Tartışma:Kuzey Hiung-nu

Pi (Güney) ile Panu (Kuzey)

Selamlar. Hiung-nu ile ilgili maddelerde Pİ ile PA-NU ters yazılıyor. 比 nin okunuşu Pİ (Bİ)dir ve Güney Hiung-nu'yu yönetmiştir. 蒲奴'nun okunuşu PA-NUdur ve Kuzey Hiung-nu'yu yönetmiştir. Çince'yi bilmeyen arkadaşlarımızın da anlamlarını kolaylaştırmak için şunu gösteriyorum: 匈奴'nun okunuşu HİUNG-NU'dur ve ikinci harf olan 奴'nun okunuşu NU'dur. PA-NU'nun NU'suyla aynıdır. Anlatabildim mi acaba? Türkiye'de ders kitaplarında hatalı gösteriyorsa bile vikipedi bir ansiklopedi olduğu için okuyucularımıza doğru bilgileri aktarmalıdır. İyi çalışmalar. Takabeg 01:41, 20 Şubat 2008 (UTC)

Türk ansiklopedisi

Selam. Türk ansiklopedisi, Cilt XIX, ss. 383-384, (1971, MEB, Ankara)'den alıntı:

Batı H. imparatorluğunun çökmesinden sonra Hu han sie bir süre daha sahnede kalmıştır. Fakat kuzey ve güney H.'larının hükumdarı olarak Çiçi artık açıkça Çin imparatorunun baskısı altına girmiştir. Hu han sie ve halefleri kuzey sahalariyle ilişkilerini bir süre daha idame etmişler, fakat sonradan bu eski H. anayurdu gittikçe Hiunğ-nu karakterini kaybetmiştir. son olarak Çin kaynakları bütün bu sahanın Sien-pi'lerin eline geçtiğini belirttirler (M.S. aş. yu. 93). Hu han sie'nin torunları Çin baskısı altına girmiş ve ayrı bir güney H. sülâlesi kurmuşlardır (M.S. 48-303). Güneyde yerleşen Hiunğ-nu'lar Çin'in insan deryasında iz bırakmadan kaybolmuşlardır. Ancak Çin'de yarı H., yarı Çinli birtakım sülâlelerin bir süre daha hüküm sürdüğü anlaşılıyor. Bu muahhar torunların kaybolmasından sonra Çin yıllıklarında artık Hiunğ-nu'lardan bahsedilmez. '

Burda ne Pi ne de Panu'dan bahsediliyor. 1971'de çıkan bu ansiklopedide Batı Hun İmparatorluğu olarak geçen ülke Çiçi'ninkidir. Yani dünya standardına uyuyor. O zaman 16 Büyük devlet içinde yer alan Batı Hun İmparatorluğu, 1980'lilerde mi icat edildi? Türk literatürü dediğimiz 1980'lilerin literatürü müdür? İyi çalışmalar. Takabeg 00:47, 21 Şubat 2008 (UTC)

Hiungnu-lar sayfasında şu cümle dikkati mi çekti: 48 yılında ama "kuzey Hiung-nu'lar" Kukhenye (ya da "Pi") adlı öncüleri altında Hudur'un oğlu Panu-yabgu han'a (P'u-nu) karşı ayaklanmışlardır. Panu yabgu han (taht dönemi 46-83) hükümdarlık zamanında Çin hakimiyetini kabul etmişdir. Bu amcaoğullarını arasındaki çatışmanın sonucu olarak Hiung-nu'lar ikiye bölünmüşdür. Bir kuzey (ya da batı) bölümü, birde güney (ya da doğu) bölümü oluşmusdur. Kuzey bölümü (ya da batı)..... Bu saptama doğruysa, Buradan Batı Hun İmp. adını tercih etmiş olabilirler. Ama bir karışıklık olduğu kesin.--Orijinnal 11:03, 21 Şubat 2008 (UTC)

Selam. Şu kişisel yorumunuz mu? Kaynak nedir? Takabeg ^ileti 05:19, 22 Nisan 2008 (UTC)

Bu sonuca ulaştıran olaylar örgüsü ve neticeleri şöyledir:

