Meltem Arıkan
Handan Meltem Arıkan (d. 7 Ocak 1968, Ankara), roman, araştırma, tiyatro ve öykü dallarında yapıtları bulunan Türk yazar.
| Meltem Arıkan | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Handan Meltem Arıkan 7 Ocak 1968 Ankara, Türkiye |
| Meslek | Romancı, Oyun yazarı |
| İkamet | İstanbul, Türkiye |
| Vatandaşlık |  Türk vatandaşı |
| Çocuklar | 1 |
| Resmî site | |
Kadınların iç dünyasını, cinsel tacizi konu alan eserler verdi. 2011'de hayalî bir ülkede 'mi' notasının yasaklanmasıyla isyan eden bir piyanistin hikâyesini konu eden bir oyun yazdı. Mehmet Ali Alabora yönetiminde sahnelenen oyunda 2013 Gezi Parkı eylemlerinin provasının yapıldığı iddia edildi. Arıkan, Türkiye'de darbeye teşebbüs ettiği iddiasıyla Gezi Parkı davasında yargılandı ve 18 yıl hapis cezası aldı. Yaşamını Galler'de sürdürmektedir.
Biyografi
değiştir1968 yılında Ankara'da doğdu. Çocukluğu Ankara'da geçti. Yükseköğrenimini Hacettepe Üniversitesi Büro Yönetimi bölümünde tamamladı.
1986-1996 yılları arasında özel sektörde ve kamuda çeşitli kurumlarda görev yaptı. 1991'de evlendi ve bir çocuk sahibi oldu. 1996'dan itibaren bir özel şirkette İş Geliştirme Grup Başkanı ve Yönetim Kurulu üyesi olarak görev aldı.[1] İş yaşantısının yanı sıra etkili iletişim ve doğru beden dili kullanma alanında çalışmalar yaptı.
Erken dönem öykü ve denemeleri 1992–1995 yılları arasında çeşitli edebi dergilerde yayınlandı. 1999'dan itibaren roman türünde eser verdi. "Ve... Veya... Belki" (1999), "Evet... Ama... Sanki" (2000), "Kadın Bedenini Soyarsa" (2002) adlı romanları Everest Yayınları'ndan çıktı.
Arıkan, dördüncü romanı Yeter Tenimi Acıtmayın adlı romanına cinsel taciz konusunu işledi. "Türkiye’de olmayan ensest gerçeğini Türkçe isimler kullanarak yazmak ve Türk aile yapısını feminist bir anlayışla yıkmaya çalışmak" suçlamasıyla İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın suç duyurusuna istinaden kitap, Başbakanlık Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulunun raporu ile yasaklandı.[1] İki aylık bir hukuki sürecin sonunda 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin kararıyla yasak kaldırıldı. Bu yasaklama sürecinin sonunda Arıkan'a Türkiye Yayıncılar Birliği’nin 2004 Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü verildi.[2][3][4]
Yazar, 2005'te Zaten Yoksunuz, 2006'da ise Umut Lanettir adlı romanlarını yayımladı.[5] Altı romanın ardından ilk tiyatro eseri olan Oyunu Bozuyorum adlı tiyatro metninde namus cinayetlerini, ahlak kavramını, ensest, tecavüz gibi cinsel suçları sorguladı. Oyun ilk defa Ağustos 2007'de Zürih Theater Spektakel'de; ardından iki sezon Garajistanbul tarafından sahnelendi ve 2007 yılında VIII. Lions Tiyatro Ödülleri'nde "En İyi Özgün Oyun" ödülüne layık görüldü.
Yazar, okurlara bedenini tanıma ve kendi bedeni hakkında önyargılarını kırmada yol göstermek üzere Beden Biliyor (2008) isimli bir araştırma kitabı yayımladı.[6] 2009 yılında Linz 2009: Avrupa Kültür Başkenti etkinlikleri çerçevesinde 10+ tarafından sahneye koyulan Parallel isimli oyunun dramaturjisini gerçekleştirdi.[7] Aynı yıl Özlemin Beni Savuran adlı romanı yayımlandı.[8]
Arıkan, kurmaca bir ülke olan Pinima'da geçen ve fantastik bir oyun olan 'Mi Minör" oyununu 2011'de yazdı. Pinima ülkesinde 'mi' notasının yasaklanmasına isyan eden bir piyanistin hikâyesini konu eden oyun, Mehmet Ali Alabora yönetmeliğinde İstanbul'da 23 kez oynandı; Nisan 2013'e kadar gösterimde kaldı.[9] Eser, Radikal gazetesi okuyucuları tarafından yılın en iyi oyunu ödülüne değer görüldü. 2013 Gezi Parkı olaylarından sonra bu oyunda Gezi Parkı eylemlerinin provasının yapıldığı iddia edidi.[10][11]
Gezi olaylarından sonra Galler'e yerleşen Arıkan, 2014 yılında Mi Minör isimli oyunu ile Sansür Endeksi (Index of Censorship) adlı Londra merkezli sivil toplum kuruluşunun Güzel Sanatlar kategorisinde İfade Özgürlüğü Ödülü'ne layık görüldü.[12] Galler'de, Memet Ali Alabora ve Pınar Öğün’ün öncülüğüyle kurulan ‘Be Aware Production" bünyesinde oyunlar üretmeye devam etti. Exhibit isimli kısa film,[13] kadın hikâyelerini konu alan Enough is Enough (Yetti Artık) adlı oyun, Arıkan’ın hayatının konu edildiği ‘Kargalar / Y Brain’ adlı oyun Galler'de üretttiği çalışmalardandır.[14] 2018'de Tek Bildikleri Aşktı adlı romanını yayımladı.
