Sürünme (deformasyon)

Sürünme, sabit sıcaklıkta, uzun süreli sabit çekme veya basma yükleri altında meydana gelen plastik deformasyondur. Sürünme, bir malzemenin akma gerilmesinin altında, gerilme etkisiyle sürekli ve yavaşça akması olayını tanımlayan bir mühendislik terimidir.

Malzeme hasar modları
Burkulma
Korozyon
Sürünme
Yorulma
Kirlenme
Hidrojen gevrekleşmesi
Çatlak
Gerilmeli korozyon çatlaması
Darbe
Mekanik aşırı yükleme
Isıl şok
Aşınma
Akma

Genellikle yüksek sıcaklıklarda, bazen de oda sıcaklığında meydana gelir. Düşük sıcaklıklardaki sürünme, aylar-yıllar süren farklı yüklemeler ve sürekli gerilme altında bırakılan makine parçalarında oluşur. Örneğin, bir freze tablasının mengenesinin bir uçta bırakılması gibi freze tablası üzerinde, farklı sıcaklığa maruz kalan parçalarda sürünme meydana gelebilir. Karbür kesiciler kullanılarak yapılan frezeleme sırasında oluşan ısı, soğutma yapılmadığında böyle bir probleme sebebiyet verir. Sıcaklık arttıkça sürünme daha önemli bir problem olur.

Sürünme deneyi

Ölçümlerin uzatılmış bir zaman aralığında ve yüksek sıcaklıklarda sabit gerilme ile yapılması sonucunda teknik bir sürünme eğrisi gözlenir. Bu sürünme eğrisi zamanla oluşan deformasyonı betimler.

Aşamaları

Bir malzeme için uzun bir süre boyunca sürünme deneyinde sabit gerilme ile zamanın bir fonksiyonu olarak gerinim (ε) diyagramı

Birinci sünme veya geçici sürünme

Başlangıçtaki elastik uzamadan sonra deformasyon hızının azaldığı zaman aralığıdır.

Kararlı hal veya ikinci sürünme

Birinci sürünmeyi kısa veya uzun bir zaman aralığındaki sabit hızlı sürünme takip eder.

Hızlanmış veya üçüncü sürünme

Genellikle son bir zaman aralığı daha vardır ki yaklaşan kırılmaya bağlı olarak deformasyon hızında bir artış görülür.

Dış bağlantılar

• Aşağıdaki akademik bağlantıların hepsinde kavram sünme olarak geçmektedir:
  • http://mf.kou.edu.tr/insaat/Lab/MalzemeLab.asp
  • http://www.sdu.edu.tr/sablon/fakulteler/orman/dergi/dergipdf/2003_Sayi1/EGuntekin2003_1.pdf 4 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • https://web.archive.org/web/20070721220503/http://www.centrallab.metu.edu.tr/rd/trk/anasayfa/cihazlar/mt/st.php
  • https://web.archive.org/web/20041030085334/http://www.ytuder.yildiz.edu.tr/2004-3-8-tam.pdf