Tartışma:İsa
Burası İsa adlı madde üzerindeki değişikliklerin konuşulduğu tartışma sayfasıdır. Maddenin konusunun genel olarak tartışıldığı bir forum değildir. |
|||
|
Bu sayfa şu Vikiprojelerin kapsamında yer almaktadır: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
İsa, 22 Ekim 2015 tarihinde günün maddesi olarak Vikipedi anasayfasında yer aldı. |
Notlar > Kaynakça & Dipnotlar mı? Dipnotlar > Notlar & Kaynakça mı?
değiştirMaddede, Notlar ana başlığı altında, kaynakçayı ve dipnotları iki alt başlık halinde gösterdim. Doğru mu yaptım? Vikipedi'de bununla ilgili bir standart yok galiba.-- İskenderBalas💬 11:00, 14 Ekim 2015 (UTC)
Bilgi kutusunda kalabalık
değiştirBilgi kutusunda (Hristiyanlıkta) ve (İslam'a göre) diye bir ayrım yapılmış. Bu şekilde devam edilecekse (Budizm'de tanınmıyor) (Yahudiliğe göre varolmadı) (Uçan Spagetti Canavarına göre şarlatan) vs bilgileri de eklememiz gerekebilir. :) İslam'a dair eklentiler madde içinde ve ilgili başlıklarda olmalı, bilgi kutusunda değil. İtiraz gelmezse ona göre bir düzeltme yapacağım. --Kudyaz 12:49, 10 Eylül 2016 (UTC)
- Neden İslam'a göre kısmının çıkartılıp Hristiyanlığa göre kısmının kalacağını anlayamadım açıkçası. Hristiyanlığa göre peygamberse İslam'a göre de öyle. Herhangi bir ilişkisi/bağlantısı olmayan Budizm ile falan kıyaslamamak lazım.--RapsarEfendim? 19:27, 10 Eylül 2016 (UTC)
Bilgi kutusunda bir tekrâratı sildim. Şu anda kalabalığın azaldığını düşünüyorum. Ayrıca, Marangoz Yusuf'u ne Hristiyanlık ne de İslâm, Hazret-i İsa'nın babası olarak görmez. İslâmî kaynaklar, her mânâda babasız olduğunu savunurken, Hristiyanlar babası olarak Tanrı'yı görürler. Bu yüzden babasının yerine Tanrı yazılıp, en son yaptığım değişiklikte olduğu gibi Marangoz Yusuf'un dipnota dönüştürülmesi gerektiğini düşünüyorum. Çünkü Hazret-i İsa'nın tarihsel bir varlığının olup olmadığı tartışmalı. O'nun durumu daha çok mitolojik bir varlığa benziyor. Böyle bir durumda babasının yerine Hristiyan inancında böyle olduğunu vurgulayarak, Tanrı diye belirtmek TBA'ya daha uygun olur diye düşünüyorum. Aynen Horus'un babası satırına Osiris yazmak ile aynı şey. Karşı bir örnek getirmek gerekirse, Augustus için de Tanrı oğlu denebilir ama durumu Hazret-i İsa'nınki gibi değil, mitolojik olmadığına dair kesin kanıtlar var. Eğer bilgi kutusundan İslâm'ı çıkarmaya karar verirseniz, 2 no.lu dipnotu, bir sonraki tekrarına taşımaya dikkat ediniz lütfen.-- İskenderBalas💬 17:12, 11 Eylül 2016 (UTC)
- @Rapsar ölümünü örnek alacak olursak İslam ve Hristiyanlık farklı şeyler söylüyor. Hatta İsa diye birinin varolmadığına dair de yorumlar var. Yani birçok şeyden bahsediliyor ancak kaynaklar kişinin Hristiyanlığın peygamberi olması nedeniyle çarmıha gerildiğinde yoğunlaşıyor. Dolayısıyla İslamî görüştense Hristiyanlıkla ilgili görüşün bilgi kutusunda yer almasını daha doğru buluyorum. Aksi halde bilgi kutusundaki parametre kullanılmayabilir, hatta bilgi kutusu bulunmaması da bir seçenek. --Kudyaz 06:47, 15 Eylül 2016 (UTC)
- O zaman Hristiyanlığı esas alarak maddeyi oluşturmuş (daha doğrusu ağırlık vermiş) ve tarafsızlık ihlali yapmış oluruz. İslam'a göre de var olan hatta peygamber olan birisi. en:Noah maddesine bakılırsa mesela 5 dine göre bilgiler yer almakta. "Kalabalık" olması bir tarafı seçmek yahut eksik bilgi vermek için bir gerekçe değil.--RapsarEfendim? 08:56, 15 Eylül 2016 (UTC)
- Verdiğiniz örneği uygun bulmadım açıkçası çünkü tüm dinlere göre bilgi vermekten ziyade tanındığı dinler söz konusu edilmiş. Bilgi kutusundan bilgi çıkarmanın sakıncalı olduğunu düşünüyorsanız o halde Bahai inancının da peygamberi olduğu için Bahailik, bilimsel araştırmalar doğrultusunda tarih ve diğer inanışlara da ait bilgiler eklenerek madde şu an içinde bulunduğu ikili yazım sisteminden kurtarılmalı o halde. Misal kimi araştırmacılara göre İsa'nın kişi olarak varolmadığı bilgi kutusunda doğum ve ölüm tarihlerine eklenmeli. --Kudyaz 10:02, 15 Eylül 2016 (UTC)
- O zaman Hristiyanlığı esas alarak maddeyi oluşturmuş (daha doğrusu ağırlık vermiş) ve tarafsızlık ihlali yapmış oluruz. İslam'a göre de var olan hatta peygamber olan birisi. en:Noah maddesine bakılırsa mesela 5 dine göre bilgiler yer almakta. "Kalabalık" olması bir tarafı seçmek yahut eksik bilgi vermek için bir gerekçe değil.--RapsarEfendim? 08:56, 15 Eylül 2016 (UTC)
- @Rapsar ölümünü örnek alacak olursak İslam ve Hristiyanlık farklı şeyler söylüyor. Hatta İsa diye birinin varolmadığına dair de yorumlar var. Yani birçok şeyden bahsediliyor ancak kaynaklar kişinin Hristiyanlığın peygamberi olması nedeniyle çarmıha gerildiğinde yoğunlaşıyor. Dolayısıyla İslamî görüştense Hristiyanlıkla ilgili görüşün bilgi kutusunda yer almasını daha doğru buluyorum. Aksi halde bilgi kutusundaki parametre kullanılmayabilir, hatta bilgi kutusu bulunmaması da bir seçenek. --Kudyaz 06:47, 15 Eylül 2016 (UTC)
İsim konusu
değiştir@Benjamin Joachim'in değişiklikleri @TheDevMate tarafından değiştirilmiş. Joachim'in değişiklikleri doğru. İsa adını sadece Müslümanlar kullanır. Tek ve azınlık olmak üzere istisnası, normalde "Isa" (ı ile) adını kullanan Müslüman Batılıların veya Doğuluların İslam misyonerliği (da'wah) yaparken Hristiyanlar anlasın diye "Jesus" adını kullanmasıdır. Görülüyor ki bu kullanımlar dinlerden kaynaklanıyor. Bu sadece bir dil meselesi olsaydı Arap Hristiyanlar da İsa (عِيسَى) derdi ama öyle demiyorlar, İbranice gerçek adı Yeşua'dan hareketle kendi dillerine uygun şekilde Yesua (يسوع) diyorlar. Bakınız: Arapça Vikipedi'de Yesua maddesi. Yesus ise Yeni Ahit yazarlarının kaleme aldığı bir ad. Aslında Hristiyanlar İsa adında birine inanmaz, Yeşua/Yesua/Yesus'a inanır. Biz Türkler arasında kullanım İsa ama din bazlı ayrılıklar böyle. Joachim'in değişikliklerinin (doğru olduğu için) geri getirilmesini istiyorum. – Aybeg 13.44, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Ben yanlış demedim. İsa adını sadece Müslümanlar kullanmıyor. Türkiye'de iseniz bir Hristiyan veya Yahudi'ye sorunuz. İngilizlerin Jesus dediği kişiye Türkçe konuşanlar İsa der. Not olarak diğer adlarda nasıl isminin telafuz edildiğini aşağıya not olarak ekledim. İstanbul Yahudi Cemaati'nin de içinden biri olarak; bu maddedeki kişiye İsa diyoruz. Diğer dillerdeki telaffuzları sizin de verdiğiniz bağlantılardaki gibi olması gayet doğal. Sonuçta yaygın kullanılan ismi kullanıyoruz @Aybeg. Sevgiler.