Pisi Linux
Pisi Linux; PiSi paket yönetim sistemini içeren Pardus 2011 sürümünü taban alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kullanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda büyük kolaylık sağlayan ve onların başlıca masaüstü gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır.
 | |
| Geliştirici(ler) | ANKA Takımı |
|---|---|
| İşletim sistemi ailesi | GNU/Linux |
| Paket yöneticisi | PiSi |
| Kaynak türü | Açık kaynak |
| Lisans | GPL 2. sürüm |
| Çekirdek türü | Tekdüze Çekirdek |
| Güncelleme yöntemi | Yuvarlanan Sürüm |
| Platform desteği | x64 |
| Kullanıcı arayüzü | Öntanımlı olarak KDE arayüzü ile gelir. |
| Web sitesi | www.pisilinux.org |
| Dil sayısı |  Almanca
 Ukraynaca |
Anka takımı tarafından geliştirilme süreci devam eden Pisi Linux'un 10 Temmuz 2015'te 1.2 sürümü yayımlandı. İçerisinde 6000'den fazla güncellenmiş paketi bulunan 1.2 sürümü sonrası ise, büyük değişimler getiren 2.1 sürümü ile tüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve kararlılığı artırılmış oldu.[1]
Özellikleri
değiştir- Son kullanıcı odaklı bir dağıtımdır.
- Kullanıcılarına Linux deneyimlerini, olabildiğince özgür ve çizgi arayüz kullanarak yaşamalarını sağlamayı amaçlar.
- Pardus'tan devraldığı tasarıları geliştirmeyi, yeni tasarıların gelişmesini sağlayarak özgür yazılım dünyasına katkıda bulunmayı amaçlar.
- Sunucu ya da Kurumsal sürümleri yoktur.
- Şimdilik yalnızca x64 yapısını destekler.
- 1, 2, 3 şeklinde süren bir ana sürüm ve 1.1, 1.2, 1.3 şeklinde süren ara sürüm numaralandırması kullanır.
- Güncel ve kararlı uygulamalar sunar.
- Çalışmalarını özgür Genel Ağ hizmetlerini kullanarak gerçekleştirir.
- Yalı, Kaptan, Müdür gibi kullanımı kolaylaştıran yazılım araçlarıyla birlikte gelir.
- Ana masaüstü ortamı olarak KDE Plasma'yı kullanmaktadır.
- Beta aşamasında bulunan Mate, Xfce, LXQt gibi masaüstü ortamları depodan kurulabilir.
- Windows veya Mac sürümlerinden geçişi kolay kılmak adına başlat çubuğu ve masaüstü düzeni esinlenerek hazırlanılmıştır.[2]
- YALI, PiSi, Paket Yöneticisi gibi pek çok uygulaması Python ile yazılmıştır.
Devraldığı tasarılar
değiştirTÜBİTAK tarafından yürütülen Pardus tasarısı kapsamında ortaya çıkarılan ancak Pardus'un 2013 sürümünde Debian tabanına geçmesi ile birlikte TÜBİTAK tarafından geliştirilmesine son verilen pek çok Pardus tasarısı Pisi Linux kapsamında geliştirilmeye devam etmektedir.
ÇOMAR (Yapılandırma yöneticisi)
değiştirÇOMAR (Açılımı: COnfiguration MAnageR), dizgenin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar kendiliğinden yapılmasını sağlayan, kullanıcılara bir yetki denetiminde bu ayarları bayağı ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sunan bir yazılımdır.
PiSi (Paket biçimi)
değiştirPisi (Açılımı: Packages Installed Successfully as Intended), Python dilinde yazılmış bir paket yönetim sistemidir. Bağımlılıklara bakarak paket oluşturma, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. XML ile tanımlanmış ve oluşturma süreci bir Python betiği ile verilmiş kaynak paketlerden ikili paketler oluşturur ve bunları bağımlılıklarına bakarak kurup kaldırabilir. Kullanıcı dostu bir çizgelik arayüz ve kapsamlı bir komut yatacı arayüzü içerir. Avantajı güncellemelerde tüm paketi değil, sadece değişiklikleri güncelleyerek güncelleme boyutunu ciddi oranda düşürmesi ve bu sayede kullanıcılara hem süreden hem de internet kotasından tasarruf ettirmesidir. Bu avantaj diğer bazı Linux dağıtımlarında da kullanılmaya başlanmasına sebep olmuştur.
Paket yöneticisi
değiştirPaket Yöneticisi, Pisi paketlerini sade bir arayüzden kolayca kurmak için kullanılabilen bir uygulamadır. Paket Yöneticisi uygulaması sayesinde paketler tek tıklama ile kolayca kurulabilir, güncellenebilir ya da kaldırılabilir. Paket Yöneticisi, her paket ile ilgili açıklama, büyüklük, sürüm gibi ayrıntılı bilgiler de verebilir. Python ile yazılmıştır.
YALI (Linux kurucusu)
değiştirYALI (Açılımı: Yet Another Linux Installer), Pisi Linux'un 2.2 sürümünden itibaren kullandığı kurulum yazılımıdır. Kullanıcıların işletim dizgelerini hızlı ve sorunsuz olarak kurulum ortamından hedefe yerleştirir.
