Theodoros Angelopulos
Theodoros Angelopoulos (Yunanca: Θόδωρος Αγγελόπουλος) (27 Nisan 1935 - 24 Ocak 2012), Yunan sinemasının Costa Gavras ve Costas Ferris ile birlikte öncü yönetmeni. Sanatsal sinemanın en önemli çağdaş temsilcilerindendir.
Theo Angelopoulos | |
|---|---|
 Angelopoulos, 2009 yılında Atina'da Zamanın Tozu adlı filmini sunarken. | |
| Doğum | Theodoros Angelopoulos 27 Nisan 1935 Atina, Yunanistan |
| Ölüm | 24 Ocak 2012 (76 yaşında) Pire (şehir), Yunanistan |
| Meslek | Film yönetmeni ve senarist |
| Etkin yıllar | 1965–2012 |
| Evlilik | Phoebe Economopoulou (1980–2012; Theo'nun ölümü ile) |
| Çocuk(lar) | Anna Angelopoulou Katerina Angelopoulou Eleni Angelopoulou |
| Resmî site | Resmî site |
Mitolojik göndermelere bol yer verilen filmlerinde, daha çok bireyden hareketle tarihsel bağlam içinde toplumsal olaylar konu edilmektedir. Özellikle entelektüel bireyin yaşama dair ızdırapları ve düş kırıklıkları işlenir. Filmlerinde geniş plan çekimler ve uzun sekanslar çokça yer alır. Çoğunu Eleni Karaindrou'nun müziklediği filmleri arasında şunlar sayılabilir: 36 Günleri, Avcılar, Kumpanya, Kitera'ya Yolculuk, Arıcı, Puslu Manzaralar, Leyleğin Geciken Adımı, Ulis'in Bakışı, Sonsuzluk ve Bir Gün, Ağlayan Çayır, Zamanın Tozu.
Theo Angelopoulos, 20-26 Eylül 2010 tarihleri arasında gerçekleştirilen 17. Altın Koza Film Festivali'nin onur konuğu olarak Adana'ya gelmiş ve ödül törenine katılmıştı. Bu festivalde yönetmenin "Kiteraya Yolculuk", "Arıcı", "Leyleğin Geciken Adımı", "Ulis'in Bakışı", "Sonsuzluk ve Bir Gün", "Ağlayan Çayır" ve "Zamanın Tozu" adlı filmlerinin "Balkanların Belleği - Theo Angelopoulos" adlı özel bir bölümde gösterileceği ilân edilmiştir.[1]
Ayrıca 2010 yılında, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi tarafından kendisine Fahri Doktora unvanı verilmiştir.
Angelopoulos 24 Ocak 2012 günü, akşam saatlerinde Pire-Drapetsona otoyolunda, Öteki Deniz-The Other Sea adlı yeni filminin çekimi sırasında çarpan bir motosiklet yüzünden yaşama veda etti. Olay yerinden ambulansla Faliro'daki bir hastaneye götürülen ünlü yönetmen, yoğun bakıma alındı ancak hastanede yaşamını yitirdi.[2] Yunanistan'ın önemli gazetelerinden Kathimerini, Angelopoulos'un ölüm haberini, ölümünün şüpheli olabilecegi iması ile manşetten verdi. Gazete henüz teyit edilememekle birlikte Angelopoulos'a çarpan aracın polise ait olduğu iddiasını da dile getirdi.
Tarzı
değiştirTheodoros Angelopoulos, 1989 yılında İstanbul Film Festivali için Türkiye'ye geldiğinde sinema yazarı Atilla Dorsay'a verdiği röportajda ilk gençliğinde, o yıllarda egemen olan Amerikan sinemasından etkilenmiş olmakla birlikte Fransa'da yaşamaya başladıktan sonra Avrupa sinemasından ve Yeni Dalga film akımından fazlasıyla etkilendiğini, özellikle de Friedrich Wilhelm Murnau, Orson Welles, Kenji Mizoguchi ve Michelangelo Antonioni'nin filmlerinin onun üzerinde derin etkiler bıraktığını belirtmiştir.
Filmlerinde çok uzun plan-sekanslar kullandığını, hatta bu nedenle Paris'te okuduğu IDHEC sinema okulundan 1961 yılında atıldığını söyleyen Angelopoulos, Eisenstein'ın kuramlarının aksine "kurgu sineması"na sıcak bakmadığını, duyguları çok öne çıkardığı ve ritmi bozduğu için araya sık sık yakın planların eklendiği kurgu anlayışına karşı olduğunu söylemiştir. Ona göre bu baş döndürücü hızlı tempolu kurguda "ölü zaman" denilen şey de ortadan kalkmaktadır. Oysa Angelopoulos'un 'müzikal dinlenme' olarak adlandırdığı ve ancak uzun planlarla elde edilebilecek bu "ölü zaman", etki oluşturabilmek için çok gereklidir.
