Neville Chamberlain

Arthur Neville Chamberlain (d. 18 Mart 1869 - ö. 9 Kasım 1940), İngiliz siyasetçi, 1937-1940 arası başbakan.

Neville Chamberlain
Birleşik Krallık Başbakanı
Görev süresi 28 Mayıs 1937 - 10 Mayıs 1940
Hükümdar	VI. George
Yerine geldiği	Stanley Baldwin
Yerine gelen	Winston Churchill
Muhafazakâr Parti Lideri
Görev süresi 27 Mayıs 1937 - 9 Ekim 1940
Yerine geldiği	Stanley Baldwin
Yerine gelen	Winston Churchill
Kişisel bilgiler
Doğum	18 Mart 1869(1869-03-18) Edgbaston, Birmingham
Ölüm	9 Kasım 1940 (71 yaşında) Highfield Park, Heckfield, Hampshire
Ölüm nedeni	Bağırsak kanseri
Partisi	Muhafazakâr
İmzası

Sömürgelerden sorumlu Devlet Bakanı olan babası Joseph Chamberlain, 19. yüzyıl sonunda İngiliz yayılmacılığının başlıca taraftarlarından biriydi. Neville Chamberlain, ticaret eğitimi gördü, Metalürji okudu. 1890'da Bahama adalarında çiftçilik yaptı. 1897'den itibaren Birmingham'da yerel politikacı oldu. iş hayatında başarı sağladıktan sonra 1915'te babası gibi Birmingham Belediye Başkanı olarak siyasete atıldı. 1918'de Muhafazakâr Parti'den milletvekili, 1923-1924 ve 1931-1937 arasında Hazine Müsteşarı oldu. Britanya iktisadını 1929-1931 krizinin etkisinden kurtarmayı hedefleyen bir siyaset izledi.

1937'de Stanley Baldwin'in ardından Başbakan ve Muhafazakâr Parti başkanı oldu. Mamafih muhafazakâr sıfatını reddetti, bunun yerine sendikalisti tercih etti.

Chamberlain, Nazi Almanyası'nın Çekoslovakya'yı işgaline göz yumduğu ve Hitler'le 1938'de Münih Anlaşması'nı imzaladığı için eleştirilir (bkz. Yatıştırma politikası). Çekoslovakya'nın Mart 1939'da işgal edilmesi İngiltere'nin gözlerinin açılmasını sağladı ve 31 Mart 1939'da resmen Polonya'nın bağımsızlığını garanti etti.

Taraftarları, Chamberlain'in Münih Anlaşması'nı imzalaması sayesinde İngiltere'nin II. Dünya Savaşı'na hazırlanmak için vakit bulduğunu söyler. Muhalifleri ise Hitler karşısında izlediği barışçı siyaseti eleştirir, o sırada iki yıl sonra ölümüne neden olan kanser hastalığının etkisi altında olduğunu öne sürer.

Çocukluğu ve ticaret yaşamı

Arthur Neville Chamberlain, 18 Mart 1869 tarihinde adı soutbourne olan bir evde, Birmingham'da dünyaya geldi. Josep Chamberlain'in ikinci evliliğinden olan tek çocuğudur.

Eğitimini bir rugby okulunda gördükten sonra liseyi mason fen lisesinde okudu. 1889'da, 20 yaşındayken maaşlı çalışan olarak iş buldu. Ancak babası muhasebeci olmasını istiyordu.

Joseph Chamberlain en genç oğlu olan Arthur Neville Chamberlain'i tekstil amaçlı kullanılan bir bitki olan "sisal" bitkisini yetiştirip gelir elde etmesi için Bahamalar'a gönderdi, burada 6 yıl geçiren ancak 50.000 İngiliz sterlini kaybederek sona erdiren Camberlain İngiltere'ye geri döndü. Daha sonrasında ailesinin yardımıyla İngiltere'de ticarete atıldı. Burada işi tam olarak 17 yıl sürdü ve işi; gemiler için ranza üreten bir firmayı yönetmekti.

1910 yılında Anne Cole'a âşık oldu ve aynı yıl içerisinde evlendiler. Çiftin biri erkek, diğeri kız, iki çocukları oldu.

Siyasete girişi

Babası ve üvey kardeşi Mecliste olsa da başlangıçta siyasete çok az ilgi gösterdi. 1900 "Khaki seçimleri" sırasında babası Joseph Chamberlain'i desteklemek için Liberal Birlikçiler adına destek konuşmaları yaptı. Muhafazakâr Bir Parti olarak bilinen "Birlik Partisi" altında 1911 yılında Birmingham Kent Konseyi için Liberal bir Birlikçi oldu.

Daha sonra Neville Chamberlain Şehir Planlama Komitesi Başkanı yapıldı. Chamberlain'in talimatıyla, Birmingham kısa sürede İngiltere'de ilk şehir planlama düzenlemelerinden birini kabul etti. 1914 yılında savaşın başlangıcı Chamberlain'in planlarını bozdu. 1915 yılında, Chamberlain Birmingham Belediye Başkanı oldu. Savaş zamanında Chamberlain'in üzerinde büyük bir çalışma yükü vardı.

