Meteoroloji balonu
Meteoroloji balonu, hava balonu, sondaj balonu olarak da bilinir. Atmosfer basıncı, sıcaklık, nem ve rüzgar hızı hakkında radyosonda adı verilen küçük ve tek kullanımlık bir ölçüm cihazı vasıtasıyla bilgi göndermek için stratosfere cihazlar taşıyan bir tür yüksek irtifa balonudur. Rüzgar verileri elde etmek için, radar, radyogonyometri veya navigasyon sistemleri (uydu tabanlı Küresel Konumlandırma Sistemi, GPS gibi) ile izlenebilirler. Uzun süreler boyunca sabit bir yükseklikte kalması gereken balonlara transosonda denir. Cihaz taşımayan hava balonları, üst seviye rüzgarlarını ve bulut katmanlarının yüksekliğini belirlemek için kullanılır. Bu tür balonlar için, balonun azimutunu ve yüksekliğini izlemek için bir teodolit veya takeometre kullanılır ve bunlar daha sonra tahmini rüzgar hızına ve yönüne ve/veya bulut yüksekliğine dönüştürülür.
Hava balonları, mevcut koşulları teşhis etmek için kullanılan gözlemler için dünya çapında fırlatılır ve ayrıca hava tahmini için insan tahmincileri ve bilgisayar modelleri tarafından kullanılır. Dünya çapında 900 ila 1.300 konum, günde iki veya dört kez rutin yayınlar yapar.[1][2][3][4]
Tarihçe
değiştirHava balonlarını kullanan ilk kişilerden biri Fransız meteorolog Léon Teisserenc de Bort'du. 1896'da Fransa'nın Trappes kentindeki gözlemevinden yüzlerce hava balonu fırlattı. Bu deneyler onun tropopoz ve stratosferi keşfetmesine yol açtı.[5] Atomik serpintilerden kaynaklanan radyoaktif kalıntıları teşhis etmeye yardımcı olmak için uzun süreler boyunca sabit bir yükseklikte kalması gereken cihazlarla donatılmış hava balonları olan transosondalar 1958'de denendi.[6] İnsansız hava aracı teknolojisindeki patlama, 1990'ların sonlarından bu yana insansız hava araçlarının geliştirilmesine yol açtı.[7] Bunlar, radyosondaları taşımak için daha özel bir araç olarak balonların yerini almaya başlayabilir.[8]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "fact sheet". web.archive.org. 20 Şubat 2016. 15 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.
- ^ "Weather Facts: Radiosonde | weatheronline.co.uk". www.weatheronline.co.uk. 3 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.
- ^ "Observations - Data - Modelling | World Meteorological Organization". web.archive.org. 18 Aralık 2023. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.
- ^ WeatherSTEM. "Upper-Air Observations". WeatherSTEM (İngilizce). 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.
- ^ "1922 Encyclopædia Britannica/Teisserenc de Bort, Léon Philippe - Wikisource, the free online library". en.wikisource.org (İngilizce). 23 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.
- ^ "Chief Special Projects Section: Dr. Lester Machta" (PDF).
- ^ Holland, G. J.; Webster, P. J.; Curry, J. A.; Tyrell, G.; Gauntlett, D.; Brett, G.; Becker, J.; Hoag, R.; Vaglienti, W. (1 Mayıs 2001). "The Aerosonde Robotic Aircraft: A New Paradigm for Environmental Observations". Bulletin of the American Meteorological Society (İngilizce). 82 (5): 889-902. doi:10.1175/1520-0477(2001)082<0889:TARAAN>2.3.CO;2. ISSN 0003-0007.
- ^ "Drones May Replace Weather Balloons Soon". Outlook India (İngilizce). 8 Haziran 2022. 28 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2024.