Süyümbike

Süyümbike (Tatarca): Söyembikä Doğumu 1516; ölümü 1554 Moskova) Süyümbike ya da “Hanbike” sıfatıyla Kazan Hanlığı'nı yönetmiş olan Tatar Sultanı. Eşinin ölümü üzerine, oğlu Ödemişgiray han unvanı alınca, küçükyaşındaki oğlunun yerine Kazan Hanlığı’nın idaresini üstlenen, Kazan Hanlığının kadın hakimi.

Meçhul bir ressamın fırçasından Kazan Sultanı Süyümbike ve Ödemişgiray

Hayatı

Günümüz Tataristan’ın millî kahramanı olarak kabul edilir. Kazan şehrindeki Süyümbike Kulesi onun adını taşır.

Aslen Nogay mirzalarından Yusuf Mirza'nın soyundan gelen, Saraycık kökenli bir asilzade kızıdır (1). 12 yaşında Kazan'a gelmiştir. 1533 yılında Kazan Hanı Can Gali Han ile evlenmiştir. 1535 yılında Can Gali Han vefat eder. Bunun üzerine Süyümbüke 1536'da Safa Giray Han ile evlenir.

1549 yılında Safa Giray Han'ın da ölmesinin ardından, iki yaşındaki oğlu Ödemişgiray adına kazan tahtının idaresini üstlenir. Kazan Hanlığı'nın Rusların eline geçmesi üzerine 1553 yılında Rus Çarı IV. İvan tarafından Moskova'ya tutsak olarak getirilir. Altı yaşındaki oğlu Ödemişgiray'ı Ruslar vaftiz ederek Hristiyanlaştırırlar ve 'Aleksander' adını verirler. Süyümbike'nin babası, Nogay Hanı Yusuf Mirza Rus Çarı IV. İvan'dan kızının kendisine iadesini ister ama bu talebi cevapsız kalır.

Süyümbike bir yıl sonra 1554'te Moskova'da kahır içinde ölür. Mezarı belli değildir. Oğlu vaftiz edilerek 'Aleksander' adı verilen oğlu Ödemişgiray da annesi ve babası ile aynı kaderi paylaşır ve 19 yaşında veremden ölür.

Konuyla iligli yayınlar

• Rizaeddin Fahreddin: Altın Orda ve Kazan Hanları. Kaknüs Yayınları, istanbul 2003. ISBN 9756698616
• Hikmet Doğan: Siyün Bike. Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları, istanbul 2005. ISBN 9757594369
• Ilgaz Vahap Nevruzhan: Süyüm Bike (Sevim Bike), Tarihi Roman, İstanbul, 1945.

Dış bağlantılar

• https://www.tukav.org.tr/haber/suyumbike-ve-agidi.html.html
• https://www.advantour.com/russia/kazan/soyembika-tower.htm 12 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.