--TheDevMate 13.56, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Ek olarak Muhammed sayfasında, Muhammed'in adı Muhammed. Camii'de olsun İslamik dini yerler de, Müslüman ülkelerde olsun kendisine Muhammad sallallahu Alaihi Wasallam derler, bunu ekliyor muyuz girişte? Hayır. Çünkü burası Türkçe Vikipedi, ve Türkçe'de ne yaygın ve doğruysa onu ekliyoruz @Aybeg. --TheDevMate 14.03, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Bu arada İsa'ya bir çok insan Kurtarıcı, Mesih ve Lord filan da diyor. Bunları da mı ekleyeceğiz? İşin sonu gelmez böyle adlandırırsak. İsa kişinin Türkiye'deki adıdır. Aslında Hristiyanlar İsa adında birine inanmaz demişsiniz, bu nereden çıkıyor? Türkiye'de iseniz en yakın kiliseye gidip bunu sorabilirsiniz, size böyle bir şeyin doğru olmadığını diyecekler. Hatta bu linke bakın direk İsa var. O yüzden sevgili @Aybeg, rica ediyorum bu konuyu siz bir daha bir düşünün. Sevgiler--TheDevMate 14.14, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Gerçek ismi Jesua degilde ne (...)? İsa, Türklerin Arapça'dan Kuran aracılıgı ile aldıkları ismidir. Yesua ise kendi halkı Yahudilerin ve anası mary'nin ogluna verdigi gerçek ismidir. Torah, Incil, ve Hebrew Bible'da ismi Jesua ve türevleri olarak geçer.— Joachim✉ ☻ 14.27, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Biz Torah, Incil, ve Hebrew Bible'ın ansiklopedisi değiliz. Türkçe Vikipedi Ansiklopedisiyiz. İsmi üzerinden bu kadar farklılık (...) yaratmaya gerek yok. Kişinin adı İsa'dır. Türkçe bilen ve Musevi olmayan birinin İsa'ya Yeshua demesi mümkün mü? Fakat herkes kendisine İsa der Türkçe bilen. Musevi cemaati de kendisine İsa der Türkiye'de Hristiyan cemaati de.--TheDevMate 14.35, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- İsmi İbranice'de Yeshua'dır. Buraya gelip bunu doğum adı diye yazmaya (...) gerek yok (asıl Hristiyanlar kesinlikle kendisine Yeshua demez - hem de global olarak dunyanın hiçbir yerinde). Burası bizim İbrani ansiklopedimiz değil, cemaatimizin ansiklopedisi de değil. Kendisi; kendine başka bir kimlik oluşturmuş, farklı bir dini inancın temelini atmış. Türkçe'deki ismi İsa. Kabul gören ismi de Jesus.--TheDevMate 14.33, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Maddenin adını falan değiştirmedik! Sadece ek olarak madde giriş paragrafına, okurun isim konusunda da bilgilenmesi için yaptık. (...)— Joachim✉ ☻ 14.43, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Değişiklik savaşına girmek istemiyorum. Buraya etkin olduğunu düşündüğüm Hizmetlilere sesleniyorum görüş için. @Vito Genovese, @Khutuck, @Mskyrider. (...) Yeshua sadece museviler olarak İbranice dediğimiz bir isim. Bunu bir hristiyana söylesek tartışma yaratır, çünkü bu isme karşılar. Diğer görüşlerim de yukarıda mevcut. (...)--TheDevMate 14.44, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Gerek yok zaten içerik savaşları başlatıp boşa zaman tüketmeye. (...) @Aybeg size de teşekkürlerimi iletiyorum; ileri vizyon ve geniş bakış açılı bir girişimi desteklediğiniz için. İyi günler— Joachim✉ ☻ 14.50, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- (...) Sadece burada İbrani odaklı bir madde yazılmasına karşıyım. Kişiye Hristiyan olan birisi Yeshua demez, karşı çıkar, polemik yaratır. Türkiye'de de Musevi cemaati olarak Yeshua demiyoruz, İsa diyoruz. Türkçe konuşan Müslüman, Ateist, Hristiyan, Deist de kendisine isa diyor. Aybeg'e ben de teşekkür ederim. Fakat yukarıda belirttiğim gibi bazı dediği şeylerde maalesef yanılıyor. İkinize de teşekkürler. (beraber oturup İbranice madde yazsak tamam Yeshua yazarım - özellikle İsrail'deki milliyetçiler kendisine böyle hitap ediyor, doğru. Fakat dediğim gibi, burası Türkçe vikipedi, lütfen siz de bu dediğime dikkat edin).--TheDevMate 14.58, 7 Temmuz 2020 (UTC)
VP:KSY uyarınca lütfen karşınızdaki kişiyle ilgili yorum yapmayın, ikinci tekil kişi veya ikinci çoğul kişi barındıran tümceler kurmayın. VP:N uyarınca karşınızdakine takma adlarla hitap etmeyin ve yalnızca içeriğe ve değişiklikleri konuşun, bunlara odaklanın. Niyet okumaya de lütfen son verin. Bu doğrultuda sorun yaratan kısımları ve ardıllarını kaldırıyorum.--Vito Genovese 15.29, 7 Temmuz 2020 (UTC)
- Türkçede kişinin adı İsa. Kürtçede de Îsa örneğin. en:Jesus (name) sayfasında onlarca farklı dilin nasıl İsa adını farklı yorumladığını görebilirsiniz. "Doğum adı" kısmı evlenmeden önceki soyadı veya isim değiştirme gibi durumların belirtilmesinde kullanılıyor. Mesela Madonna maddesinde "doğumadı=Madonna Louise Ciccone" olması doğru. İsa adının etimolojisi ile doğum adı farklı kavramlar. --Khutuckmsj 18.00, 7 Temmuz 2020 (UTC)
Tarafsız olmamak
değiştirBenim anlamadığım bir şey var. Kur'an'da kısaca İsa ölmedi göğe çekildi denirken tarafsız olduğu söylenen Wikipedia neden İsa çarmıha gerildi diyor. Araştırmacılar öyle diyor demek yeterli değil onlar bunu neye dayanarak söylüyor ne delilleri var. Tarihte geriye gidip o günü kayıt altına mı almışlar Tunhoses (mesaj) 04.22, 16 Aralık 2021 (UTC)
- maddede tam olarak nerede tartışmaya açılan ifade var? tam olarak göstermeniz lazım.
- kendi gözlemim ile maddede çarmıha gerilme konusunda bir taraflılık göremiyorum. bu ifadeden hemen önce ya "araştırmacılar, bilim adamları" ya "islam'a göre" ya da "hristiyanlığa göre" yazıyor. yani böyle bir şey yok görüyorum. ----Modern primat ඞඞඞ İLETİ 12.56, 21 Aralık 2021 (UTC)
- @Tunhoses ----Modern primat ඞඞඞ İLETİ 12.56, 21 Aralık 2021 (UTC)
- Sözde ölüm tarihinin yazdığı giriş kısmı. Tunhoses (mesaj) 13.53, 21 Aralık 2021 (UTC)
- ""Most scholars estimate AD 30 or 33 as the year of Jesus' crucifixion."" ingilizce maddede kişinin ne zaman öldüğüne dair böyle bir şey yazılmış. google çeviri: Çoğu bilim adamı, MS 30 veya 33'ü İsa'nın çarmıha gerildiği yıl olarak tahmin ediyor. buradaki "scholar" sözcüğü aynı zamanda din bilgini diye de geçiyor bilim adamı diye de geçiyor.