Angelopoulos, filmlerinde (özellikle de "Kumpanya" filminde) sıklıkla başvurduğu zamanda ve mekânda ileri geri sıçramalarla, Bertolt Brecht'in epik tiyatrosuna en yakın sinemayı yapan yönetmen olduğunu, ayrıca çokları modası geçmiş olarak tanımlasa da filmlerinde Freud'cu öğelere yer verdiğini, ilk filmlerinde politik sinema yaparken, değişen dünya şartlarında son filmlerinde artık siyaseti sadece bir arka plan olarak kullandığını da sözlerine eklemiştir.[3]
Angelopoulos'un hemen hemen tüm filmlerinin görüntü yönetmeni Yorgos Arvanitis'ti. Senarist Tonino Guerra ve besteci Eleni Karaindrou da yönetmenin ilk dönemi haricindeki birçok filmine katkıda bulunmuşlardır. Bu ikilinin katkılarıyla Angelopoulos'un filmleri daha lirik ve hüzünlü bir çizgiye gelmiştir.[4]
Filmografisi
değiştirKonulu filmleri
değiştir| Yıl | Filmin adı Özgün adı |
Katkısı | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1970 | Yeniden Yaratma (Anaparastasi) |
Yönetmen | — |
| 1972 | '36 Günleri (Meres tou '36) |
Yönetmen | "Tarih Üçlemesi" bölüm 1 |
| 1975 | Kumpanya (O Thiassos) |
Yönetmen/Senaryo | "Tarih Üçlemesi" bölüm 2 |
| 1977 | Avcılar (I Kinighi) |
Yönetmen/Senaryo | "Tarih Üçlemesi" bölüm 3 |
| 1980 | Büyük İskender (O Megalexandros) |
Yönetmen | — |
| 1984 | Kitera'ya Yolculuk (Taxidi stin Kythira) |
Yönetmen/Senaryo | "Sessizlik Üçlemesi" bölüm 1 |
| 1986 | Arıcı (O Melissokomos) |
Yönetmen/Senaryo | "Sessizlik Üçlemesi" bölüm 2 |
| 1988 | Puslu Manzaralar (Topio stin Omichli) |
Yönetmen/Senaryo | Avrupa Film Ödülü, En İyi Film 1989
"Sessizlik Üçlemesi" bölüm 3 |
| 1991 | Leyleğin Geciken Adımı (To Meteoro Vima tou Pelargou) |
Yönetmen/Senaryo | "Sınırlar Üçlemesi" bölüm 1 |
| 1995 | Ulis'in Bakışı (To Vlemma tou Odyssea) |
Yönetmen/Senaryo | "Sınırlar Üçlemesi" bölüm 2 |
| 1998 | Sonsuzluk ve Bir Gün (Mia aioniothta kai mia mera) |
Yönetmen/Senaryo | Altın Palmiye 1998
"Sınırlar Üçlemesi" bölüm 3 |
| 2004 | Ağlayan Çayır (To Livadi pou dakryzi üçlemesinin 1. Filmi) |
Yönetmen | "Modern Yunan Üçlemesi" bölüm 1 |
| 2009 | Zamanın Tozu (I skoni tou chronou) |
Yönetmen | "Modern Yunan Üçlemesi" bölüm 2 |
| 2012? | Öteki Deniz (L'altro mare) |
Yönetmen/Senaryo | "Modern Yunan Üçlemesi" bölüm 3. Gösterime verilmedi |
Diğer filmleri
değiştir| Yıl | Filmin adı Özgün adı |
Katkısı | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1968 | Yayın (I Ekpombi) |
Yönetmen/Senaryo | Kısa film |
| 1983 | Athens (Athina, epistrofi stin Akropoli) |
Yönetmen/Senaryo | Televizyon filmi |
| 1995 | Lumiere ve Ortakları (Lumière et compagnie) |
Yönetmen/Senaryo | Antolojik film|Çeşitli ülkelerden 41 yönetmenin Lumière kardeşler'in Cinématographe adını verdikleri özgün kamerasını kullananarak çektikleri kısa sekanslardan oluşmuş filmin 52 saniyelik bir bölümünü de Angelopulos çekmişti. |
| 2007 | To Each His Own Cinema (Chacun son cinéma) |
Yönetmen/Senaryo | Trois minutes (Üç Dakika) Cannes Film Festivali'nin 60. yılı için ısmarlanmış filmin 36 yönetmeninden biri de Angelopulos'tu. |
Kaynakça
değiştir- ^ "Balkanların Belleği - Theo Angelopoulos". www.altinkoza.org. 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2010.
- ^ "Ünlü yönetmeni polis mi öldürdü?". www.gazeteciler.com. 10 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012.
- ^ Atilla Dorsay (Mart 2012). "Angelopoulos'un Ardından". Sinema. Cilt Sayı 2012-3. ss. Sayfa 32.
- ^ Engin Ertan (Mart 2012). "Sonsuzluğa Yolculuk". Sinema. Cilt Sayı 2012-3. ss. Sayfa 80.
Dış bağlantılar
değiştir- Theo Angelopoulos Resmi Sitesi7 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.