Tıpta Uzmanlık Eğitimi
Tıpta Uzmanlık Eğitimi veya Tıp ihtisası, mezuniyet sonrası tıp eğitiminin bir aşamasıdır. Tıp eğitimini başarı ile tamamlayan hekimler Tıpta Uzmanlık Sınavına (TUS) girerek yapacakları tercih doğrultusunda sınav sonuç sıralamalarına göre bir eğitim programına yerleştirilirler ve eğitimleri sonrasında uzman hekim ünvanını alırlar. TUS yılda iki defa ve YDUS yılda en az bir defa olmak üzere ÖSYM tarafından sıralama esasına dayanan mesleki bilgi sınavı şeklinde yapılır
Tıpta uzmanlık öğrencileri bulundukları akademik kadro açısından “Araştırma Görevlisi”dirler.[1] Günlük dilde "asistan hekim" sık kullanılan bir tanımlamadır.[2]
Eğitim
değiştirTıpta Uzmanlık eğitimi Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde ve üniversitelerin tıp fakültelerinde verilmektedir. Uzmanlık eğitiminin tamamlanması için:[3]
- Uzmanlık eğitimi süresinin ve rotasyonların tamamlanmış bulunması
- Uzmanlık tezinin kabul edilmiş olması
- Uzmanlık eğitimini bitirme sınavında başarılı olunması, şarttır.
Tıpta Uzmanlık eğitim süresi eğitim programına göre üç ile beş yıl arasında değişmektedir.[4][5][6]
| UZMANLIK DALLARI | EĞİTİM SÜRELERİ (yıl) |
|---|---|
| ACİL TIP | 4 |
| ADLİ TIP | 4 |
| AİLE HEKİMLİĞİ | 3 |
| ANATOMİ | 3 |
| ANESTEZİYOLOJİ VE REANİMASYON | 5 |
| ASKERİ SAĞLIK HİZMETLERİ | 3 |
| BEYİN VE SİNİR CERRAHİSİ | 5 |
| ÇOCUK CERRAHİSİ | 5 |
| ÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI | 4 |
| ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI | 4 |
| DERİ VE ZÜHREVİ HASTALIKLARI | 4 |
| ENFEKSİYON HASTALIKLARI VE KLİNİK MİKROBİYOLOJİ | 5 |
| FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON | 4 |
| FİZYOLOJİ | 3 |
| GENEL CERRAHİ | 5 |
| GÖĞÜS CERRAHİSİ | 5 |
| GÖĞÜS HASTALIKLARI | 4 |
| GÖZ HASTALIKLARI | 4 |
| HALK SAĞLIĞI | 4 |
| HAVA VE UZAY HEKİMLİĞİ | 3 |
| HİSTOLOJİ VE EMBRİYOLOJİ | 3 |
| İÇ HASTALIKLARI | 4 |
| KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM | 4 |
| KALP VE DAMAR CERRAHİSİ | 5 |
| KARDİYOLOJİ | 5 |
| KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI | 5 |
| NÖROLOJİ | 5 |
| NÜKLEER TIP | 4 |
| ORTOPEDİ VE TRAVMATOLOJİ | 5 |
| PLASTİK REKONSTRÜKTİF VE ESTETİK CERRAHİ | 5 |
| RADYASYON ONKOLOJİSİ | 5 |
| RADYOLOJİ | 5 |
| RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI | 4 |
| SPOR HEKİMLİĞİ | 4 |
| SU ALTI HEKİMLİĞİ VE HİPERBARİK TIP | 3 |
| TIBBİ BİYOKİMYA | 4 |
| TIBBİ EKOLOJİ VE HİDROKLİMATOLOJİ | 3 |
| TIBBİ FARMAKOLOJİ | 4 |
| TIBBİ GENETİK | 4 |
| TIBBİ MİKROBİYOLOJİ | 4 |
| TIBBİ PATOLOJİ | 4 |
| ÜROLOJİ | 5 |
Tıpta uzmanlık eğitimi tıp dışı meslek mensupları için de mümkündür. Eczacı, kimyager ve veterinerler sadece tıbbi biyokimya veya tıbbi mikrobiyoloji ana dallarında uzmanlık eğitimi veren programlara kendileri için kontenjan açıldığı takdirde yerleştirilebilirler.