- yine de doğrudan taraflı olunduğunu da düşünmüyorum. mesela bir bakın, islam'da isa diye bir madde var. orada sanırım ölüm tarihi o şekilde verilmemiştir? @Tunhoses ----Modern primat ඞඞඞ İLETİ 14.04, 21 Aralık 2021 (UTC)
- ve yine isa maddesinde "islam'da isa" bölümü de var. ----Modern primat ඞඞඞ İLETİ 14.06, 21 Aralık 2021 (UTC)
- Mesele, sanki Hz.3İsa'nın ölüm tarihi herkesin kabul ettiği bir durum gibi lanse edilmesi. Dinin öğretilerinin aktarılıp aktarılmaması değil. Tunhoses (mesaj) 06.04, 25 Aralık 2021 (UTC)
- ve yine isa maddesinde "islam'da isa" bölümü de var. ----Modern primat ඞඞඞ İLETİ 14.06, 21 Aralık 2021 (UTC)
- Sözde ölüm tarihinin yazdığı giriş kısmı. Tunhoses (mesaj) 13.53, 21 Aralık 2021 (UTC)
Anlaşılamaz ifade
değiştirMarangoz Yusuf'un şeceresi ile Meryem Ana'nın[1] ve Yahya bin Zekeriya'nın şecereleri[2] arasında büyük farklılık mevcuttur.
Birisi bu ifadeyi daha açık yazabilir mi. Farklılık hangi kaynaklar arasında ve bunun ne gibi bir önemi vardır?Ben Bilal (mesaj) 12.28, 18 Ocak 2022 (UTC)
İsimlendirme
değiştirSelamlar @Aybeg, rica etsem maddedeki isimlendirmeleri düzeltebilir miyiz? İsa'nın adı İsa'dır. Türkçe vikipedideyiz, bu tip bir şeyi tekrar demek inan ki üzücü. Yeşua bar Yosef veya Yeşu gibi şeyler yazmak gerçekten çok enteresan duruyor. Son değişiklik yapan @Nora3547dan da rica edebiliriz. Olmadı belki en çalışkanlardan @Nanahuatldan yardım isteriz. Fakat madde bu şekilde enteresan adlarla maalesef Türkçe'ye de uygun değil Türkçe vikipediye de. Heleki Yeşua bar Yosef nedir, onu hiç anlamadım... İyi çalışmaşar.Dakmor Tojira 21.43, 14 Ağustos 2022 (UTC)
- @Dakmor Tojira, dediğine katılmakla birlikte ben zaman ayırıp da düzeltme niyetinde değilim açıkçası. Kendisi düzeltebilirse iyi olur. Ancak bu, eklenen içeriklerin doğruluğu konusunda da soru işareti oluşturdu bende. Kontrol etmedim onları, senin vaktin varsa bakabilirsin istersen. Ben @Vikipolimer'i de haberdar etmek isterim. Nanahuatl? 21.46, 14 Ağustos 2022 (UTC)
- @Nanahuatl, haklısın, bir şey diyemem. Ben de zaten katılıyorum sana. Aybeg, lütfen isimlendirmeleri değiştirebilir miyiz. Yeşua diye yazmak doğru değil, İbrani veya Yahudi ansiklopedisinde değiliz. Akademik olarak Türkçe yazmamız gerekiyor, o da İsa olarak vurgulanmalı. İçerik olarak da bakacağım.Dakmor Tojira 21.56, 14 Ağustos 2022 (UTC)
- @Dakmor Tojira, @Nanahuatl - Tarihi İsa maddesinde adlar konusu geçmekte zaten, burada yapılan değişiklikte "Yeşua" kullanımı yanlıştır.
𝗩𝗶𝗸𝗶𝗽𝗼𝗹𝗶𝗺𝗲𝗿 ℣ 22.06, 14 Ağustos 2022 (UTC)
- @Dakmor Tojira, @Nanahuatl - Tarihi İsa maddesinde adlar konusu geçmekte zaten, burada yapılan değişiklikte "Yeşua" kullanımı yanlıştır.
- @Nanahuatl, haklısın, bir şey diyemem. Ben de zaten katılıyorum sana. Aybeg, lütfen isimlendirmeleri değiştirebilir miyiz. Yeşua diye yazmak doğru değil, İbrani veya Yahudi ansiklopedisinde değiliz. Akademik olarak Türkçe yazmamız gerekiyor, o da İsa olarak vurgulanmalı. İçerik olarak da bakacağım.Dakmor Tojira 21.56, 14 Ağustos 2022 (UTC)
Önce gelen ve sonra gelen kısmının eklenmesi böylelikle peygamberler sırası oluşturulmuş olur.
değiştirTarangugu Tarangugu (mesaj) 08.19, 31 Ağustos 2022 (UTC)
İSA MESİHİN SOYU
değiştirMERYEM ANANIN VE İSA MESİHİN SOY KÜTÜĞÜ
Meryem Ananın, İsrail’in hangi oymağından geldiği ile ilgili olarak neredeyse her kilisede öğretile gelen kanı Yahuda oymağından, Davut soyundan olduğu yönündedir. Hem Katolik hem Ortodoks hem de Protestan toplulukları, kilise tarihinden geleneksel olarak böyle bir hem fikirliğe sahip görünmektedirler. Meryem ananın Yahuda oymağından geldiği düşünülmekte ve öyle öğretilmektedir. İncil’deki ayetlere kabaca baktığımızda üstün körü bir şekilde bu sonuca varmak mümkün olabilir ama bu doğru olduğu anlamına gelmez. Öncelikle İsa Mesih’in Davut oğlu ya da Yahuda soyundan olduğunu dile getiren ayetlere bakalım. Fakat yine size hatırlatmadan edemeyeceğim, bu ayetleri okurken İsa Mesih’in değil, Meryem ananın bu olayın neresinde olduğunu düşünerek okuyun. Aynı zaman da İsa Mesih’in nasıl Yahuda soyuna bağlandığını düşünerek okuyun. Söz konusu ayetler İsa Mesih’i Meryem anadan dolayı mı yoksa Yusuf’tan dolayı mı Yahuda oymağına ve kral Davut a dayandırıyor?
MESİH’İN VE BUNDAN DOLAYI DA MERYEM ANANIN YAHUDA SOYUNDAN VE DAVUT AİLESİNDEN GELDİĞİ KANISINA VARDIRAN AYETLER
Luka.1: 32-33 Bak, gebe kalıp bir oğul doğuracak, adını İsa koyacaksın. O büyük olacak, kendisine ‘Yüceler Yücesinin Oğlu’ denecek. Rab Tanrı O'na, atası Davut'un tahtını verecek. O da sonsuza dek Yakup'un soyu üzerinde egemenlik sürecek, egemenliğinin sonu gelmeyecektir.”
İsa Mesih’in Matta da anlatılan soy kütüğü de şöyle başlar;
Matta, 1:1 İbrahim oğlu, Davut oğlu İsa Mesih'in soy kaydı şöyledir: İbrahim İshak'ın babasıydı, İshak Yakup'un babasıydı, Yakup Yahuda ve kardeşlerinin babasıydı,
Luka. 18:35-39 İsa Eriha'ya yaklaşırken kör bir adam yol kenarında oturmuş dileniyordu. Adam oradan geçen kalabalığı duyunca, “Ne oluyor?” diye sordu.