1915 yılında Chamberlain alkol trafik Kontrol Kurulu Üyesi olarak atandı. 21 Aralık 1916 yılında Başbakan David Lloyd George, Chamberlain'e Ulusal Hizmet Müdürü olmasını teklif etti, Chamerlain artık yeni görevindeydi. Ancak, Lloyd George ile çatışmaları bu döneme damgasını vurdu, Ağustos 1917'de Chamberlain istifa etti. Bu durum sonucu Chamberlain ve Lloyd George arasındaki nefret o zamandan itibaren hep sürdü,

Chamberlain seçimlerde İttihatçı aday olarak boy gösterdi. Savaş bittikten sonraki genel seçimde yaklaşık % 70 oy oranı ile 49 yaşında Birmingham ladywood adına milletvekili oldu.

1919-1940 yılları

Chamberlain bu yıllarda mecliste çalışmalarıyla meşguldü oldu. Mart 1920'de, Bonar Law o'na Sağlık Bakanlığı teklif etti ama Chamberlaine, Lloyd George'a hizmet etmek istemiyordu. Daha sonrasında Bonar Law İttihatçı Parti'nin başkanlığından istifa edince Austen Chamberlain Mecliste İttihatçıların başkanı olarak Bonar Law'ın yerini aldı. 1922'de koalisyon oyuyla Lloyd George istifa etti. Bu olayın ardından Austen Chamberlain de Lloyd George gibi istifa etti. Austen Chamberlain'in istafasının ardından Bonar Law İttihatçı Parti başkanlık görevine geri çağrıldı.

Birçok yüksek rütbeli İttihatçı Bonar Law kapsamında hizmet vermeyi reddetti. Bonar Law başlangıçta Chamberlain'i ulusal posta (General Postmaster) nın başına atadı daha sonrasında özel meclisin başına geçirdi (privy council). Sir Arthur Griffith, Sağlık Bakanı, 1922 genel seçimlerde koltuğunu kaybetti ve Mart 1923 yılındaki seçimlerde başarısız olunca, Bonar Law, Chamberlain için sağlık bakanlığı teklifinde bulundu. İki ay sonra, Bonar Law'a gırtlak kanseri teşhisi kondu.

İttihatçılar 1923 genel seçimlerde yenildi ve Chamberlain ofiste sadece beş ay görev yaptı. Ramsay MacDonald işçi partisinden başbakan olan ilk kişiydi oldu. Ancak işçi partisi başa geçtikten sonra aylar içinde düştü. Chamberlain, işçi partisinden Oswald Mosley'i yendi (Oswald sonrasında İngiliz faşist Birliğinin başı olarak boy gösterdi). Chamberlain seçimlerde Ladywood adına boy göstermenin gelecek başkanlıkları için garanti olmadığını düşündü ve eğer kendi doğduğu bölgede aday olursa hayatı boyunca başta kalabileceğini anladı. İttihatçılar seçimi kazandı, ancak Chamberlain Sağlık Bakanı olarak eski konumunu tercih etti, Başbakan olarak hizmet vermeyi reddetti.

Chamberlain 1929 yılına kadar Stanley Baldwin'in emri altında sağlık bakanı olarak görevini sürdürdü, 1937 yılına kadar da hazine müsteşarı olarak görev yaptı. Bu görevi sırasında büyük bir saygınlık kazandı ve tanınmışlığını artırdı. Arthur Neville Chamberlaine bu sayede 28 Mayıs 1938 tarihinde İngiltere'nin en geç yaşta başbakan olan kişisi olarak herkesi şaşırttı, başbakan oldu. Ancak başkanlık dönemi umduğu kadar iyi geçmedi, yaptığı Münih anlaşması ve Hitler'e olan yaklaşımından dolayı eleştirildi.

3 Eylül 1939 tarihinde İngiltere Almanya'ya savaş ilan etti. Ancak Avrupa'daki savaşın kötü gitmesi ve Norveç'te Almanlara karşı girişilen harekâtın başarısızlığa uğraması sonucunda istifa etmeye zorlandı ve başbakanlığı Winston Churchill'e devretti.

İstifasından kısa süre sonra, 71 yaşında 9 Kasım 1940'ta Bağırsak kanserinden öldü. Cenaze töreni Westminster Abbey'de gerçekleşti ve külleri Andrew Bonar Law'ın yanına defnedildi.

Ayrıca bakınız

• Peace for our time

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Stanley Baldwin	Birleşik Krallık Başbakanı 1937–1940	Sonra gelen: Winston Churchill
Parti siyasi görevi
Önce gelen: Stanley Baldwin	Muhafazakâr Parti Lideri 1937–1940	Sonra gelen: Winston Churchill