Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 5. Kongresi
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) V. Kongresi, 13 Mayıs-1 Haziran 1907 tarihleri arasında Londra'da yapıldı.[1] Kongre o ana dek, birleşmiş RSDİP'nin en geniş katılımlı kongresi idi.[2] Kongrenin yapıldığı mekan olan ve Londra'nın Hackney bölgesinde bulunan Kardeşlik Kilisesi, birbirinden hararetli tartışmaların yapıldığı 25 oturuma tanıklık etti.[3][4]
| Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi 5. Kongresi | |
|---|---|
 | |
| Türü | Siyasi parti kongresi |
| Konum | Londra |
| İlk düzenlenme | 13 Mayıs 1907 |
| Son düzenlenme | 1 Haziran 1907 |
| Organizatör | Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi |
Delegasyon
değiştirKongreye 338 delege katıldı. Delegelerin dağılımı şöyleydi:
- 33,000 üyeyi temsilen 105 Bolşevik delege
- 43,000 üyeyi temsilen 97 Menşevik delege
- Yahudi İşçi Partisi BUND'un 33,000 üyesini temsilen 59 delege
- Polonyalı sosyalistlerin 28,000 üyesini temsilien 44 delege
- Letonya Komünist Partisi'nin 13,00 üyesini temsilen 29 delege
- Yukarıdaki hiziplerin hiçbirine ait olmayan 4 delege
Delegelerin sadece 300'ünün Kongrede oy hakkı vardı.[3][5] Vladimir Lenin Kama Nehri bölgesini temsilen Konferansa katılmıştı.[1]
Tartışılan konular
değiştir
Kongre katılanlar, Bolşevik ve Menşevik delegelerin çatışmalarına ve sert tartışmalarına tanık oldular. Bolşevik delegeler, Çarlığa karşı silahlı ayaklanmanın başlatılması gerektiğini savunurken, Menşevik lider Julius Martov bu fikre şiddetle karşı çıktı. Kongre'nin çalışmaları içinde sendikalar sorunu özel bir yer tuttu. Menşevikler işçi sendikalarının tarafsızlığını savundular ve RSDİP'nin sendikalarda önder bir rol oynamasına karşı çıktılar. Menşevikler, Avrupa tipi yasal bir sosyal demokrat parti kurulması amacıyla ilk etapta "işçi kongreleri" toplamayı önerdiler.[2] Kongre Menşeviklerin önergesini reddetti ve sendikalar üzerine Bolşeviklerin sunduğu kararı benimsedi. Bu kararda, Partinin sendikaların ideolojik ve politik önderliğini ele geçirmesi gerektiği belirtiliyordu.[6] Her iki konuda da, Bolşevikler, Polonyalı ve Letonyalı sosyal demokratların desteğini de alarak taleplerini kabul ettirdiler ve Kongrede devrimci çoğunluğu sağladılar.[1]
Hapisten kaçarak Kongreye katılan ve oy hakkı bulunmayan Troçki, Bolşevikler (ve onların destekçisiPolonya ve Letonyalı sosyal demokratlar) ile Menşevik–Bundist tarafların arasında ara buluculuk yapma görevine kalkıştı ve Kongrede kendi orta-yolcu grubunu, yani yarı-Menşevik ayrı bir grup kurmayı denedi; fakat onu izleyen çıkmadı.[2][3]
Tartışılan diğer bir konu "kamulaştırma" meselesi idi. Politik faaliyetlerine destek sağlamak ve maddi kaynak elde etmek amacıyla RSDİP ve diğer devrimci gruplar (Sosyalist Devrimci Parti ve diğer anarşistler), devlet dairelerine ve özel mülk sahiplerine yaptıkları silahlı saldırıları kamulaştırma olarak adlandırıyorlardı.[7][8] Menşevikler, "kamulaştırma" operasyonlarına karşı çıksalar da, Lenin ve çoğu Bolşevik militan silahlı mücadeleyi ve "kamulaştırmayı" savunuyordu. Kongre, her türlü şiddet eylemini ve bu eylemlere yardımcı olmayı şiddetle kınayan ve lanetleyen bir karar yayınladı. Bu karar, tüm "kamulaştırma" eylemlerine son verilmesin istiyor, bu tip eylemlere katılanları, ahlaksızlıkla ve parti kurallarına uymamakla suçluyordu. Hatta bu eylemleri gerçekleştiren Parti milis kuvvetlerinin dağıtılması yönünde çağırıda bulunuyordu.[9][10] Bu karar, delegelerin %65'nin desteğiyle onaylandı. % 6 oranında red oyu kullanıldı. Kalan üyeler ise, ya oylamaya katılmamıştı ya da çekimser kalmışlardı. Tüm Menşevikler, hatta kimi Bolşevikler bile karar lehine oy kullandı.[9] Ancak bu kararın alınmasından bir hafta sonra, küçük bir grup Bolşevik tarafından, Rus Devrimi'nin en büyük "kamulaştırma" eylemlerinden biri,1907 Tiflis banka soygunu olayı gerçekleştirildi.
