Rock müzik
Rock, 1950'lerde ABD'de "rock and roll" olarak doğan, 1960'larda ve sonrasında farklı tarzlara ayrılarak özellikle İngiltere ve ABD'de gelişen bir müzik türüdür.[1] Kökleri 1940'ların ve 1950'lerin rock and roll'una dayanır. Rock and roll ise blues, rhythm and blues ve country müzikten yoğun biçimde esinlenmiştir. Rock müzik; electric blues ve folk, caz, klasik müzik gibi diğer müzik kaynaklarından da esinlenir.
Müzikal açıdan rock, elektro gitar merkezlidir ve genellikle elektro bas gitar ve davulun da dahil olduğu rock grupları tarafından icra edilir. Tipik rock şarkıları dört dörtlük ölçüde olsa da tür, giderek çeşitlenen bir hale gelmiştir. Pop müzikte olduğu gibi şarkı sözleri sıklıkla romantik bir aşkı konu alır, ancak sosyal ve politik konuların vurgulandığı çeşitli temalara da sıkça rastlanır. Rock müzisyenlerinin çoğunluğunu beyaz erkeklerin oluşturması, rock müzikte değinilen konuların şekillenmesinde temel faktörlerden biri olarak görülmektedir. Rock, pop müziğe kıyasla müzisyenliğe, canlı performanslara ve özgünlüğe daha fazla önem verir.
“Altın çağ” veya “klasik rock dönemi” denilen 1960’ların sonlarında farklı rock alt türleri ortaya çıkmaya başladı. Bunlar arasında blues rock, folk rock, country rock, raga rock ve jazz-rock gibi melez türler de sayılabilir. Bu alt türlerin çoğu, 1960’larda karşı kültür hareketinden etkilenen psikedelik rock’ın gelişimine katkıda bulundu. Bu hareketten doğan diğer alt türler arasında sanatsal öğeleri daha yoğun kullanan progresif rock; şovmenliği ve görselliği öne çıkaran glam rock; kendi içinde büyük bir çeşitliliğe sahip olan ve yüksek ses, güç ve hıza vurgu yapan heavy metal sayılabilir. 1970'lerin ikinci yarısında doğan punk rock; bu türlerin abartılı, özgünlükten uzak ve ana akıma dönüşen yanlarına bir tepki olarak doğdu. Punk rock, çoğunlukla sosyal ve politik eleştiriler içeren şarkı sözlerine sahip, daha ham ve enerjik, abartıdan arındırılmış bir formdur. Punk, 1980’lerde ortaya çıkan new wave ve post-punk gibi diğer alt türlerin ve alternatif rock hareketinin gelişimine öncülük etti. 1990’lardan itibaren alternatif rock; rock müzik alanında öne çıkmaya; grunge, Britpop ve indie rock formlarıyla ana akım olmaya başladı. Ardından pop punk, rap rock ve rap metal gibi yeni füzyon alt türler ortaya çıktı. 2000’li yılların başlarında ise bazı gruplar, garage rock/post-punk ve synthpop gibi türlerle “geri dönüş” yaparak rock’ın köklerine dönme denemelerinde bulundu.
Rock müzik, çeşitli kültürel ve sosyal hareketleri de içine aldı ve onlar için bir ifade biçimi haline geldi. 1960’larda İngiltere’de mod ve rocker alt kültürleri, ABD’de San Francisco’dan yayılan hippie alt kültürü örnek gösterilebilir. Benzer şekilde, 1970'lerde punk kültüründen doğan fakat ondan görsel olarak ayrılan goth ve emo alt kültürleri ortaya çıktı. Folk müzik geleneğinden gelen protest şarkı geleneğini benimseyen rock müzik; politik aktivizmin yanı sıra ırkçılık, seks ve uyuşturucu kullanımıyla ilgili sosyal mesajlarla da ilişkilendirilir. Ayrıca tüketim çılgınlığına ve uyguculuğa bir başkaldırı olarak görülür.
Karakteristik özellikler
değiştirGeleneksel olarak rock sound’unun merkezinde yükseltilmiş elektro gitar vardır. 1950’lerde rock and roll’un popüler hale gelmesiyle modern şeklini alan rock sound’u, electric blues gitaristlerinin sound’larından da etkilenmiştir. Rock müzikte elektro gitar sesi genellikle bir elektro bas gitarla, davul ve zillerden oluşan bir bateri kitiyle desteklenir. Elektro bas gitar kullanımının öncüsü, aynı dönemin caz müzisyenleridir. Bu üç çalgıya ek olarak piyano veya org gibi klavyeler ve synthesizer’lar da sıklıkla kullanılır. Temel rock çalgı düzeni, temel blues grubu düzeninden (dikkat çekici ön gitar, ikinci bir telli çalgı, bas ve davul) esinlenilmiştir. Rock müzik yapan müzisyenlerden oluşan gruplara “rock grubu” denir. Rock grupları genellikle üç (özellikle rock, metal ve punk rock’ta) ila beş üyeden oluşur. Üyeler vokal, ön (lead) gitar, ritim gitar, davul ve bazen klavye veya diğer çalgılar gibi bir veya daha fazla görev üstelenebilir.
