sonra ABD'ye dönen Eastwood Don Siegel'ın filmlerinde oynamaya başlamıştı. Amerikalı emektar sinemacı Don Siegel ise İngiltere Cambridge Üniversitesi'nde eğitim aldıktan sonra sinemaya kurgucu ve teknisyen olarak başlamıştı. İkili birlikte bir dizi film yapmışlardı. Don Siegel, Clint Eastwood'un yönetmenliğe başlamasına da önayak olarak sinemaya önemli bir katkıda da bulunmuştu.[4] Don Siegel'ın yönetmen, Clint Eastwood'un oyuncu olarak birlikte çektikleri ve Eastwood'un Avrupa'da kazandığı ününü daha da pekiştirecek olan beş film şunlardır:
| Yıl | Film | Türkçe adı |
|---|---|---|
| 1968 | Coogan's Bluff | Ölüm Oyunu |
| 1970 | Two Mules for Sister Sara | El Torida |
| 1971 | Beguiled | Kadın Affetmez |
| 1971 | Dirty Harry | Kirli Adam |
| 1979 | Escape From Alcatraz | Alkatraz'dan Kaçış |
Bunlardan başka Clint Eastwood'un hem yönetip hem de başrolünü oynadığı 1971 tarihli Play Misty for Me'de (Ölümün Sesi) bu kez Don Siegel oyuncu olarak yan rollerden birinde gözüküyordu[5]
Oyuncular
değiştir
| Oyuncu | Rolü |
|---|---|
| Shirley MacLaine | Sara |
| Clint Eastwood | Hogan |
| Manuel Fábregas | Albay Beltrán |
| Alberto Morin | General LeClaire |
| Armando Silvestre | Birinci Amerikalı |
| John Kelly | İkinci Amerikalı |
| Enrique Lucero | Üçüncü Amerikalı |
| David Estuardo | Juan |
| Ada Carrasco | Juan'ın annesi |
| Pancho Córdova | Juan'ın babası |
| José Chávez | Horacio |
| José Ángel Espinoza | Fransız subayı |
| Rosa Furman | Sara'nın arkadaşı |
Müziği
değiştir
Filmin özgün müziğini İtalyan film müziği bestecisi Ennio Morricone bestelemiştir. ABD'de "Kapp Records" (KRS 5512), İngiltere'de de "MCA Records" (MKPS 2013) tarafından 1970 yılında eşzamanlı olarak bir de soundtrack albümü piyasaya verilmişti. Bu plakta orkestrayı da Morricone yönetiyordu. Vinil LP formatında stereo basılan albümde yer alan parçalar şunlardır.[6]
A- Yüzü
- Main Title
- A Time For Miracles
- Night On The Desert
- Sister Sara's Theme
- The Swinging Rope
B- Yüzü
- The Braying Mule
- La Cueva
- La Cantina
- The Cool Mule
- The Battle
- Main Title (Reprise)
LP albüm stüdyoda stereo olarak kaydedilmişti, ancak filmin ses kuşağı monoydu. Soundtrack albümü 1994 yılında İtalya'da CD formatında da basıldı, ancak diskin kapasitesini tam olarak kullanmak adına bu kez CD'de Terrence Malick'in 1978'de yönettiği "Cennet Günleri" (Days of Heaven) adlı başka bir filmin müzikleri de yer almaktaydı.
Kaynakça
değiştir- ^ Tuncan Okan. "Haftanın Filmleri". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012.
- ^ Milliyet, Gazetesi (11 Ağustos 1991). "Olaylı Yolculuk-"Sara'ya İki Katır"". s. 19. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2012.
- ^ "Laurel Awards for 1971" (İngilizce). IMDb. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2012.
- ^ Teksoy, Rekin (2005). Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi. Oğlak Yayıncılık. ss. sayfa 797.
- ^ "Siegel-Eastwood / Credited with" (İngilizce). IMDb. 19 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2012.
- ^ "Ennio Morricone – Two Mules For Sister Sara (Original Soundtrack Album)" (İngilizce). discogs.com. 25 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2012.
Dış bağlantılar
değiştir- IMDb'de El Torida
- Allrovi.com'da "Two Mules for Sister Sara" 31 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Rotten Tomatoes'da "Two Mules for Sister Sara" 5 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Filmin çeşitli afişleri 12 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.