Kongrenin adlandırılması sorunu
değiştirDiğer bir tartışma da, Kongreye verilecek isim konusunda çıktı. Bolşevikler, Kongrenin "5. Kongre" olarak adlandırılmasını talep ederken, Fyodor Dan isimli bir delege buna itiraz etti. 1905 yılında Bolşevikler tarafından düzenlenen 3. Kongre, Bundistler ve Menşevikler tarafından protesto edilmişti. Kongrede sadece Bolşevikler vardı. Bu sebeple Kongrenin "5. Kongre" olarak adlandırılmasına karşı çıkılıyordu. Bundist delege L. G. Shapiro, verilecek ismin "Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi Londra Kongresi" olmasını önerdi. Bu öneri, tüm taraflarca kabul edldi.[1]
Seçimler
değiştirKongre, Bolşeviklerin üstünlüğü ile geçiyor görünse de, Merkez Komite ve Partinin resmî yayın organı "Sosyal Demokrat" gazetesinin yayın kurulu seçimlerinde, hiçbir Rus Fraksiyon kesin başarı sağlayamadı. Bolşevik-Menşevik çatışması arasında bunalan Polonyalı ve Letonyalı sosyal demokratlar, kimi kararlarda Bolşeviklere, kimi kararlarda ise Menşeviklere destek vermişlerdi.[2] Yeni Merkez Komite'nin 12 asil, 22 de yedek üyesi vardı;
| Fraksiyon | Asil üye | Yedek üye |
|---|---|---|
| Bolşevikler | 5 | 10 |
| Menşevikler | 4 | 7 |
| Polonyalı sosyalistler | 2 | 3 |
| Letonyalı sosyal demokratlar | 1 | 2 |
Bu seçim sonucu Merkez Komiteyi derin bir şekilde ikiye ayırmıştı ki, bu da etkin ve tek vücut haline gelmiş bir parti yönetimini imkânsız hale getirmişti. Bolşevikler, lider olarak seçtikleri Lenin'n liderliği altında partide yer alacaklardı.[1]
Bundistler ise sonraki aşamalarda, Raphael Abramovitch ve Mikhail Liber tarafından Merkez Komitede temsil edileceklerdi.[1][6]
Bibliyografya
değiştir- Geifman, Anna (1993). Thou Shalt Kill: Revolutionary Terrorism in Russia, 1894–1917. Princeton, New Jersey: Princeton University Press. ISBN 0-691-08778-4. Erişim tarihi: 23 Aralık 2010.
- Nicolaevsky, Boris (1995). On the history of the Bolshevist Center, in: Secret pages of history, Ed. Yu. G. Felshtinsky (Rusça). Moskova: Humanities Publishing. ISBN 5-87121-007-4. 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010.
- Souvarine, Boris (2005). "Chapter IV – A Professional Revoluationary". Stalin: A Critical Survey of Bolshevism. New York, NY: Kessinger Publishing. ss. 92-106. ISBN 978-1-4191-1307-9. 23 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2010.
- Trotsky, Leon (2009). "Chapter IV: The period of reaction". Stalin – An Appraisal of the man and his influence, edited and translated from the Russian by Charles Malamuth. Londra: Marxists Internet Archive. ISBN 0-261-62076-2. 15 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2010.
- "The London Congress of the Russian Social-Democratic Labour Party 27 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - (Notes of a Delgate)", J.V. Stalin, June 20 and July 10, 1907 on marxists.org
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e f g V. I. Lenin. The Fifth Congress of the R.S.D.L.P. 1 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Marxists Internet Archive
- ^ a b c d Thatcher, Ian D. Trotsky 26 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Routledge Historical Biographies. London: Routledge, 2003. p. 49
- ^ a b c Souvarine, Boris. Stalin: a Critical Survey of Bolshevism 28 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Gardners Books, 2007. p. 107
- ^ Service, Robert. Stalin: A Biography 29 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cambridge, Mass: Belknap Press of Harvard University Press, 2005. p. 65
- ^ Minczeles, Henri. Histoire générale du Bund: un mouvement révolutionnaire juif. Paris: Editions Austral, 1995. p. 475
- ^ a b Minczeles, Henri. Histoire générale du Bund: un mouvement révolutionnaire juif. Paris: Editions Austral, 1995. pp. 194–195
- ^ Trotsky 2009, Chapter IV: The period of reaction
- ^ Geifman 1993
- ^ a b Nicolaevsky 1995
- ^ Souvarine 2005, ss. 94