• Çi-çi Han ile Ho-han-yeh Çin'e tabi olma konusunda birbirine ters düşüyor.Çi-çi batıya;Doğu Hunlarıın tanhusu Ho-Han-yeh güneye çekiliyor ve Çin'e tabi oluyor.Yani Hunlar Doğu ve Batı Hunları olarak ikiye ayrılıyor.(Bir noktada Ho-Han-yeh'in güneye çekilmesiyle Hunların güneydoğu ve batı olarak ikiye ayrıldığı söylenebilir.)Çi-çi Batı Hun devletini kuruyor.Çi-çi Hun Devleti 16 yıl kadar kısa bir sürede İmparatorluk oluyor, fakat Çi-çi Çinli saldırılarına karşı Hun savunma taktiğinin aksine kale savunması yapınca Çinlilerce Batı Hun Devleti yıkılıyor.Ho-han-yeh(m.ö 43'te)Çinle anlaşarak, devlet meclisinin kararıyla başkentini Orhun bölgesine naklettiyse de(m.ö 36'da) yeniden Çin'e tabi oluyor.Ho-han-yeh'ten sonra Doğu hunları bir müddet Ho-han-yeh'in evlatlarınca idare ediliyor. Daha sonra Doğu Hunları güçlenerek II.Doğu hun devletini kuruyor(Yu tanhu zamanında). Onun ölümünden hemen sonra II.Doğu Hun Devleti Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrılıyor.Kuzey Hunları Çiçi Hun devletinin kalıntılarını, Güney Hunları Ho-Han-yeh Hunlarının kalıntılarını taşıyor.Yani Kuzey Hunları bağımsız yaşamayı, güney hunlarıysa Çin'e bağlılığı kabul ediyor.Kuzey Hunları batıya doğru giderek Çi-çi Hun Devletinden kalan kavimlerle birleşip sınırlarını genişletiyor ve büyüyorken Güney Hunları-Sienpiler-Tieleler-Çin birleşerek Kuzey Hunlara saldırılar yapıyor. Kuzey Hun Devleti büyük bir imparatorluk olup, ardından Çin'e hükmetme amacı taşımaktadır. İmparatorluk olma noktasındayken(Bu devirde sınırlar Kuzeyde Sibirya Batıda,Hazar Denizi,Doğuda Baykal Gölü,Güneyde Kuzey Moğolistan ve İç Moğolistan'a doğru akınlar yapılmakta.)Bir müddet sonra kıtlık,bazı kavimlerin saldırıları,Güney Hunlarının yıpratışı ve Çin'in bunları desteklemesi ve bunun sonucunda iç anlaşmazlıklar olması ve boylar birliğinin bozulması gibi sebeplerden m.s 156'da yıkılıyor.Batı'ya göç eden Kuzey Hunları 216'ya kadar Batı Hun İmparatorluğunu devam ettiriyor.Sonrada Kuzey Hunları, Güney Hunlarının küçük bir bölümüyle m.s 2.yy'da birleşerek Doğu Avrupa Platosuna gidiyor. Orada 100 kadar yıl yaşıyor.Ardından 374'te büyük kavimler göçü oluyor.

Sonuç:

• Önce II.Doğu Hun Devleti, sonra Kuzey Hun Devleti yaklaşık 200 yıl kadar Çi-çi Hun Devleti'nin özgürlükçü politikasını yaşatarak Batı Hun İmparatorluğu'nu yaşatıyor. Esasen Çi-çi Hun Devleti Asıl Batı Hun Devletidir.Kısa sürede(16 yılda)İmparatorluk olmuş, fakat 4.yılında Çin tarafından yok edilmiştir. Yu Tanhu(ms 18'de) Çin'e karşı bağımsızlık kazanarak,Batıda Kaşgar'dan Doğuda Mançurya'ya uzanan geniş bölgede II.Doğu Hun Devletini kuruyor. 48'de devlet kıtlık, iç anlaşmazlık gibi sebeplerden Kuzey-Güney olarak ayrılıyor.Kuzey Hun Devleti batıya doğru genişleyerek Batı Hun İmparatorluğunu yaşatmaya devam ediyor. Bu yüzden bazı kaynaklarda Çi-çi Hun ve Kuzey Hun Devleti tek bir devlet gibi düşünürelerek Batı Hun İmparatorluğu(m.ö 40-m.s 216)olarak geçse de bu yanlıştır.Ayrıca;Güney Hun Devleti'nin de Batı Hun İmparatorluğu olması mümkün değildir. Zaten hiçbir zaman batıda kalmamıştır.
• Neticede asıl gerçek şu şekildedir: İmparatorluk olma noktasına erişmiş 16 büyük Türk Devletinden biri olan Batı Hun İmparatorluğu, aslında Kuzey Hun Devletidir. Büyük Türk Devletlerinden biri sayılan Kuzey Hun Devleti'nin boşluğunu doldurması gereken devletse Çi-Çi yani Batı Hun Devletidir.(mö 58-36)

+ Batı Hun İmparatorluğu, Türkiye Cumhuriyeti tarafından icat edilen hayal devlettir. Fakat okullarda öğretildiği için çocuklar varlığına inanıyorlar maalesef... Yine de kaynak gösterirseniz faydalı olacaktır. Teşekkür ederim. İyi çalışmalar. Takabeg ^ileti 05:32, 22 Nisan 2008 (UTC)

isimler yanlış mı?

arkadaşlar toman ve motun kişilerin gerçek isimlerimi yoksa bir dildeki söylenişlerimi? biz onları teoman ve mete olarak biliyoruz, acaba yanlış mı biliyoruz.isimleri günümüz türkçesine mi cevirdik yada zaten bilgileri yabancı kaynaklardan aldığımız için o şekildemi yazdık.mesela biz bilgisayar diyoruz diğerleri computer diyor.bu isimlerde böyle bir şeyden mi kaynaklanmış.