Ona, “Nasıralı İsa geçiyor” dediler. O da “Ey Davut Oğlu İsa, halime acı!” diye bağırdı. Önden gidenler onu azarlayarak susturmak istedilerse de o, “Ey Davut Oğlu, halime acı!” diyerek daha çok bağırdı.
Ayrıca İbraniler mektubunda İsa Mesih’in kahinliğini anlatırken şöyle bir ifadeye de rastlamaktayız;
İbraniler. 7:14 Rabbimiz ‘in Yahuda oymağından geldiği açıktır. Musa bu oymaktan söz ederken kâhinlere ilişkin bir şey söylemedi.
Bu ayetlerin dışında eski ahitte birçok ayette Mesih’in Yahuda oymağından ve Davut soyundan geleceği ile ilgi olarak vaatlere rastlamaktayız.
Mika.5:2 ama sen, ey Beytlehem Efrata, Yahuda boyları arasında önemsiz olduğun halde, İsrail'i benim adıma yönetecek olan senden çıkacak. Onun kökeni öncesizliğe, zamanın başlangıcına dayanır.
Yeşaya.11:1 İşay'ın kütüğünden yeni bir filiz çıkacak, Kökünden bir fidan meyve verecek.
2.Samuel.7:12-14 “‘RAB senin için (Davut) bir soy yetiştireceğini belirtiyor: Sen ölüp atalarına kavuşunca, senden sonra soyundan birini ortaya çıkarıp krallığını pekiştireceğim. Adıma bir tapınak kuracak olan odur. Ben de onun krallığının tahtını sonsuza dek sürdüreceğim. Ben ona baba olacağım, o da bana oğul olacak.
Bilindiği üzere İşay Davut peygamberin babasıdır. Bu ayetlerde ve eski ahidin daha başkaca birçok ayetinde Mesih’in; Yahuda oymağından ve İşayın ve onun oğlu Davut’un soyundan geleceği ile ilgili vaatler mevcuttur.
Dolayısıyla bütün bu ayetlere genel olarak baktığımızda, İsa Mesihin Yahuda oymağından yani Tanrı tarafında krallık oymağı olarak kutsanan oymaktan gelmesi gerektiği ve geldiği yönünde çok güçlü kanıtlara rastlamaktayız.
Peki sizce İsa Mesih Meryem ana tarafından mı yoksa Meryem Anayı eş olarak alıp onunla evlenen Yusuf tarafından mı Yahuda soyuna bağlanmaktadır? Eğer her iki taraftan Yahuda soyuna bağlanıyor diyeceksek bu durumda hem Meryem ananın hem de Yusuf’un soy kütüklerini ayetler eşliğinde göstermemiz gerekiyor. Eğer Meryem ananın soy kütüğünü ya da en azından bir ayet bile olsa soyu hakkındaki bir ayeti bulabilirsek bu konudaki yorumu güçlendirebiliriz. Eğer açık ayetler yok ise bunu işaret eden imalı ayetler de değerlendirilebilir. Ancak tek bir ayet dahi olmadan sırf imalardan yola çıkarak Meryem anayı yahuda soyuna dayandırmak, yorum bilimsel açıdan güçlü bir argüman olamayacağı kanısındayım.
Şahsen Meryem ananın Yahuda oymağından geldiğini gösteren tek bir ayete dahi denk gelmiyoruz. Eğer öyle bir ayet varsa lütfen bunu paylaşın. Fakat Meryem ananın eşi Yusuf’un soyu onlarca ayet ile ispatlıdır ki Yahuda oymağı ve Davut ailesinden gelmektedir. Bu konuda hiç kimsenin bir itirazı yoktur. Meryem ananın, onun eşi Yusuf’un ve İsa Mesih’in soyu ayrı ayrı ele alınmalıdır ki hangisinin ne anlamda hangi oymaktan geldiği bilinsin. Bu da ancak ayetler ve bu ayetleri destekleyecek olan güçlü imalar ile tespit edilip kabul edilebilir. Zayıf da olsa bir ayet, Ayetsiz bir yorumdan çok daha güçlü bir kabule sahiptir.
Yusuf’un soyunu zaten hem Matta birinci bölümde hem de Luka üçüncü bölümde net bir şekilde gördüğümüz için bu konuyu yazma gereği duymadım. İlk önce İsa Mesih’in soyunun nereye ve ne şekilde dayandığını, daha sonra da Meryem ananın soyunun nereye ve ne şekilde dayandığını ayetler eşliğinde anlatmaya çalışacağım.
İSA MESİHİN YAHUDİ YASA VE GELENEKLERİNE GÖRE, RESMİYETTE YAHUDA OYMAĞINDAN SAYILMA DURUMU.
Tevrat’ta ve İsrail geleneklerinde, bir kişinin soyu babasının adıyla kayda alınmıştır. Yani kutsal evlilik bağı yoluyla doğan bütün çocuklar baba tarafından sayılmaktadır. Şöyle ki Levi oymağından bir kadın, Yahuda oymağından bir adam ile evlenirse onların kütüğüne kaydedilecek bütün çocuklar yasal olarak Yahuda oymağından sayılırlar. Çünkü resmiyetteki baba hangi oymaktan ise çocuklar da aynı oymaktan sayılmış olur. Kutsal kitaptaki soy kütüklerini incelediğimizde bunu açıkça görebilmekteyiz.
Şöyle de ifade etmek isterim; Levi oymağı kendisinden kahinlerin geleceği oymak olarak Tanrı tarafından meshedilmiştir Lev.8-10 (özellikle Harun ailesi.) Yahuda oymağı ise kralların geleceği oymak olarak meshedilmiştir (özellikle Davut ailesi.) Yar.49:8-12, Mez.89-3-4.
Peki Harun soyundan olan bir kadın, Davut soyundan olan bir adam ile Musa’nın yasası çerçevesinde resmen evlenirse, doğacak olan çocuk yasal olarak Kâhin mi olabilir yoksa kral mı? Kutsal kitabın bu konudaki soy kayıtlarına ve işleyişine baktığımızda baba hangi oymak ve aileden geliyorsa, çocuklar da babanın oymağından ve ailesinden sayılmaktadırlar. Yani yukarıda örnek olarak verdiğim evlilikten doğan çocuklar kâhin olamazlar ancak kral olabilirler çünkü babaya krallık miras olarak verilmiştir.
Ama durum tam tersi olsaydı yani baba Harun soyundan yani kâhin soyundan gelmiş olsaydı bu durumda resmi ve yasal olarak çocuk kâhin olabilirdi ancak kral olamazdı. Hem Matta birinci bölümde hem de Luka üçüncü bölümde yer alan İsa Mesihin soy kütüğünü anlatan bölümlere baktığımızda Yusuf’un yani Yahuda oymağından ve Davut soyundan olan Yusuf’un soy kütüğünü görmekteyiz. İki soy kütüğü de Meryem ananın önce nişanlısı sonra İsa Mesih doğmadan önce evlilik bağıyla kocası olan Yusuf’un resmi soy kütükleridir. Dolayısıyla Tevrat ve Yahudi yasaları uyarınca Yusuf’un eş olarak aldığı Meryem anadan doğacak bütün çocuklar Yahuda oymağı hanesine, Davut ailesine yazılacaktır. Bu nedenle İsa Mesihin resmi ve yasal anlamda Davutun krallık tahtı üzerinde söz hakkı vardır. Herkes İsa Mesih’i bu nedenle Davut oğlu olarak bilmekte ve öyle çağırmaktadır. Çünkü herkes onu resmi ve yasal babası adına tanımaktadır. Yani İsa Mesih Meryem ananın kocası Yusuf’un soyundan sayılmaktadır. Aşağıda okuyacağınız ayetler bunu inkâr edilemez bir netlikte ifade etmektedir.