Tıpta Uzmanlık Eğitimine Giriş Sınavı(TUS)
değiştir1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, 26 Nisan 2014 tarihli ve 28983 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği (TUEY), Yükseköğretim Kanunu ve ilgili yönetmeliklerin hükümleri çerçevesinde Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde ve üniversitelerin tıp fakültelerinde tıpta uzmanlık eğitimi görmek isteyen adayların seçme işlemleri Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığı (ÖSYM) tarafından yürütülmektedir.[7]
Yeterlik ve yarışma esaslarına dayanan uzmanlık eğitimi giriş sınavlarında adayların, tıp alanındaki temel kavram, ilke ve yöntemleri tanıma, kavrama; bu kavram, ilke ve yöntemler ile düşünme ve bunları belli durumlara uygulama yetilerini yoklayan sorular bulunmaktadır. Mesleki Bilgi Sınavının amacı bu sınav sonucuna göre tıpta uzmanlık eğitimine kabul edilecek adayları seçerek tercihlerine göre mevcut kontenjanlara yerleştirmektir.[7]
TUS 14 şehirde;[8] Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, İstanbul, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun, Trabzon, Van ve yılda iki kere Mart Eylül aylarında[9] yapılmakta olup sınavlar Temel Tıp Bilimleri Testi (sabah) ve Klinik Tıp Bilimleri (öğleden sonra) olmak üzere iki oturumludur.[10] Her bir test 100 çoktan seçmeli sorudan oluşur ve cevaplama süresi 135'şer dakikadır.[11]
| Testin Adı | Alanlar | TesttekiSoru Sayısı |
|---|---|---|
| Temel Tıp
Bilimleri Test |
Anatomi | 14 |
| Histoloji ve Embriyoloji | 8 | |
| Fizyoloji | 10 | |
| Tıbbi Biyokimya | 22 | |
| Tıbbi Mikrobiyoloji | 22 | |
| Tıbbi Patoloji | 22 | |
| Tıbbi Farmakoloji | 22 | |
| Klinik Tıp
Bilimleri Testi |
Dâhiliye Grubu | 42 |
| Pediatri | 30 | |
| Cerrahi Grubu | 36 | |
| Kadın Hastalıkları ve Doğum | 12 |
Sınav ücreti neredeyse her birkaç yılda bir arttırılmaktadır. Oturum başına ücret alınan TUS için son yayınlanan kılavuza göre; Temel Bilimler Testi için 310 TL, Klinik Bilimler Testi için 310 TL olmak üzere toplamda 620 TL talep edilmektedir.[12]
Yan Dal Eğitimi
değiştirTıpta uzmanlık eğitimi neticesinde bir bölüme yerleşmiş olan adaylar, eğitim sonunda uzman doktor olmaktadırlar. Çeşitli bölümleri bitiren uzman hekimler yan dal uzmanlık eğitimi yapabilirler. Yan dal uzmanlık eğitimi yapabilmek için yan dalın bağlı olduğu ana dalda uzman olmak şarttır. Yan dalda Uzmanlık Eğitimi Sınavı (YDUS) ÖSYM tarafından yılda bir kez Ankara'da yapılmaktadır.[13]
Her aday kendi dalına özgül sınava girmekte olup sınav şekli değişiklik göstermektedir.[14]
Çoktan seçmeli sorular ile sınav yapan dallar:
- Anesteziyoloji ve Reanimasyon
- Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
- Genel Cerrahi
- İç Hastalıkları
- Kadın Hastalıkları ve Doğum
Açık uçlu sorular ile sınav yapan dallar:
- Çocuk Cerrahisi
- Deri ve Zührevi Hastalıkları
- Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
- Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
- Göğüs Hastalıkları
- Halk Sağlığı
- Kalp ve Damar Cerrahisi
- Nöroloji
- Ortopedi ve Travmatoloji
- Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi
- Radyoloji
- Tıbbi Mikrobiyoloji
- Tıbbi Patoloji
- Üroloji
| Yan Dallar | Bağlı Ana Dallar | Eğitim Süreleri |
|---|---|---|
| Algoloji | Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon | 2 yıl |
| Nöroloji | 2 yıl | |
| Anesteziyoloji ve Reanimasyon | 2 yıl | |
| Askeri Psikiyatri | Ruh Sağlığı ve Hastalıkları | 2 yıl |
| Cerrahi Onkoloji | Genel Cerrahi | 2 yıl |
| Çevre Sağlığı | Halk Sağlığı | 2 yıl |
| Çocuk Acil | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Endokrinolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Gastroenterolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Genetik Hastalıkları | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Göğüs Hastalıkları | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk İmmünolojisi ve Alerji Hastalıkları | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Kalp ve Damar Cerrahisi | Kalp ve Damar Cerrahisi | 2 yıl |
| Çocuk Kardiyolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Metabolizma Hastalıkları | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Nefrolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Nörolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Radyolojisi | Radyoloji | 2 yıl |
| Çocuk Romatolojisi | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Çocuk Ürolojisi | Üroloji | 3 yıl |
| Çocuk Cerrahisi | 3 yıl | |
