Sıddık Sami Onar
Sıddık Sami Onar (11 Kasım 1897, İstanbul – 9 Ağustos 1972, İstanbul), Türk hukukçu.
| Sıddık Sami Onar | |
|---|---|
| |
| Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Onar | |
| İstanbul Üniversitesi Rektörü | |
| Görev süresi 1946-1949 | |
| Yerine geldiği | Tevfik Sağlam |
| Yerine gelen | Ömer Celal Sarc |
| Görev süresi 1959-1963 | |
| Yerine geldiği | Ali Tanoğlu |
| Yerine gelen | Ömer Celal Sarc |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 11 Kasım 1897 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 9 Ağustos 1972 (74 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Bitirdiği okul | İstanbul Hukuk Mektebi Paris Hukuk Fakültesi |
| Mesleği | Hukuk Profesörü, Akademisyen |
Hayatı
değiştirModern Türk idare hukukunun kurucusu, İstanbul Üniversitesi'nin seçimle gelen ilk rektörü ve üniversitede yönetim özerkliğinin ilk savunucularındandı.
11 Kasım 1897'de İstanbul'da doğdu; Vefa Sultanisi'ni ve İstanbul Hukuk Mektebi'ni bitirdi. Bir süre Paris Hukuk Fakültesi'nde okudu, İstanbul Ticaret Mahkemesi'nde hakimlik, Mülkiye Mektebi ile Galatasaray Lisesi'nde öğretmenlik yaptı. 1933'teki üniversite reformu sonrasında Hukuk Fakültesi'nde idare hukuku profesörü, ertesi yıl da ordinaryüs profesör oldu. Aynı fakültede iki kez dekanlığa getirildi. 1946’da yürürlüğe giren ve üniversiteleri Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinden ayırıp onlara bilimsel ve idari özerklik tanıyan Üniversiteler Yasası'ndan sonra İstanbul Üniversitesi'ne seçimle gelen ilk rektör oldu ve bu görevi 1949'a kadar sürdürdü. 1948’de Fransa'nın Toulouse Üniversitesi Onar'a hukuk doktoru unvanı verdi. 1949’da İdare Hukuku ve İdari Bilimler Enstitüsü’nü kuran Onar ölümüne değin bu kurumun müdürlüğünü yaptı.
Tarihe 28-29 Nisan Olayları olarak geçen ve Turan Emeksiz'in öldürüldüğü olaylar sırasında polis memuru Zeki Şahin tarafından atılan yumruk sonrası kaşı yarılmıştır.[1] Sıddık Sami Onar, 27 Mayıs 1960 ihtilali sonrasında 1961 Anayasası'nı hazırlayan kurula başkanlık yaptı.[2][3] Anayasa halk oylamasıyla yürürlüğe girdi. Bu sırada 147'ler diye bilinen, bazı akademisyenlerin Millî Birlik Komitesi'nce görevden atılmasını protesto ederek rektörlük görevinden istifa etti.[4] İstifanın ses getirmesi üzerine 147'ler sorununun çözümünde etkin rol oynayan Onar üçüncü kez rektör seçildi ve 1963'e kadar bu görevde kaldı. Medeni hukuk, devletler, borçlar, icra ve iflas hukukları alanlarında birçok yapıtı bulunan Onar'ın en önemli kitabı Türk hukukunda en geniş kamu hukuku incelemesi olan İdare Hukukunun Umumi Esasları'dır (1966-1967, 3 cilt, ilk basım 1952'de yapılmıştır). 1972'de dönemin İtalya Cumhurbaşkanı Giovanni Leone tarafından Cumhuriyet Liyakat Nişanı alan Sıddık Sami Onar’ın anısına İstanbul Üniversitesi 1977’de Onar Armağanı'nı yayımladı. Sıddık Sami Onar 9 Ağustos 1972'de İstanbul’da öldü.[5][6][7]
Yazarın eserlerinden biri, ilk baskısı 1952'de tek cilt olarak basılan, daha sonra yazarca genişletilerek sayfa sayısı artan ve nihayet son baskısı 1966'da yapılan İdare Hukukunun Umumi Esasları'dır. Kitap Türkiye'de yazılmış kamu hukuku incelemelerinden biridir. İdari kurumlar tarihsel gelişim süreçleri içerisinde incelenerek anlatılmıştır. Güncel baskısı tükenmiş de olsa halen bilimsel monografiler, makaleler ve yargı kararlarında atıf almaya devam etmektedir.[kaynak belirtilmeli]
| Akademik görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ali Tanoğlu |
İstanbul Üniversitesi Rektörü 1959-1963 |
Sonra gelen: Ömer Celal Sarc |
| Önce gelen: Tevfik Sağlam |
İstanbul Üniversitesi Rektörü 1946-1949 |
Sonra gelen: Ömer Celal Sarc |
Kaynakça
değiştir- ^ "Rektör 28 Nisan'da yaralandı" (PDF). ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ. 28 Nisan 2022. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2014.
- ^ "Bilgi Notu". 27 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Bilgi Notu". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "52 yıl önce yaşanan olay bugüne ders oldu". Medyanın gündemini günlerdir ODTÜ'de çıkan olaylar oluşturuyor. Polisin gösteri hakkını kullanmak isteyen öğrencilere biber gazı ve joplu müdahalesi siyasi iktidar dışında her kesimden eleştirilmeye devam ediliyor... odatv. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ "Sıddık Sami Onar". www.biyografya.com (İngilizce). 16 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ HABER, HUKUKİ. "Sıddık Sami Onar". HUKUKİ HABER. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2020.
- ^ "Sıddık Sami Onar Öldü" (PDF). Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.[ölü/kırık bağlantı]