İSA MESİHİN RESMİ VE YASAL SOYU.
Matta.1:1-16 İbrahim oğlu, Davut oğlu İsa Mesih'in soy kaydı şöyledir: İbrahim İshak'ın babasıydı, İshak Yakup'un babasıydı, Yakup Yahuda ve kardeşlerinin babasıydı, Yahuda, Tamar'dan doğan Peres'le Zerah'ın babasıydı, Peres Hesron'un babasıydı, Hesron Ram'ın babasıydı, Ram Amminadav'ın babasıydı, Amminadav Nahşon'un babasıydı, Nahşon Salmon'un babasıydı, Salmon, Rahav'dan doğan Boaz'ın babasıydı, Boaz, Rut'tan doğan Ovet'in babasıydı, Ovet İşay'ın babasıydı, İşay Kral Davut'un babasıydı, Davut, Uriya'nın karısından doğan Süleyman'ın babasıydı, Süleyman Rehavam'ın babasıydı, Rehavam Aviya'nın babasıydı, Aviya Asa'nın babasıydı, Asa Yehoşafat'ın babasıydı, Yehoşafat Yehoram'ın babasıydı, Yehoram Uzziya'nın babasıydı, Uzziya Yotam'ın babasıydı, Yotam Ahaz'ın babasıydı, Ahaz Hizkiya'nın babasıydı, Hizkiya Manaşşe'nin babasıydı, Manaşşe Amon'un babasıydı, Amon Yoşiya'nın babasıydı, Yoşiya, Babil sürgünü sırasında doğan Yehoyakin'le kardeşlerinin babasıydı,Yehoyakin, Babil sürgününden sonra doğan Şealtiel'in babasıydı, Şealtiel Zerubbabil'in babasıydı, Zerubbabil Avihut'un babasıydı, Avihut Elyakim'in babasıydı, Elyakim Azor'un babasıydı, Azor Sadok'un babasıydı, Sadok Ahim'in babasıydı, Ahim Elihut'un babasıydı, Elihut Elazar'ın babasıydı, Elazar Mattan'ın babasıydı, Mattan Yakup'un babasıydı, Yakup Meryem'in kocası Yusuf'un babasıydı. Meryem'den Mesih diye tanınan İsa doğdu.
Luka. 3:23 İsa görevine başladığı zaman otuz yaşlarındaydı. Yusuf'un oğlu olduğu sanılıyordu.
Luka. 4:22 Herkes İsa'yı övüyor, ağzından çıkan lütufkâr sözlere hayran kalıyordu. “Yusuf'un oğlu değil mi bu?” diyorlardı.
Yuhanna. 1:45 Filipus, Natanel'i bularak ona, “Musa'nın Kutsal Yasa'da hakkında yazdığı, peygamberlerin de sözünü ettiği kişiyi, Yusuf oğlu Nasıralı İsa'yı bulduk” dedi.
Yuhanna. 6:42 “Yusuf oğlu İsa değil mi bu?” diyorlardı. “Annesini de babasını da tanıyoruz. Şimdi nasıl oluyor da ‘Gökten indim’ diyor?”
Okuduğumuz bu ayetler gösteriyor ki İsa Mesihin Yahuda aslanı, Davut oğlu ve kral gibi unvanları Meryem ananın eşi Yusuf’tan gelmektedir. İsa Mesih’in resmi ve yasal babası Yusuf olduğu için kendisine Davut oğlu denmektedir. Onun için İbraniler mektubunda bu yasal statüden yola çıkarak şunu söyler;
İbraniler. 7:14 Rabbimiz ‘in Yahuda oymağından geldiği açıktır. Musa bu oymaktan söz ederken kâhinlere ilişkin bir şey söylemedi.
Bu ayet İsa Mesihin resmi ve yasal statüsüne vurguda bulunarak, Yusuf’tan sayıldığı için Yahuda oymağına dayandırmaktadır. Nitekim bu ayet yasal olarak doğrudur. İsa Mesih bu resmiyete göre Yahuda soyundan sayıldığı için kâhin olamaz. İbraniler Mektubunun yasayı bilen ve buna göre hareket etmeye çalışan Yahudilere yazıldığı göz önünde bulundurulduğunda, neden “Rabbimiz ‘in Yahuda oymağından geldiği açıktır.” Ve devamında da “Musa bu oymaktan söz ederken kâhinlere ilişkin bir şey söylemedi.” ifadelerini kulanma gereği duyduğunu daha iyi anlayabiliyoruz. Evet İsa Mesih bu resmiyete ve yasaya göre kahin olamaz ancak kral olabilir. Çünkü İncil’deki iki soy kütüğü de İsa Mesih’i Yusufa bağlamaktadır. İbraniler ’deki ayet ve bölüm ise O’nun kahinliğini anlatmaya çalıştığı için bu durumun resmen mümkün olmadığı çünkü Yahudi yasalarına göre İsa Mesih’in Yahuda’dan geldiğine vurgu yapmak istemektedir. Ancak çok ilginç bir şekilde İsa Mesih, kendisinin tam olarak Davut oğlu olmadığını da belirtmektedir.
İSA MESİHİN BEDEN AÇISINDAN YAHUDA’DAN YA DA DAVUT’TAN GELMEME DURUMU.
Markos 12:35-37 İsa tapınakta öğretirken şunu sordu: “Nasıl oluyor da din bilginleri, ‘Mesih, Davut'un Oğlu'dur’ diyorlar? Davut'un kendisi, Kutsal Ruh'tan esinlenerek şöyle demişti: ‘Rab Rabbim'e dedi ki, ben düşmanlarını Ayaklarının altına serinceye dek Sağımda otur.’ Davut'un kendisi O'ndan Rab diye söz ettiğine göre, O nasıl Davut'un Oğlu olur?”
Markos 12:35-37’deki bu ayetleri okurken genellikle şöye yorumlarız; İsa Mesih çift tabiatının Rab olan yönüyle konuştuğu için Davut oğlu olmasından ziyade Davutun Tanrısı olduğunu vurgulamaya çalışmaktadır. Ancak bu yeterli bir yorum olmaz çünkü isa Mesih eğer bedenen Davut soyundan gelmiş olsaydı bu sözü kullanamazdı çünkü insan olan tabiatı gereği Davut oğlu olmuş olurdu. Oysaki İsa Mesih’in resmi yasal babası olan Yusuftan dolayı Davut’a dayandığını görmekteyiz. fakat bedenen Davut oğlu Yusuf’tan gelmediği içindir ki İsa mesih kendisini Davut oğlu olarak görmemekte yada bu bilgiyi eksik saymaktadır.
Öte yandan Eğer Meryem ana Davut soyundan gelmiş olsaydı İsa Mesih yine Markos 12’deki sözleri sarf edemezdi. Çünkü bedenen yine Davut torunu yani oğlu olacaktı. Demek ki bir şekilde Meryem ana tam olarak Davut soyundan gelmediği içindir ki İsa Mesih din bilginlerine böylesi bir soru sorabiliyor. İsa Mesihin Davut oğlu oluşu Yusuftan gelmektedir ki bu nedenle kendisinin bedenen Davut’un soyundan olmadığını söylemeye çalışmaktadır. Aşağıdaki ayette bu bağlamda yorumsal açıdan ilginç bir noktaya taşınmış oluyor
Yaratılış.49:10 Sahibi gelene kadar Krallık asası Yahuda'nın elinden çıkmayacak, Yönetim hep onun soyunda kalacak, Uluslar onun sözünü dinleyecek.
Yaratılış 49’dan okuduğumuz bu ayet “sahibi gelene kadar krallık asası Yahuda nın elinden çıkmayacak” demekle aslında gelecek olan O asıl sahibin Yahuda’dan olmadığını bizlere gösteriyor.
