Papatya

Başlığın diğer anlamları için Papatya (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Papatya, papatyagiller (Asteraceae) familyasında sınıflandırılan Anthemis, Matricaria, Bellis, Leucanthemum ve Tripleurospermum gibi farklı cinslerden bitki türlerine verilen ortak ad.

Bir papatya (Anthemis? ya da Matricaria?)

Çeşitleri

• Anthemis altissima — kel papatya
• Anthemis chia — beyaz papatya, sarı papatya
• Anthemis cotula — köpek papatyası
• Anthemis nobilis — Alman papatyası
• Anthemis pauciloba — dağ papatyası
• Bellis perennis — çayır papatyası, İngiliz papatyası
• Chrysantemum maximum — Margrit papatya veya Alman papatyası
• Leucanthemum vulgare — büyük papatya, beyaz ay papatyası, öküzgözü papatyası
• Matricaria chamomilla — bayağı papatya, adi papatya, mayıs papatyası, tıbbi papatya
• Tripleurospermum perforatum — yalancı papatya

Tıbbi kullanımı

Papatyanın spazm çözülmesinde, gaz ve âdet sancılarının giderilmesinde faydalı olduğu ifade edilmektedir. Papatyada bulunan Alfa bisabolol maddesi ülsere iyi gelmektedir; Azulene ise mide yanmasına karşı etkilidir. Gastrit ve ülseratif kolit tedavisinde kullanılır. Ayrıca ağız iltihaplarını iyileştirir.

Zehirlenme; Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Bijen Kıvçak'ın ifadelerine göre papatya çayının ilaçlarla etkileşimi bulunmakta ve papatyaların bazı türleri ciddi zehirlenmelere yol açabilmektedir. Ayrıca Papatya Türkiye'de zehir danışma merkezlerine gelen vakaların başında gelir ve bazı türleri böcek ilacı yapımında kullanılmaktadır.

Klinik ortamda tekrarlanmamış, sadece hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, papatyaların belirli gastrointestinal hastalık risklerini azaltarak, daha sağlıklı bir sindirime yardımcı olduğunu öne sürmektedir. Örneğin; fareler üzerinde yapılan birkaç çalışmada, papatya özütünün ishale karşı koruma potansiyeline sahip olduğu bulunmuştur. Bu yararın, papatyanın sahip olduğu antienflamatuar özelliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Sıçanlarda yapılan bir başka çalışmada ise, papatya mide ülserlerini önlemeye yardım etmede etkili bulmuştur. Papatya mide asitliğini azaltarak, ülser gelişimine katkıda bulunan bakterilerin büyümesini engelleyebilir. Bu bulgulara rağmen, papatyanın sindirim sistemindeki rolünü doğrulamak için daha fazla klinik araştırmaya ihtiyaç vardır.

Kullanıldığı yerler

Çiçek durumu başları, çiçek açmadan önce toplanarak gölgede kurutulur. Bileşiminde uçucu yağlar, rezin, acı maddeler ve fenolik bileşikler bulunur. % 1'lik çay halinde sabahları aç karnına bir bardak içilebilir. İdrar çoğaltıcı, iştah açıcı, yatıştırıcı ve gaz söktürücü etkilere sahiptir. Basur memelerinde ağrı kesici, tedavi edici etkiye sahiptir. Boyar madde olarak da kullanılır.

Alman papatyası (Anthemis nobilis) Orta Avrupa'da yetişir ve kültürü de yapılır. Dişli çiçekleri beyazımsı renklidir. Türkiye'de 50 kadar Anthemis türü bulunmakta bunlar İzmir papatyası, yabani papatya, beyaz papatya gibi isimlerle bilinmektedir.

Papatyalar (Bellis?)