Popüler müziğin daha önceki türlerini aksine, rock şarkı sözleri oldukça geniş bir konu yelpazesine sahiptir. Aşkın yanı sıra seks, düzene başkaldırı, sosyal sorunlar ve yaşam biçimleri ele alınır. Bu temalar; Tin Pan Alley pop geleneği, folk müzik ve rhythm and blues gibi çeşitli kaynaklardan miras alınmıştır. Rock müzikte beyaz, erkek ve çoğunlukla orta sınıf müzisyenlerin ağırlığı dikkat çeker. Bu durum, müzik tarzına ve şarkı sözlerine de yansır.
1960 sonlarında “rock and roll” yerine “rock” terimi kullanılmaya başlandığından beri rock, pop müzikle kıyaslanmıştır. Rock’ın pop müzikle ortak birçok karakteristik özelliği olmasına rağmen müzisyenliğe ve canlı performanslara verdiği önem, ele aldığı ciddi konular ve özgünlük ideolojisiyle poptan farklılaşır. Rock müzisyenleri genellikle türün geçmişi ve gelişimi hakkında bilgi sahibidir. Sosyomüzikolog Simon Frith şöyle der: “Rock, poptan ve rock and roll’dan öte bir şeydi. Rock müzisyenleri beceri ve tekniğe verdikleri önemi, romantik bir sanatsal ifade kavramıyla özgün ve içten bir şekilde birleştiriyordu.”
Tarihçe
değiştirRock müzik akımının başlamasında Rock and Roll (veya Rock'n Roll) ve rockabilly gibi müzik türleri önemli rol oynamışlardır. Rock müzik Blues adlı müzik türünden doğrudan olarak etkilenmiştir. Onun için Blues felsefesini incelemeden rock müzik felsefesi incelenemez. Blues'u icad eden siyahlar, beyazlardan gördüğü zulüm karşısında sistemlerini üstü kapalı bir şekilde belirtmişlerdir. Bunu gittikçe geliştiren blues sanatçıları bu sistemin üzerindeki örtüyü yavaş yavaş kaldırmaya, müziklerini de aynı şekilde daha açık hale getirmeye başlamışlardır. Sözlerin ve müziğin sistemi yansıtması artık gittikçe isyan boyutuna girmeye başladı. İşte böyle bir dönemde rock adını duyurmaya başladı. Caz'dan etkilenen Blues artık Rock'ı doğurmuştu. Müzikte elektro gitarın kullanılmasının en büyük sebebi ise distortion adı verilen ses efektinin kulakları tırmalayıcı tınısının isyanı ve acıyı en iyi şekilde yansıttığının düşünülmesidir.
1950'lerin Rock sanatçıları, Sam Phillips, Jackie Brenston ("Rocket 88" adlı albümüyle), Bill Haley, Elvis Presley, Chuck Berry, Bo Diddley, Fats Domino, Little Richard, Jerry Lee Lewis, Gene Vincent ve diğerleridir.
İngiliz rock'ının 1960'larda gelişmesiyle "rock müzik" tanımı yaygınlaşmıştır. "İngiliz Fethi" olarak adlandırılan bir akımla, bu müzik tarzı tekrar Amerika'da yayıldı ve hatırı sayılır bir etkiyle uluslararası bir fenomen haline geldi. Rock günümüzde birçok türü altında barındırarak oldukça yaygın olarak dinlenen bir müzik türü haline gelmiştir.
1970 dönemine kadar ortaya çıkan Rock müzik sanatçılarından bazıları şunlardır:Aerosmith, The Rolling Stones, The Animals, Pink Floyd, Cream, The Yardbirds, Black Sabbath, The Who, The Pretty Things, Queen, Deep Purple, Led Zeppelin, Bob Dylan, The Doors, The Byrds, Steve Harly,The Beatles ve diğerleridir.
1980 dönemi, Rock müziğin önemli bir dönemidir. Sözler ve müzik gitgide sertleşmeye başlar.
Hard rock'tan sonra, müzik ve sözler tamamen sertleşmeye başlar ve ortaya heavy metal çıkar. 1980 sonrası rock müzik sanatçıları, Sex Pistols, Metallica, Nirvana, The Clash, The Damned, Black Flag, Bad Brains, Twisted Sister, Mötley Crüe, Muse, Green Day, The Killers, Guns N' Roses, Slayer, Manowar, King Diamond ve diğerleridir.
