Orbiton

Orbiton, holonlar ve spinonlar ile birlikte, katıların içindeki elektronların spin-yük ayrımı sırasında bölünerek oluşturduğu ve mutlak sıfıra yakın sıcaklıklarda hapsedilen sanki parçacıktır. Elektron, teorik olarak her zaman bu üç sanki parçacığın bir bağlı durumu olarak kabul edilmektedir. Bunlardan orbitron, elektronun yörüngesel konumunu taşımaktadır. Belli şartlar altında ise hapis durumlarından kurtularak bağımsız parçacıklar olarak davranabilmektedirler.

Orbitonun varlığı teorik olarak 1997-1998 yıllarında; Jeroen van den Brink, Daniel Homskiy ve George Sawatzky tarafından 1997-1998 yılları arasında tahmin edildi. Ayrı bir sanki parçacık olarak deneysel gözlemine dair bilgiler ise Eylül 2011'de yayımlanan bir makalede yer aldı. Araştırmaya göre bir stronsiyum kupratın bir boyutlu örneğinde tek bir elektrona bir X ışını fotonu ateşlenmesi elektronu daha yüksek bir yörüngeye çekilmekte ve ışının işlemdeki enerjisinin bir kısmını kaybetmesine neden olmaktadır. Bunu yaparken elektron, bir spinon ve bir orbitona ayrılmaktadır. Bu, çarpışmadan önce ve sonra X ışınlarının enerjisini ve momentumunu gözlemleyerek izlenebilmektedir.