Saat yönü, dönme hareketinde yönü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. İki boyutlu dönme iki olası yönde gerçekleşebilir. Saat yönünde hareket (SY olarak kısaltılır), gözlemciye göre bir saatin ibreleriyle aynı yönde ilerler: yukarıdan sağa, sonra aşağı ve sonra sola ve tekrar yukarıya. Bu dönme hareketinin karşıtı saat yönünün tersidir (SYT). Üç boyutlu dönme, karşılık gelen açısal hız vektörü dikkate alındığında benzer şekilde tanımlanabilir.

Saat yönü

Saat yönünün tersi

Terminoloji

Kuzeyden bakılınca Dünya'nın saat yönünün tersine dönüşü

Saat yönünde ve saat yönünün tersinde terimleri bir dönme hareketine ancak dönme düzleminin dönmenin gözlemlendiği bir tarafı belirlendikten sonra uygulanabilir. Örneğin, Dünya'nın günlük dönüşü Güney Kutbu'nun üstünden bakıldığında saat yönünde, Kuzey Kutbu'nun üstünden bakıldığında ise saat yönünün tersinedir.

Güneş saatinin gölgesi Kuzey Yarımküre'de saat yönünde döner

Saatler geleneksel olarak, mekanik saatin öncülü olan güneş saati nedeniyle bu dönme yolunu takip eder. İbreli saatler ilk olarak Kuzey Yarımküre'de yapılmış ve yatay güneş saatleri gibi çalışmak üzere tasarlanmıştır. Böylece, Güneş gökyüzünde hareket ettiğinde (doğudan güneye oradan batıya), güneş saati üzerine ters yönde düşen gölge de aynı dönüş hissiyle hareket eder (batıdan kuzeye doğuya). Yatay güneş saatlerinde saatlerin bu şekilde çizilmesinin ve modern saatlerin rakamlarının aynı şekilde ayarlanmasının ve ibrelerinin buna göre hareket etmesinin nedeni budur.

Kullanım alanı

Sağ el kuralını uygulamak için, gevşekçe sıkılmış sağ elinizi başparmağınız vida, somun, cıvata veya kapağın hareket etmesini istediğiniz yönü gösterecek şekilde nesnenin üzerine yerleştirin; parmakların avuç içinden uçlara doğru kıvrılması, istenen sonucu elde etmek için vidayı, somunu, cıvatayı veya kapağı hangi yöne çevirmeniz gerektiğini gösterecektir. Birkaç istisna dışında neredeyse tüm dişli nesneler bu kurala uyar.

Dönen bir cismin ekseninin geleneksel yönü

Çoğu vida ve cıvata için saat yönü standardının nedeni, sağ elini kullanan bir kişi tarafından bir vidayı saat yönünde sıkmak için kullanılan kolun supinasyonun genellikle gevşetmek için kullanılan pronasyondan daha güçlü olmasıdır.

Dış bağlantılar

Saatler Neden Saat Yönünde Dönerler?, matematiksel.org.