Theodorus (Herakleios'un kardeşi)
Theodorus (Latince: Theodorus, Yunanca: Θεόδωρος; fl. c. 610 – 636), Bizans imparatoru Herakleios'un (610–641 arası hükümdar) kardeşi (ya da üvey); kuropalatis ve Herakleios'un Persler karşı ve Arap istilasına karşı savaşlarında önde gelen general.
| Theodorus | |
|---|---|
| Bağlılığı | Bizans İmparatorluğu |
| Hizmet yılları | c. 610 – 636 |
| Rütbesi | Kuropalatis |
| Çatışma/savaşları | |
| Ailesi | |
| Babası | Yaşlı Herakleios |
Hayatı
değiştir
General ve Afrika Eksarhı Yaşlı Herakleios'u oğludur ve genellikle Herakleios'un kardeşi (Nikiulu İoannis üvey olduğunu söylemesine rağmen) kabul edilir.[1] Herakleios'un imparator Phocas'ı (602–610 arası hükümdar) tahttan indirmesinden kısa bir süre sonra saray idaresini kontrol eden ve o zamanlar imparatorluktan sonra ikini önemli bir makam olan kuropalatis görevine atandı.[2][3]
612'de, magister militum per Orientem Priscus'un görevden alınıp, hapsedilmesinden sonra birliklerinin komutası Theodorus ve Filippikos tarafından üstlenildi.[2] Theodorus 613'ün sonlarında kardeşi Antakya yakınlarındaki Sasani İmparatorluğu'na karşı bir sefer sırasında eşlik etti. Başlangıçta başarılı olmasına rağmen, Bizanslılar yenildi ve Kilikya'nın çoğu Pers tarafından fethedildi.[4][5]
Theodorus, 626 yılında, Herakleios'un ordusunun bir kısmıyla Pers generali Şahin'in güçlerine karşı gönderildiğinde tekrar ortaya çıkar. Theodorus, Şahin'i kuzeydoğu Anadolu'da ağır bir şekilde yenmiş ve ardından Avar-Sasani güçleri tarafından kuşatılan Konstantinopolis'e doğru yol aldığı bildirilir. Vardığı zaman kuşatma etkin bir şekilde sona ermişti, ancak Avar kağanı ile görüşmeler yapmıştır.[2][6][7] 628'de II. Kavad ile barışın sonuçlanmasından sonra, Theodorus, Suriye'den ve Kuzey Mezopotamya'dan Pers çekilmesini organize etmesi için kardeşinin elçisi olarak gönderildi. Tarihçilere göre, Pers garnizonları Kavad'dan gelen mektuplarına rağmen terk etmekte isteksiz davrandılar. Bu, özellikle yerel Yahudi cemaatinin Persleri kalmaya teşvik ettiğinin iddia edildiği 629/630'da Edessa'da görülüyordu; Bizanslılar kuşatma makineleri kurup ve Persler geri çekmeyi kabul etmeden kenti bombalamaya başlamışlardı. Theodorus'un birlikleri şehre girdiğinde, kurtulmayı başaran bir Yahudi tarafından Herakleios'a verilen dilekçe sonucu durdurulması için emir yollanana karar Yahudilere saldırılmaya ve öldürülmeye başladı.[2][8][9]
Theodorus, Herakleios tarafından Doğuda sanal vesayeti olarak bırakılmış ve Bizans kuvvetleri emri ve orada imparatorluk otoritenin yeniden sağlanması emanet edilmiştir. Theodore, bu görevde Bizans eyaletlerine yapılan ilk Müslüman saldırılarıyla karşı karşıya kaldı. Tehdidi hafife almış gibi gözüküyor (Araplara "ölü köpekler" olarak çağırdığı söylenir) ve akınlarına karşı koyamadı.[10] Muhtemelen 629'da Mute Muharebesi'nde Bizans komutanıydı, Müslüman Araplar ile Bizansların ilk karşılaşmasıydı.[11] 634'te, kuvvetlerini Mezopotamya'dan Suriye'ye götürdü, Gabitha yakınlarındaki bir savaşta ağır bir yenilgi aldı (belki de 30 Temmuz'da Ecnadeyn Muharebesi, ancak diğer kaynaklar Ekim'de yenildiğini söyler). Bundan sonra Herakleios'a katılmak için Edessa ya da Antakya'ya geri çekildi.[11][12][13] Bizans'ın 636 taarruz günü sırasında, Müslümanlar tarafından terk edilmiş olan Emesa ve Şam'ı tekrar işgal etti. Muhtemelen 20 Ağustos 636'da, son Yermük Muharebesi'ne (orada öldürüldüğünü kaydeden Müslüman kaynaklara ilişkin raporların aksine) katılmamıştır.[11][14]
Bunun yerine, Müslüman seferlerine karşı koyamaması, Herakleios ile olan ilişkisinde bir çatlamaya neden oldu; ve Theodorus kardeşinin yeğeni Martina ile olan tartışmalı evliliğini eleştirdi.[11][15][16] Buna karşılık, Herakleios, Theodore'u Konstantinopolis'e geri çağırdı ve oğlu Heraklonas'a onu kamuoyu önünde küçük düşürüp ve hapse atması için emir verdi. Bu aşağılanma, gene Theodorus isminde Theodorus'un oğlunun İoannis Athalarichos'un 637'de Herakleios'u devirmek için komplaya girmesine neden oldu.[11][15][16] Theodorus'un diğer oğlu Gregory hakkında hiçbir şey bilinmemektedir.[2]
Kaynakça
değiştir- Özel
- ^ Martindale, Jones & Morris (1992), pp. 584, 1278
- ^ a b c d e Martindale, Jones & Morris (1992), p. 1278
- ^ Kaegi (2003), pp. 70–71
- ^ Kaegi (2003), p. 77
- ^ Greatrex & Lieu (2002), p. 189
- ^ Greatrex & Lieu (2002), p. 207
- ^ Kaegi (2003), pp. 132, 138
- ^ Greatrex & Lieu (2002), pp. 225–227
- ^ Kaegi (2003), pp. 180, 202–203, 250
- ^ Kaegi (2003), pp. 226, 230–231
- ^ a b c d e Kajdan (1991), p. 2039
- ^ Martindale, Jones & Morris (1992), pp. 1278–1279
- ^ Kaegi (2003), p. 244
- ^ Kaegi (2003), p. 242
- ^ a b Martindale, Jones & Morris (1992), p. 1279
- ^ a b Kaegi (2003), pp. 260–261
- Genel
- Greatrex, Geoffrey; Lieu, Samuel N. C. (2002), The Roman Eastern Frontier and the Persian Wars (Part II, 363–630 AD), Routledge, ISBN 0-415-14687-9
- Kaegi, Walter Emil (2003), Heraclius: emperor of Byzantium, Cambridge University Press, ISBN 0-521-81459-6
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
- Martindale, John R.; Jones, A.H.M.; Morris, John (1992), Prosopography of the Later Roman Empire, Volume III: AD 527–641, Cambridge University Press, ISBN 0-521-20160-8