Rock türleri
değiştirBu bölümün özgün araştırma, doğrulanamaz veya yoruma dayalı ifadeler içerdiği düşünülmektedir. Lütfen iddiaları kontrol ederek ve yeni kaynaklar ekleyerek geliştirin. Özgün araştırmadan oluşmuş ifadeler kaldırılabilir. Ayrıntılar maddenin tartışma sayfasında bulunabilir. |
Rock müzik, birçok dala ayrılır. Ancak rock müzik, asıl olarak 3 ana türe ayrılır.
Normal Rock
değiştirBu Rock türü, normal rocktır ve Rock türleri arasında en hafif olanıdır. Bu tür de kendi arasında dallara ayrılır:
- Rock and roll
- Alternatif rock
- Anadolu rock
- Indie rock
- Psychedelic rock
- Punk rock
- Senfonik rock
- Folk rock
- Glam rock
- Arena rock
- Blues rock
- Garaj rock
- Soft Rock
- Grunge
Hard rock
değiştirRock müzikte, müzik ve sözler gittikçe sertleşmeye başlar. Bu durum hard rock'ı ortaya çıkarır. Müzik artık sadece siyahların acılarını ve sistemleri anlatan ulusal bir yapıdan, bütün dünyayı ilgilendiren sorunlara ve siyasete karılan evrensel bir yapıya yol almaya başlar.
Hard Rock, kökenleri 1960 başları Garaj Rock'ı ve Jazz'a dayanan bir rock and roll tarzıdır. Elektro gitar, bas gitar ve davulların sert şekilde kullanılması tipik özelliğidir. Hard rock terimi, overdrive kullanımı yoğun, daha melodik gitarlara sahip, jazz ve blues'tan sert heavy metal'den yumuşak bir tarzı betimler. Deep Purple ve Led Zeppelin bu tarzın başını çeken gruplardandır.
Heavy metal
değiştirRock müziğin muhalif yanını gittikçe kaybettiğini düşünenlerin başlattığı müzik türüdür. Heavy metal; karanlık, sert ve geneli ölümü ya da kötü şeyleri anlatan tarzdır. Heavy metalciler siyahı benimsemişlerdir. Siyah onlar için vazgeçilmezdir. Kısaca siyah heavy metal'in rengidir diyebiliriz. Heavy metal kendi arasında yüzlerce türe ayrılır. Bazıları şunlardır:
Türkiye'de rock müzik
değiştirTürkiye'de rock müzik anlayışı, ilk olarak Anadolu halk müziği ile rock müziğin birleşimi olan müzik türü Anadolu rock olarak ortaya çıkmıştır. Erkin Koray, Barış Manço, Cem Karaca, Fikret Kızılok, Edip Akbayram ve Moğollar buna örnektir. İlhan İrem ise Senfonik rock'ın Türkiye'deki ilk temsilcilerinden olmuştur. 90'lı yılların başında Türk rock müziğini yeniden canlandıran ve Türkiye'de rock müziğin temelini oluşturan; Pentagram, Haluk Levent, Kurban, Dr. Skull ve Bulutsuzluk Özlemi gibi gruplar albümler çıkarmışlardır. 90'lı yılların sonunda ise Özlem Tekin, Şebnem Ferah, Teoman, gibi solo sanatçıların yanı sıra Mor ve Ötesi, Kargo, Vega, Ayna gibi gruplar albüm yapmışlardır. 2000'li yıllarda ise solo çalışmalar yapan Barış Akarsu, Hayko Cepkin ve Emre Aydın ve bar performansları yapan gruplardan Pinhani, Redd, Duman, Malt da rock müzik piyasasında yer almışlardır. maNga ile nu metal, Kurban Athena Deli ile punk rock, Grup Yorum ile folk rock, Yavuz Çetin ile blues rock tanınmaya başlanmıştır. 2010'lu yıllarda Murat İlkan gibi solo sanatçıların yanı sıra Almora, Knight Errant ve Dream Ocean, senfonik rock ifadesi ile müzik piyasasında yer almışlardır.
Punk rock grupları genelde daha ufak çapta hayran kitlesine ulaşmıştır. Bunun sebebi punk kültürünün Türkiye'de çok fazla yayılmamış olmasıdır. Ancak punk rock yapan grup sayısı oldukça fazladır. Örnek olarak Athena, Deli, Rashit, Kurban, less ve Not Made In China söylenebilir.
2015'ten sonra Türkiye'de Rock müzik yapan gruplar ve sanatçılar azalmış olsa da 2020'den sonrasında Gripin, Dolu Kadehi Ters Tut, Yüzyüzeyken konuşuruz, Adamlar, Madrigal gibi Indie/Alternative Rock grupları ve hatta eski Rock sanatçıları gençler arasında ünlü olmaya başlamıştır.[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
değiştir- ^ "Rock Müzik Tarihçesi, Özellikleri Neler?". www.webbilginiz.com. 29 Ocak 2023. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.
Ayrıca bakınız
değiştir