Eğer gelecek olan “sahip” bedenen Yahuda’dan olsaydı yani Meryem ana Yahuda’dan gelseydi, bu ayet anlamsız olurdu. Çünkü gelecek olan sahip bu durumda bedenen Yahuda’dan sayılacağı için bu ayetin bu minvaldeki anlamı olmazdı. Demek ki gelecek olan bu sahip bedenen Yahuda’dan olamaz. İsa Mesih’in çift tabiatından biri olan insan tabiatı yani bedeni, Meryem anadan gelmektedir. Fakat resmi yasal babası Yusuf sayıldığı için Yahuda’ya ve Davut’a verilmiş vaatler uyarınca, Yahuda aslanı ve Davut oğlu unvanlarına sahiptir. Bu unvanlar Yahudi yasalarınca yerindedir ve doğrudur. Ancak bedenen gerçek manada İsa Mesih Yusuf’tan olmadığı için, sadece Meryem anadan doğduğu için insan olan tabiatının Davut oğlu olmadığını vurgulamakta ve yaratılış 49. Bölümündeki Yahuda’dan olmayan “sahip” olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda Meryem ananın soyunun nereden geldiği çok daha büyük bir öneme haiz olmakta, bir muamma olarak karşımıza çıkmaktadır. Meryem ananın bedenen hangi oymaktan olduğu ve İsa’nın da bedenen gerçek manada bu oymaktan olacağı gerçeğini ortaya çıkartacağı için, hem markos.12 hem yaratılış 49’daki Yahuda soyundan olmama durumuna bir açıklık kazandıracaktır.
MERYEM ANANIN SOYU
Meryem ananın Yahuda oymağından geldiği iddiası, İsa Mesihin Davut soyundan gelmesi gerekir diyen ve bunu ima eden ayetlerden yola çıkarak varılan çıkarımsal bir yorumdur. Ancak bu net ve doğru bir yorum olmayabilir. Eğer Meryem ananın soyunu net bir ifade ile anlatan tek bir ayet dahi yok ise kesin bir neticeye varmak ve yorumlamak mümkün olmamalı. Bu yorum bilim açısından yeterli değildir. Yukarıda İsa Mesihin hangi açıdan Yahuda soyundan ve Davut ailesinden geldiğini gördük. Şimdi ise Meryem ananın hangi oymaktan olabileceğine bir bakalım.
Luka.1: 5-7 Yahudiye Kralı Hirodes zamanında, Aviya bölüğünden Zekeriya adında bir kâhin vardı. Harun soyundan gelen karısının adı ise Elizabet'ti. Her ikisi de Tanrı'nın gözünde doğru kişilerdi, Rab'bin bütün buyruk ve kurallarına eksiksizce uyarlardı. Elizabet kısır olduğu için çocukları olmuyordu. İkisinin de yaşı ilerlemişti.
Luka.1:26-37 Elizabet'in hamileliğinin altıncı ayında Tanrı, Melek Cebrail'i Celile'de bulunan Nasıra adlı kente, Davut'un soyundan Yusuf adındaki adamla nişanlı kıza gönderdi. Kızın adı Meryem'di. Onun yanına giren melek, “Selam, ey Tanrı'nın lütfuna erişen kız! Rab seninledir” dedi. Söylenenlere çok şaşıran Meryem, bu selamın ne anlama gelebileceğini düşünmeye başladı. Ama melek ona, “Korkma Meryem” dedi, “Sen Tanrı'nın lütfuna eriştin. Bak, gebe kalıp bir oğul doğuracak, adını İsa koyacaksın. O büyük olacak, kendisine ‘Yüceler Yücesi'nin Oğlu’ denecek. Rab Tanrı O'na, atası Davut'un tahtını verecek. O da sonsuza dek Yakup'un soyu üzerinde egemenlik sürecek, egemenliğinin sonu gelmeyecektir.” Meryem meleğe, “Bu nasıl olur? Ben erkeğe varmadım ki” dedi. Melek ona şöyle yanıt verdi: “Kutsal Ruh senin üzerine gelecek, Yüceler Yücesi'nin gücü sana gölge salacak. Bunun için doğacak olana kutsal, Tanrı Oğlu denecek. Bak, senin akrabalarından Elizabet de yaşlılığında bir oğula gebe kaldı. Kısır bilinen bu kadın şimdi altıncı ayındadır. Tanrı'nın yapamayacağı hiçbir şey yoktur.”
Okuduğumuz ayetler Elizabet ve Meryem Ana hakkında ilginç bilgiler içermektedirler. Luka.1-5’te Elizabet’i tanıtırken “HARUN SOYUNDAN ELİZABET” diyerek özel bir vurguda bulunup altını çizmesi dikkat çekici bir konu. Aynı bölüm içerisinde 36. Ayette Meryem ana ile konuşan Cebrail’in “AKRABALARINDAN ELİZABET” diye söze devam etmesi, Meryem ananın soyunun ya anne tarafından ya da baba tarafından veya her iki taraftan mutlaka Harun peygambere yani Levi oymağına dayandığı sonucuna vardırıyor.
Bilirsiniz ki akraba olabilmek için kan bağı gerekir. Luka’nın özenle araştırıp kaleme aldığı bu ayetlerin “Harun soyu” bağlantısını yapmaya çalışması ve bunu bizlere altını çize, çize aktarması Meryem ananın bir şekilde kan bağı yoluyla Elizabet’e ve oradan da Harun soyuna dayandığı bilgisini veriyor. Bilirsiniz ki Luka İsa Mesih ile ilgili konuları çok büyük bir itina ve özen ile bütün yönleriyle araştırıp doğru bir şekilde iletmeye çalışmıştır.
Luka.1:1-4 Sayın Teofilos, Birçok kişi aramızda olup bitenlerin tarihçesini yazmaya girişti. Nitekim başlangıçtan beri bu olayların görgü tanığı ve Tanrı sözünün hizmetkârı olanlar bunları bize ilettiler. Ben de bütün bu olayları ta başından özenle araştırmış biri olarak bunları sana sırasıyla yazmayı uygun gördüm. Öyle ki, sana verilen bilgilerin doğruluğunu bilesin.
Eğer hal böyleyse ve Meryem ana ya anne yada baba veya her iki taraftan Harun soyundan geliyorsa ki dolayısıyla İsa Mesih bedenen bir yönden mutlaka Harun soyuna dayanmış olur. o halde Yahuda oymağı ve Davut ailesine Mesih ile ilgili olarak verilen vaatler ne olacak? Bu vaatler nasıl yerine gelmiş olur? Bu vaatlerin yanı sıra kutsal kitapta bu vaadi kısmen geçersiz kılan bir olaya da rastlamaktayız. Ve bu olayda ayrı bir çelişkiymiş gibi karşımıza çıkar. Bu olaya ve bu olayın baş aktörü olan Davut torunlarından Yahuda kralı Yehoyakinle ilgili bildiriye birlikte bir göz atalım.
Kral Yehoyakin'le İlgili Bildiri;
Yeremya.22:24-30 “Varlığım hakkı için derim ki” diyor RAB, “Ey Yahuda Kralı Yehoyakim oğlu Yehoyakin, sağ elimdeki mühür yüzüğü olsan bile, çıkarıp atardım seni. Seni can düşmanlarının, korktuğun kişilerin, Babil Kralı Nebukadnessar'la Kildaniler'in eline teslim edeceğim. Seni de seni doğuran anneni de doğmadığınız bir ülkeye atacağım; orada öleceksiniz. Dönmeye can attığınız ülkeye bir daha dönemeyeceksiniz.” Bu mu Yehoyakin? Bu hor görülmüş kırık çömlek, Kimsenin istemediği kap? Neden kendisi de çocukları da Bilmedikleri bir ülkeye atıldılar? Ülke, ey ülke, RAB'bin sözünü dinle, ey ülke!
