Kuzgun (şiir)
Kuzgun (İngilizce özgün adıyla The Raven), Amerikalı şair Edgar Allan Poe tarafından yazılmış ve ilk olarak 1845'te yayımlanmış öyküleyici şiir. Şiir genelde müzikselliği, stilize dil kullanımı ve doğaüstü atmosferiyle bilinir. Şiirde, konuşabilen bir kuzgunun perişan hâldeki birini gizemli biçimde ziyaret edişi ve adamın deliliğe doğru yavaş yavaş ilerleyişi anlatılır. Genelde bir öğrenci olduğu düşünülen[1][2] aşık, sevgilisi Lenore'u kaybetmenin yasını tutmaktadır. Bir Pallas büstünün üzerine tüneyen kuş, adamın üzüntüsünü "nevermore - bir daha asla"[3] sözcüğünü sürekli tekrar ederek körükler gibidir. Şiirde birçok folklorik ve klasik konuya atıfta bulunulur.
| Edgar Allan Poe | |
 | |
| Özgün adı | The Raven |
|---|---|
| Ülke | ABD |
| Özgün dili | İngilizce |
| Yayın tarihi | Şubat 1845 |
Poe, 1846 tarihli makalesi Yazmanın Felsefesi'nde, bu şiiri belirli bir mantık ve metot çerçevesinde yazdığını, hem eleştirel hem de popüler zevke hitap eden bir şiir ortaya çıkarmaya çalıştığını söylemiştir. Şiirin ilham kaynağı kısmen, Charles Dickens'ın Barnaby Rudge romanındaki konuşan kargadır.[4] Poe şiirde Elizabeth Barrett Browning'in Lady Geraldine's Courtship başlıklı şiirinin ritmini ve ölçüsünü kullanmış, ayrıca tüm şiir boyunca iç uyak ve aliterasyona yer vermiştir.
Kuzgun Poe'nun adıyla birlikte ilk defa, 29 Ocak 1845'te New York Evening Mirror gazetesinde yayımlandı. Bu basım, Poe'ya geniş kitlelerde popülerlik kazandırdı, ancak şairin maddi başarıya ulaşmasını sağlamadı. Şiir daha sonra defalarca yayımlandı, parodileri, resimlendirilmiş versiyonları üretildi. Kuzgun halen, yazılmış en ünlü şiirlerden biridir.[5]
Özet
değiştirŞiir, sevgilisini kaybetmiş genç bir aşığın aslında yaslı ve hiç bitmeyen arayışın simgesi olan kuzgunla konuşmasıdır. Kuzgun, kendisine yöneltilen her soruya "nevermore" (bir daha asla) cevabını verir; bildiği tek kelimenin bu olduğu apaçık ortadadır. İlerleyen zamanlarda söz konusu genç de bunu fark eder ama insanın kendine işkence etme arzusuyla ve biraz da boş inançla kuzguna soru sormaya devam eder.
Yazılışı
değiştirPoe, şiiri yazma aşamasını anlatırken; öncelikle şiire hakim edanın hüzün olması gerektiğine karar verdiğini, sonra kıtalardan oluşması gerektiğine ve bu durumda bir nakaratın belirlenmesi gerektiğine, bu nakaratın da "nevermore" ("bir daha asla") sözcüğü olmasına karar verdiğini söylemiştir.
Eleştirel tepkiler ve etkisi
değiştir
İki gazetede birden basılmasının da etkisiyle Kuzgun, Edgar Allan Poe'nun derhal büyük bir bilinirlik kazanmasını sağladı[6] ve şairin ülke çapında ünlenmesine yol açtı.[7] Okuyucular şairi şiir ile tanımlamaya başladı ve böylece "Kuzgun" kelimesi Poe'nun lakabı hâline geldi.[8] Şiir kısa süre içinde birçok farklı yerde tekrar basıldı, taklitleri ve parodileri yazıldı.[6] O dönemde Poe şiir sayesinde güncel popülerlik kazandıysa da, maddi açıdan başarıyı yakalayamadı.[9] Poe daha sonra bu durumu şöyle ifade edecekti: "Hiç para kazanamadım. Hâlâ, tüm hayatımda olduğu kadar fakirim. Bir tek umudum var, o da para etmiyor."[10]
New World'de şiir hakkında şunlar yazıldı: "Şiiri herkes okuyor ve övüyor... ki bizce bu haklı bir övgü, çünkü bize göre şiir özgünlük ve güçle dolu."[5] The Pennsylvania Inquirer'da ise şiir "A Beautiful Poem (Güzel Bir Şiir)" başlığıyla tekrar yayımlandı.[5] Elizabeth Barrett, Poe'ya yazdığı bir mektubunda şiir hakkında şunları söylüyordu: "Kuzgununuz burada, İngiltere'de bir sansasyon, bir korku dalgası yarattı. Kimileri şiirin korkunçluğuna kapıldı, kimileri de müziğine. 'Birdahaasla' sözüyle kendinden geçen insanlar tanıyorum."[11] Poe, şiir sayesinde kazandığı popülerlik sonucunda, şiiri okuması ve dersler vermesi için kamuya açık veya özel çeşitli toplantılara çağırılmaya başladı. Bir edebiyat toplantısında konuklardan biri şiir hakkında, "Poe'nun Kuzgun'un okumasını dinlemek... hayatta bir kez yaşanabilecek bir olay" demişti.[12] Bu tür toplantılarda bulunmuş bir başka kişi ise, Poe'nun şiiri okuyuşu hakkında şunları söylemişti: "Lambaları oda neredeyse karanlık olana dek kısıyordu, sonra dairenin ortasında dikilip... en melodik sesiyle şiiri okuyordu. Okuyucu olarak o kadar fevkalade bir gücü vardı ki, dinleyenler bu büyülü okuyuş bozulmasın diye nefes bile alamıyordu."[13]