Kaptan
değiştirKaptan, Pisi Linux kurulumu sonrasında ilk açılışta kullanıcıyı masaüstünde karşılayan ve daha sonra masaüstünü kişiselleştirmek için kullanabilen bir ayar sihirbazıdır. Kaptan, Pisi Linux hakkında genel bilgiler verirken kullanıcının masaüstünü daha rahat kullanabilmesi için ağ bağlantıları gibi belli başlı yapılandırma seçeneklerini sunar ve aynı zamanda kullanıcının masaüstünü kişiselleştirmesine de yardımcı olur.
Müdür
değiştirPisi Linux'un açılış süreci dizgesidir. Dizgenin daha hızlı olarak açılmasını, daha esnek ve bakımı kolay bir dağıtım durumuna gelmesini amaçlar. Müdür, İşletim sistemi çekirdeği çalışmaya başladığı andan kullanıcının karşısına giriş ekranı çıkana kadar yapılan, kütük dizgelerini bağlamak, donanımları tanıyıp sürücüleri yüklemek, belli başlı ağ ayarlarını yapmak, dizge hizmetlerini başlatmak gibi işlerle bilgisayar kapatılırken hizmetlerin durdurulması, kütük dizgelerinin güvenlice kapatılması gibi işleri yapmaktadır.[3]
Sürümleri
değiştir| Sürüm | Takma adı | Çıkış tarihi |
|---|---|---|
| Pisi Linux 1.0 Beta 1 | Sueño (Rüya) | |
| Pisi Linux 1.0 Beta 2 | Sueño (Rüya) | 18.06.2013 |
| Pisi Linux 1.0 Beta 3 | Sueño (Rüya) | 25.06.2013 |
| Pisi Linux 1.0 RC | İzmir | 20.09.2013 |
| Pisi Linux 1.0 RCv2 | Erdinç | 17.03.2014 |
| Pisi Linux 1.0 | Kararlı | 14.08.2014 |
| Pisi Linux 1.1 | Kararlı | 04.11.2014 |
| Pisi Linux 1.2 | Kararlı | 10.07.2015 |
| Pisi Linux 1.2 (Xfce) | Kararlı | 22.09.2015 |
| Pisi Linux 2.0 Alfa 7 Minimal | Alfa | 31.01.2016 |
| Pisi Linux 2.0 Alfa 7 KDE 5 | New Cat (Alfa) | 17.01.2016 |
| Pisi Linux 2.0 Beta 1 KDE 5 | Beta 1 | |
| Pisi Linux 2.0 Beta 2 v5 KDE 5 | Beta 2 v5 | 30.08.2016 |
| Pisi Linux 2.0 RC KDE 5 | Phoenix | 05.04.2017 |
| Pisi Linux 2.0 | ATATÜRK | 23.04.2018 |
| Pisi Linux 2.1 | ATA | 23.11.2018 |
| Pisi Linux 2.1.1 | Felis Catus | 28.02.2019 |
| Pisi Linux 2.1.2 | Mehmetçik | 09.12.2019 |
| Pisi Linux 2.2 | KDE Crocus Ancyrensis (Ankara Çiğdemi) | 2022 |
| Pisi Linux 2.3 | Minimal | 2022 |
| Pisi Linux 2.4 | Karagül | 01.11.2024 |
Pisi Linux 1.2
değiştirAnka takımı tarafından geliştirilen Pisi Linux 1.2 sürümü kolay kullanımı temel alarak geliştirilmektedir. 10 Temmuz 2015'te yayınlanan 1.2 sürümü kurulum aşamaları dahil olmak üzere basit ve kolay bir kullanım sunmak için hazırlandı.
Pisi Linux 2.0
değiştirQT5 ve KDE5 geçişi Pisi Linux 2.0 ATATÜRK sürümü ile tamamlandı.[4]
Pisi Linux 2.1
değiştirTüm paketler yeni sürümlerine geçirildi ve birçok hata giderildi, bu sayede Pisi Linux'un hızı ve stabilitesi artırılmış oldu. Artık eskimiş olan bir gst paketleri bu sürümden çıkartıldı ve yazıcı tanıtma sorunları giderildi.[4]
Pisi Linux 2.1.2
değiştir2x serisinin güncellenmiş halidir[4]
Pisi Linux 2.2
değiştir2x serisinin kararlı ve güncellenmiş halidir[4]
Pisi Linux 2.3 Minimal
değiştir2.3 Minimal serisinin güncellenmiş halidir. 2.3 Minimal serisinde masaüstü kurulumunu Yalı ile kurabilir veya gerekli sunucuları yükleyerek server olarak kullanılabilir[4]
Pisi Linux 2.4 Karagül
değiştirQt6 ve KDE Plasma 6 geçişi uzun bir geliştirme sürecinden sonra bu sürümde yapılmıştır. Bu sürümle Wayland desteği gibi birçok iyileştirme yapılmasıyla birlikte, depolara deneysel birkaç paket de eklenmiştir.[4]
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2015.
- ^ a b c d e f "Pisilinux BLOG". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020.