RAB diyor ki “Bu adamı çocuksuz, Ömrünce başarısız biri olarak yazın. Çünkü soyundan gelen hiç kimse başarılı olmayacak, Soyundan gelen hiç kimse Davut'un tahtında oturamayacak, Yahuda'da bir daha krallık etmeyecek.”
Yeremya 22. Bölümde yer alan bu ayetlerdeki bildiriye göre yehoyakin soyundan hiç kimse Davutun tahtında oturup krallık yapamayacaktır. Ancak Matta. Birinci bölüm 11. ayetinde İsa Mesihin Yusuf’tan gelen soy kütüğüne baktığımızda Yehoyakinin adını görürüz. Ama bu yeremya 22. Bölümdeki lanete göre mümkün olmamalıdır. Yani İsa Mesih Yehoyakinin soyundan gelmemelidir çünkü Rab bu soyla ilgili olarak kral çıkmayacak demiştir. Peki bu çelişki gibi görünen olaylar zincirini nasıl bağlayacağız? Mesih hem Yahuda’dan gelmelidir hem de yaratılış 49’da aslında Yahudanın dışında biri olarak belirtilmektedir! Hem Davut soyundan gelmelidir ama yeremya 22’de Yehoyakine edilen lanetten dolayı ordan gelmemesi gerekiyor! İsa Hem Davut oğlu olarak çağrılıyor ancak kendisi Markos 12 de salt Davut oğlu olmadığı yönünde sorular soruyor! Bunların yanı sıra çelişki gibi görünen başka bir olay daha mevcuttur. O da Zekeriya 3 ve 6. Bölüm de Harun soyundan gelen Başkâhin Yeşuya Mesih ile ilgili olarak verilen vaattir.
Yeşunun önüne konulan taş ve ortaya çıkacak Dal ve kul
Zekeriya.3:8-10 “ ‘Ey Başkâhin Yeşu, sen ve önünde oturan kâhin arkadaşların, dinleyin! Çünkü onlar gelecek olayların önbelirtisidir. Dal adındaki kulumu ortaya çıkarıyorum. Yeşu'nun önüne koyduğum taşa bakın! O tek taşın yedi gözü var; onun üzerine bir yazıt oyacağım’ diyor Her Şeye Egemen RAB, ‘Bir günde bu ülkenin günahını kaldıracağım. O gün her biriniz komşusunu asmasının, incir ağacının altında oturmaya çağıracak.’ Böyle diyor Her Şeye Egemen RAB.”
Yeşu'ya Verilen Taç
Zekeriya.6:9-13 RAB bana şöyle seslendi: “Armağanları sürgünden dönenlerden Babil'den gelen Helday, Toviya ve Yedaya'dan al ve aynı gün Sefanya oğlu Yoşiya'nın evine git. Aldığın altınla gümüşten bir taç yaparak Yehosadak oğlu Başkâhin Yeşu'nun başına tak. Ona Her Şeye Egemen RAB şöyle diyor de: ‘İşte Dal adındaki adam! Bulunduğu yerde filizlenecek ve RAB'bin Tapınağı'nı kuracak. Evet, RAB'bin Tapınağı'nı kuracak olan odur. Görkemle kuşanacak, tahtında oturup egemenlik sürecek. Tahtında oturan kâhin olacak. İkisi arasında tam bir uyum olacak.’
Zekeriya peygamberin Mesih’in geleceği ile ilgili olarak Harun soyundan Başkâhin Yeşuya bir vaat vermesi çok ilginç. Bilirsiniz ki kutsal kitapta “Dal” kelimesi Mesih için kullanılır. Hem de “taş, sürçme taşı, tökezleme kayası” gibi ifadeler de Mesih için kullanılır. Ayrıca gerçek Tanrısal-ruhsal tapınağı kuracak olan da Mesih’tir. Burada hem Zekeriya 3 hem de 6. Bölümlerde Rab Zekeriya peygambere diyor ki git Başkâhin yeşuya bunları söyle. Ve 6. Bölümde ise daha kesin bir uygulama ile diyor ki tacı Başkâhin Yeşunun başına tak ve ona söyle… Diyor. Krallık tacını bir kâhinin başına koyarak Mesih’in geleceğini ve hem kâhin hem de kral olarak tahtında egemenlik süreceğini ve 3. Bölümde Mesihi temsil eden taşı Yeşunun önüne koydum diyerek Mesihin anne yada baba veya her iki taraftan Harun soyundan Baş kahin Yeşudan çıkacağını belirtmektedir.
Ama bu nasıl olur diye düşünebiliriz. Aynı dönemde Başkâhin Yeşu ile hareket eden kutsal bir adam daha var. Bu kişinin adı; lanete uğrayan kral Yehoyakin oğlu, Şealtiel oğlu Zerubbabildir. Bu isim sıralaması matta.1:11-13’te yusufun soy kütüğünde de geçer. Şöyle bir düşünelim lanetlenmiş olan kral yehoyakinin soyundan gelen Zerubbabil, Başkâhin Yeşu ile birlikte olmasına rağmen, birlikte tapınağı onarıp faaliyete koymalarına rağmen Tanrının Zekeriya peygamber vasıtasıyla krallık tacını Zerubbabile vermeyip, başkâhinin başına koyup Mesih ile ilgili vaadi de yine Başkâhin Yeşuya vermesi nasıl bir çıkarıma varmamızı gerektirir? Zerubbabil çok değerli bir Tanrı adamıydı bu nedenle Tanrının kral yehoyakinle ilgili olarak söylediği lanetleri kısmen kaldıran biri olduğu için Yusuf’un soy kütüğünde adı geçen ve resmiyette İsa Mesihin dedesi olma onuruna sahip olan bir şahsiyettir. Zamanında kral olan dedesi Yehoyakinle ilgili tanrı şöyle demişti;
Yeremya.22:24 “Varlığım hakkı için derim ki” diyor RAB, “Ey Yahuda Kralı Yehoyakim oğlu Yehoyakin, sağ elimdeki mühür yüzüğü olsan bile, çıkarıp atardım seni.
Yine Tanrı, Zerubbabil ile ilgili olarak da şöyle dedi;
Hagay.2:20-23 Ayın yirmi dördüncü günü RAB Hagay'a ikinci kez seslendi: “Yahuda Valisi Zerubbabil'e de ki, ben yeri, göğü sarsmak üzereyim. Kralların tahtlarını devireceğim, yabancı ulusların gücünü yok edeceğim. Savaş arabalarıyla sürücülerini de devireceğim; atlarla binicileri düşecek, hepsi kardeşinin kılıcıyla öldürülecek. “Her Şeye Egemen RAB ‘O gün seni alacağım, ey Şealtiel'in torunu kulum Zerubbabil’ diyor, ‘Ve seni mühür yüzüğü gibi yapacağım. Çünkü ben seni seçtim.’ Böyle diyor Her Şeye Egemen RAB.”
Okuduğumuz üzere Tanrı Yehoyakine “mühür yüzüğü bile olsan seni atardım” ancak onun torunu olan Zerubbabile “seni mühür yüzüğü yapacağım” diyor. Çünkü Zerubbail Tanrının gözünde lütuf buldu fakat bu hem dedesinin lanetinden hemde kendisinin bereketlenmesinden doğmuş olan kısmi bir lütuf olacaktır. Çünkü Zerubbabile İsa mesih ile ilgili olarak “seni mühür yüzüğü yapacağım” dediği bir vaat dururken, dedesi yehoyakine senin soyundan kimse tahtta oturmayacak dedi. Aynı zamanda Zerubbabilin dostu olan Başkâhin Yeşu ya Mesih’in Krallık tacı giydirilip “tahtında hüküm süren bir kâhin” vaadi verilerek Mesihin bir şekilde Başkâhin Yeşudan da geleceği ve bu gelecek olan kâhin-kralın adının bile Yeşu olacağını sonradan görmekteyiz.