| Çocuk Yoğun Bakımı | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| El Cerrahisi | Ortopedi ve Travmatoloji | 2 yıl |
| Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi | 2 yıl | |
| Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| Epidemiyoloji | Halk Sağlığı | 2 yıl |
| Gastroenteroloji | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| Gastroenteroloji Cerrahisi | Genel Cerrahi | 2 yıl |
| Geriatri | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| Harp Cerrahisi ** | Genel Cerrahi | 2 yıl |
| Hematoloji | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| Göğüs Hastalıkları | 3 yıl | |
| Deri ve Zührevi Hastalıkları | 3 yıl | |
| İş ve Meslek Hastalıkları | Göğüs Hastalıkları | 3 yıl |
| Halk sağlığı | 3 yıl | |
| İç Hastalıkları | 3 yıl | |
| Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi | Kadın Hastalıkları ve Doğum | 3 yıl |
| Klinik Nörofizyoloji | Nöroloji | 2 yıl |
| Nefroloji | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| Neonatoloji | Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları | 3 yıl |
| Periferik Damar Cerrahisi | Genel Cerrahi | 2 yıl |
| Perinatoloji | Kadın Hastalıkları ve Doğum | 3 yıl |
| Romatoloji | Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon | 3 yıl |
| İç Hastalıkları | 3 yıl | |
| Sitopatoloji | Tıbbi Patoloji | 2 yıl |
| Temel İmmünoloji | Tıbbi Mikrobiyoloji | 2 yıl |
| Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji | 2 yıl | |
| Tıbbi Mikoloji | Tıbbi Mikrobiyoloji | 2 yıl |
| Tıbbi Onkoloji | İç Hastalıkları | 3 yıl |
| Tıbbi Parazitoloji | Tıbbi Mikrobiyoloji | 2 yıl |
| Tıbbi Viroloji | Tıbbi Mikrobiyoloji | 2 yıl |
| Yoğun Bakım | Anesteziyoloji ve Reanimasyon | 3 yıl |
| Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji | 3 yıl | |
| Genel Cerrahi | 3 yıl | |
| Göğüs Hastalıkları | 3 yıl | |
| İç Hastalıkları | 3 yıl | |
| Nöroloji | 3 yıl |
Meslek Örgütleri
değiştirTıpta Uzmanlık Öğrencilerinin iletişimi, özlük hakları ve çalışma haklarının korunması amacıyla çeşitli meslek örgütlerinin alt kurulları olarak faaliyet gösteren oluşumlar bulunmaktadır. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Asistan ve Genç Uzman Hekim Kolu (AGUH) tüm bu derneklerin çatı kurumu olarak faaliyet göstermektedir.[15] AGUH, her ilin Tabip Odalarının bünyesindeki Asistan ve Genç Uzman Hekim Kollarının merkez yürütmesi görevi üstlenmektedir. Ayrıca birçok uzmanlık derneklerinin kendi Asistan ve Genç Uzman Hekim Çalışma Grupları bulunmaktadır.
TTB Tıpta Uzmanlık Eşgüdüm Kurulu her yıl aralık ayında Ankara'da düzenlediği Tıpta Uzmanlık Eğitim Kurultayı ile değişik alt başlıklarda tıpta uzmanlık eğitimini tartışmakta ve eğiticiler ile öğrencilerin bir araya geldiği çalıştaylar düzenlemektedir.[16] Bu kurultaylarda hem illerin tabip odası asistan hekim temsilcileri hem de uzmanlık derneklerinin asistan hekim temsilcileri bir araya gelmektedir.
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "Türkiye Psikiyatri Dernedği Asistan Hekim Komitesi Özluk Haklari". web.archive.org. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "TIPTA VE DİŞ HEKİMLİĞİNDE UZMANLIK EĞİTİMİ YÖNETMELİĞİ, Resmî Gazete Tarihi: 26.04.2014 Resmî Gazete Sayısı: 28983, madde 21,". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "Tıpta Uzmanlık Kurulu 03.01.2018 tarihli 1087 numaralı kararı" (PDF). 29 Mayıs 2021. 29 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "OSYM TUS başvuru klavuzu" (PDF). 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "TUS Bölümleri". 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b OSYM TUS Hakkında
- ^ "TUS Sınav Merkezleri". 14 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "2022 ÖSYM TUS Başvuru Kılavuzu" (PDF). 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ OSYM TUS başvuru klavuzu 10 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.Madde 1.3
- ^ OSYM TUS başvuru klavuzu 10 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Madde 1.3
- ^ "ÖSYM TUS Başvuru Kılavuzu" (PDF). ÖSYM. s. 2. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "YDUS Başvuru Kılavuzu" (PDF). s. 12. 3 Kasım 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "OSYM YDUS Başvuru Kılavuzu" (PDF). 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "Türk Tabipleri Birliği Asistan Hakim ve Genç Uzman Hekim Kolu". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.
- ^ "XXVI. Tıpta Uzmanlık Eğitimi Kurultayı". 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2021.