Svahili
Svahili veya Swahili (Svahili: Kiswahili), Doğu Afrika'da kullanılan bir dildir. Tanzanya, Kenya, Uganda ve Afrika Birliği'nde resmî dil olan Svahili, günümüzde yaklaşık 80 milyon insan tarafından konuşulmaktadır ve en yaygın konuşulan Bantu dilidir.
| Svahili | |
|---|---|
| Kiswahili | |
| Ana dili olanlar |  Tanzanya  Kenya  Uganda  Ruanda  Burundi  Kongo DC  Madagaskar  Komorlar (Mayotte dahil)  Mozambik |
| Konuşan sayısı | 5-15 milyon anadil,[1] Toplam 90 milyon (2015) |
| Dil ailesi | |
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | sw |
| ISO 639-2 | swa |
| ISO 639-3 | swa |
 Komorca veya Swahili yerli bir dil
Resmi veya ulusal dil
Ticaret dili | |
Svahili, bölgede önce İslam'ın Altın Çağı boyunca ticarete gelen Arap tüccarlar tarafından, daha sonralarıysa emperyalizmle gelen Avrupalılar tarafından Doğu Afrika'da bir nevi lingua franca olarak kullanılmıştır. Halen bile kendi içlerinde farklı diller konuşan kabileler, ortak dil olarak Svahili konuşmaktadır.
Svahili, Arapçadan çok büyük ölçüde etkilenmiştir ve tonlamalı olmayan çok az sayıdaki Bantu dillerinden birisidir.
Etimoloji
değiştirSvahili (sawāhilī سواحلي), Arapçada "sevahildekiler/sahillerdekiler (sāhil ساحل, çoğul: sawāhil سواحل)" anlamına gelmektedir. Bu bağlamda Svahili ismi Doğu Afrika'nın sahillerinde konuşulan dili ifade etmektedir.
Bazı sözcükler
değiştir
- Merhaba - Salam, habari, jambo
- Hoşçakal - Kwa kheri, kila lakheri
- Endişelenecek Bir Şey Yok - Hakuna Matata
- Nasılsın, nasılsınız - Hujambo, habari gani
- Günaydın - Habari za asubuhi
- İyi geceler - Usiku mwema
- Teşekkürler - Shukrani, ahsante sana
- Önemli değil - Hakuna matata
- Hoş geldin, hoş geldiniz - Karibu
- Görüşürüz - Tuonane baada ya muda
- Bol şans - Kila la kheri, kheri yako, bahati njema
- Seni seviyorum - Nakupenda
- Kalem - Kalamu
- Kâğıt -Karatasi
- Merhaba - Marahaba
- Masa - Meza
- Sandalye - Kiti
- Gazete - Gazeti
- Türkiye - Uturuki
- Portakal - Chungwa
- Arkadaş - Rafiki
- Çocuk - Mtoto
- Küçük, ufak - Haba, ndogo
- Burada - Hapa
- Yaşlı - Mzee
- Asker - Askari
- Gökyüzü - Ubinguni
Genel kültürde ve edebiyatta
değiştirAslan Kral'daki karakterlerin çoğunun adı Svahilicedir. Mesela Simba "aslan", Mufasa "kral", Nala "hediye", Pumbaa "düğmeli domuz" anlamına gelir.
Che Guevara, Kongo-Kinşasa'daki (bugünkü Kongo Demokratik Cumhuriyeti) devrimcilere yardım ettiği dönemin anılarını anlattığı Afrika Rüyası kitabında Svahili öğrenme çabalarından bahseder. Kendisine ve arkadaşlarına Svahilice sayılardan oluşan isimler veren Guevara, Svahili'den "zengin ama zor bir dil" olarak bahsetmiştir.[2]
Kaynakça
değiştir- ^ Hinnebusch, Thomas J. (2003). "Swahili". William J. Frawley (Ed.). International Encyclopedia of Linguistics (2 ed.). Oxford: Oxford University Press. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2019.
First-language (L1) speakers of Swahili, who probably number no more than two million
- ^ Afrika Rüyası (Pasajes de la Guerra Revolucionaria: Congo), Che Guevara. Everest Yayınları.
Dış bağlantılar
değiştir- Kamusi Project Internet Living Swahili Dictionary