Öte yandan, özellikle Boston, New York ve Philadelphia'da, şiirin çeşitli parodileri yayımlandı. Bunlar arasında The Craven (Korkak), The Gazelle (Ceylan), The Whippoorwill (Çobanaldatan), The Turkey (Hindi) gibi başlıklara sahip olanlar bulunuyordu.[8] The Pole-Cat (Kokarca) başlıklı bir parodi ise, Abraham Lincoln'ün ilgisini çekmişti. Lincoln parodiyi okuduğunda henüz asıl şiiri okumamıştı[14] ancak daha sonra şiiri okudu ve ezberledi.[15]
Kaynakça
değiştir- Adams, John F. (1972), "Classical Raven Lore and Poe's Raven", Poe Studies (Aralık 1972 tarihinde yayınlandı) (cilt V, no. 2), 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Temmuz 2010
- Forsythe, Robert (Ocak 1936), "Poe's 'Nevermore': A Note", American Literature 7
- Granger, Byrd Howell (1972), "Marginalia — Devil Lore in 'The Raven'", Poe Studies (Aralık 1972 tarihinde yayınlandı) (cilt V, no. 2), 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 12 Temmuz 2010
- Hirsch, David H. (1990), "The Raven and the Nightingale", Fisher IV, Benjamin Franklin (Ed.), Poe and His Times: The Artist and His Milieu, Baltimore: The Edgar Allan Poe Society, ISBN 0-9616449-2-3
- Hoffman, Daniel (1972), Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe, Baton Rouge: Louisiana State University Press, ISBN 0-8071-2321-8
- Kopley, Richard; Hayes, Kevin J. (2002), "Two verse masterworks: 'The Raven' and 'Ulalume'", Hayes, Kevin J. (Ed.), The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe, New York: Cambridge University Press, ISBN 0-521-79727-6
- Krutch, Joseph Wood (1926), Edgar Allan Poe: A Study in Genius, New York: Alfred A. Knopf
- Meyers, Jeffrey (1992), Edgar Allan Poe: His Life and Legacy, New York: Cooper Square Press, ISBN 0-8154-1038-7
- Moss, Sidney P. (1969), Poe's Literary Battles: The Critic in the Context of His Literary Milieu, Southern Illinois University Press
- Ostrom, John Ward (Haziran 1982), "Edgar A. Poe: His Income as Literary Entrepreneur", Poe Studies (cilt 5, no. 1)
- Peeples, Scott (1998), Edgar Allan Poe Revisited, New York: Twayne Publishers, ISBN 0-8057-4572-6
- Poe, Edgar Allan (2002), Edgar Allan Poe: Complete Tales & Poems, Edison, NJ: Castle Books, ISBN 0-7858-1453-1
- Silverman, Kenneth (1991), Edgar A. Poe: Mournful and Never-ending Remembrance, New York: Harper Perennial, ISBN 0-06-092331-8
- Sova, Dawn B. (2001), Edgar Allan Poe: A to Z, New York, NY: Checkmark Books, ISBN 0-8160-4161-X
- Thomas, Dwight; Jackson, David K. (1987), The Poe Log: A Documentary Life of Edgar Allan Poe, 1809-1849, New York: G. K. Hall & Co., ISBN 0-7838-1401-1
- Weiss, Susan Archer (1907), The Home Life of Poe, New York: Broadway Publishing Company
Kaynak notları
değiştir- ^ Meyers 1992, s. 163
- ^ Silverman 1991, s. 239
- ^ Poe, Edgar Allan. Bütün Şiirleri, çeviren: Dost Körpe, İthaki Yayınları, 2007. s. 32 - 43
- ^ Kopley & Hayes 2002, s. 192
- ^ a b c Silverman 1991, s. 237
- ^ a b Hoffman 1972, s. 80
- ^ Peeples 1998, s. 133
- ^ a b Silverman 1991, s. 238
- ^ Krutch 1926, s. 155
- ^ Peeples 1998, s. 136
- ^ Krutch 1926, s. 153
- ^ Silverman, 279
- ^ Krutch 1926, s. 154
- ^ Thomas & Jackson 1987, s. 635
- ^ Basler, Roy P. and Carl Sandberg. Abraham Lincoln: his speeches and writings. New York: De Capo Press, 2001: 185. ISBN 0-306-81075-1.