Bütün bunlar çelişki gibi görünse de aslında hepsinin tek anlamlı cevabı Meryem ananın soyunun tam olarak Yahuda’dan gelmediği yönündeki Luka’da yer alan “HARUN SOYUNDAN AKRABAN ELİZABET” ifadesinde saklıdır. Bütün bu karmaşa pazılın tek bir taşının değiştirilmesiyle düzelebilecektir. O taş da Tanrının Baş kahin Yeşunun önüne koyduğu taşı kabullenmekle olur, yani mesihin ya dede ya nene yada her iki taraftan Başkâhin yeşudan geldiğini bilmekle olur. Başkâhin yeşuya verilen vaadin Meryem ana vasıtasıyla yerine geldiğini dolayısıyla Meryem ananın başkahin Yeşunun torunlarından olduğunu görmek bu sorunların hepsini çözecektir.
Tanrımız geleceği gören Tanrıdır. Bu ön görüye göre yaratılış 49. Bölümde sahibi gelene kadar krallık asası Yahudanın elinde kalacaktır dedi. Çünkü gelecekte Yehoyakinin kötülük yapacağını ve lanete uğrayacağını biliyordu. Bu sebeple asıl sahibin bir şekilde Yahudadan olmadığını vurgulayarak bizlere ince bir bilgi vermiş oluyor. Yine Harun soyundan Başkâhin Yeşuya verdiği vaatler uyarınca Mesihin hem kral hem de kâhin olacağını belirterek krallık tacını baş kahin yeşunun başına takıp, Tahtta oturup hüküm süren kahin olarak İsa yı kendisine müjdelemiştir. Bu yeni kahinlik düzeninde Kral Melkisedek örneğinde ki gibi, İsa hem Kral hem de kahin olacaktı. Çünkü Melkisedek de hem şalem kralıydı hem de Tanrının kahiniydi. İşin can alıcı kısmı bu vaadi Baş kahin Yeşuya vermiş olmasından gelir.
Tanrı bunu yaparak Yehoyakine ettiği laneti yani “soyundan hiç kimse tahtta oturmayacak” dediği laneti de yerine getirmiş oluyor. Çünkü İsa Mesih kan olarak lanete uğrayan Yehoyakinin değil, ya bir yada her iki taraftan Başkâhin Yeşunun soyundan gelmiş olacaktı.
Ancak Öte yandan Davut ve Zerubbabile verdiği sözden ötürü de Mesihin onların soyundan da gelmesi gerekiyordu. Tanrımız her şeyi aşan bilgeliğiyle Davud ve Zerubbabile verdiği sözü tutmuş ve onların soyundan gelen Yusufu İsa Mesihin resmi ve yasal babası yapmıştır. Bu nedenle İsa mesih yahuda aslanı ve Davut oğlu olup Krallığı miras almıştır. Yusuftan dolayı soyu Davut ve Zerubbabile dayandığından ötürü Davutun soyu ve kökü olarak anılıp kayıtlara geçmiştir. Dolayısıyla Mesihin resmi ve yasal babası Yusuf olduğu için Davut a ve Zerubbabile verilen Mesih sözü yerine gelmiştir. Ancak yehoyakinin uğradığı lanetten ötürü Mesih, kan itibariyle tam olarak yüzde yüz bu soydan gelmemiştir.
Meryem ananın hem Luka birinci bölümdeki göndermeden (Harun soyundan akraban Elizabet) yola çıkarak bir şekilde Harun soyundan olduğu ve Zekeriya 3 ile 6 bölümlerdeki vaat uyarınca, Harun soyundan Baş kahin Yeşuya Mesih ile ilgili olarak verilen vaatten dolayı İsa Mesih de kan itibariyle Harun soyuna dayanmış oluyor. Yani kan açısından Yehoyakinden gelmemekle birlikte, Harun soyundan olduğu için Baş kahinliği çok daha güçlü bir hal almış oluyor. Aynı zamanda resmi ve yasal olarak Yusuf tan sayılmış olması da Ona Krallık mirasını bırakmış oluyor. Ve böylelikle Başkahin Yeşuya verilen vaat uyarınca “tahtında oturan bir kahin olacak, ikisi arasında tam uyum olacak “ vaadi de yerini bulmuş oluyor.
Yine şöyle bir kuşbakışıyla olaya bakacak olursak, Zerubabil ile Başkâhin Yeşuyu düşünün. İkisi de çok iyi dostturlar. Sürgünden sonra Rab’bin Tapınağının onarımını büyük bir gayretkeşlikle ikisi gerçekleştiriyor. Yan yana duran bu iki kutsal adama Tanrı bir vaat veriyor. Zerubbabile Mesih ile ilgili olarak diyor ki seni son günlerde Mühür yüzüğü gibi yapacağım. Baş kahin Yeşuya da iki farklı yerde “dal adındaki kulumu çıkartıyorum. Yeşunun Önüne koyduğum taşa bakın. Krallık tacını Yeşunun başına tak. Tahtında hüküm süren kahin olacak.” gibi vaatleri iletiyor. İsa mesihin her iki dedesi de birlikte Tapınağı onarıp eski haline getiriyorlar. Tanrı da bu iki kişiden mesihin geleceğini vaat ederek asıl tapınağı Mesihin kuracağını Yeşuya bildiriyor. Krallık tacını Yeşunun başına takarak gelecek olan kralın bir nevi onun soyundan olacağını, aynı zaman da krallığın mühür yüzüğünü yani karar alıp, verme yetisini Zerubbabile vermiş olarak krallık yetkilerinin de Zerubbailden geleceğini bize aktarıyor.
Kısacası Yusuf Yahuda oymağından, Davut ailesinden ve Zerubabilden geliyor. Karar alıp verme yetkisi bu soyda bulunuyor. Bunlara verilen bütün sözler yerine gelmiş oluyor. Çünkü İsa Mesih Yusuf’tan dolayı Davut oğlu oluyor. Aynı zamanda Mesih bedenen Yusuf’tan gelmediği için de Yehoyakine yapılan lanette yerine gelmiş oluyor.
Meryem ana ise mutlaka ve bir taraftan yada her iki taraftan Harun soyundan ve verilen vaatler ile Peygamberlikler uyarınca Başkahin Yeşunun soyundan olması gerekiyor. Yusufun soy kütüğü net olmasına karşın Meryem ananın soyu hakkında incil de yanlızca “Harun soyundan akraba Elizbet” bilgisini görebiliyoruz.
Böylelikle İsa Mesih Tahtında oturup hüküm süren baş kahinimiz ve kralımız konumuna gelirken, kendisinin tam olarak Davut oğlu olarak ifade edilemeyeceği yönündeki Markos 12 bölümdeki sözler de daha anlamlı olmaya başlıyor.
Okuduğumuz bunca ayet ve yazıdan sonra görüyoruz ki verilen bütün vaatler yerine gelmiş, edilen bütün lanetler tutmuş, Mesih yaratılış 49’daki asıl sahip olarak Harun soyundan Başkâhin yeşunun torunlarından olan Meryem anadan doğmuş, aynı zamanda Yusuf’tan dolayı resmiyette ve yetkide kral Davut ve Zerubabilden sayılıp resmi ve yasal anlamda hem Kral hem de kahinimiz olarak görülmüştür. Böylece çelişki gibi görünen bütün olaylar aslında Tanrının öngörüsü, çok yönlü bilgeliği ve karmaşık planlarının sadece küçük bir kısmı olarak karşımızda hayranlık uyandırıcı bir şekilde durmaktadır. Enderpeker10 (mesaj) 10.25, 24 Ocak 2023 (UTC)
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;TaberiIII849
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ (Arapça) Ebu İshak Sâlebî, Arâisü'l-Mecâlis fî Kısâsi'l-Enbiya 28 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. s.509-510