2020'de İngiltere'deki Otizm Merkezi'nde kendisine otizm tanısı kondu.[15] Bu teşhisin ardından değişik terapi yöntemleri ve otizm konusunda eğitimler aldı; otistik bireylere destek konusunda çalışmalar yaptı. "Groove" dans yöntemini öğrenerek, yaşı ileri olduğu için zor hareket edebilen, tekerlekli sandalye kullananlara yönelik dans ve fitness eğitmenliği yaptı.[16]
'Mi Minör' adlı oyunu nedeniyle darbeye teşebbüs ettiği iddiasıyla Gezi Parkı davasında ağırlaştırılmış müebbet istemiyle yargılandı. 2022'de sonuçlanan davada 18 yıl hapis cezası aldı.[17]
Bibliyografya
değiştirRomanlar
değiştir- 1999 Ve... Veya... Belki..., 210 s., 3. baskı 2005, ISBN 975-289-084-9
- 2000 Evet... Ama... Sanki..., 209 s., 3. baskı 2004, ISBN 975-289-097-0
- 2002 Kadın Bedenini Soyarsa, 328 s., 5. baskı 2005, ISBN 975-289-007-5â
- 2003 Yeter Tenimi Acıtmayın, 327 s., 6. baskı 2007, ISBN 975-289-108-X
- 2005 Zaten Yoksunuz, 278 s., 4. baskı 2005, ISBN 975-289-206-0
- 2006 Umut Lanettir, 263 s., 2. baskı 2006, ISBN 975-289-364-3
- 2009 Özlemin Beni Savuran, 190 s., ISBN 978-605-111-228-0
- 2015 Erospa
- 2018 Tek Bildikleri Aşktı
Araştırma kitapları
değiştir- 2008 Beden Biliyor, 139 s., 3. baskı 2008, ISBN 978-9944-2-9822-3
Tiyatro oyunları
değiştir- 2007 Oyunu Bozuyorum (Metin: Meltem Arıkan)
- 2009 Parallel (Dramaturji: Meltem Arıkan)
- 2012 Mi Minör
- 2017 Enough is Enough
Köşe yazıları
değiştirAldığı ödüller
değiştir- 2007 VIII. Lions Tiyatro Ödülleri Özgün Yeni Oyun Ödülü (Oyunu Bozuyorum ile)
- 2004 Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü (Yeter Tenimi Acıtmayın ile)
- 2003 Niğde Üniversitesi Talebe Dergisi En İyi Kadın Yazar ödülü (Kadın Bedenini Soyarsa ile)
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Erkek Dünyasında Kadını Anlatan Yazar". Bianet. 8 Mart 2004. 15 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Meltem Arıkan Resmî sitesi". 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2009.
- ^ "Türkiye Yayıncılar Birliği, Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü". 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
- ^ "2004 Mayıs, Radikal, Radikal bu ödülü sevmez". 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
- ^ "Everest Yayınevi web sayfasında Meltem Arıkan". 4 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
- ^ "Yazar Meltem Arıkan'ın son kitabı: Beden Biliyor". CNN Türk Afiş Programı. 5 Haziran 2008. 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Parallel at Linz 2009: European Capital of Culture". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
- ^ Doğan Kitap web sayfasında Meltem Arıkan[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Mi Minör: Oyun mu, prova mı?". BBC News Türkçe. 10 Haziran 2013. 29 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Gezi Parkı eylemleri soruşturmasının detayları belli oldu". NTV. 27 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Mi Minör oyunu neden darbe delili sayıldı?". Moon Star TV. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Index Awards 2014: Catching up with arts nominee Meltem Arikan". www.indexoncensorship.org. Temmuz 2014. 18 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Pınar Öğün'ün kısa filmi, BFI'da gösterildi". Hürriyet. 10 Kasım 2016. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ Abatay, Burak (8 Temmuz 2018). "M. Ali Alabora, Pınar Öğün ve Meltem Arıkan'la konuştuk: Başka bir dünya inancı her zaman sürüyor". birgun.net. 14 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Meltem Arıkan ( 52 Yaşında Otizm Teşhisi alan Yazar, Aktivist)". Otizm TV Youtube Kanalı. 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Meltem Arıkan: "Groove"u denemeye ne dersiniz?". KAZETE- Kadın Gazetesi. 14 Nisan 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Meltem Arıkan: Ortada dava yok, hepsinin uydurma olduğunu kendileri de biliyor". www.gazeteduvar.com.tr/meltem-arikan-ortada-dava-yok-hepsinin-uydurma-oldugunu-kendileri-de-biliyor-haber-1563123. 5 Şubat 2022. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2023.
- ^ "Meltem Arıkan'ın Kazete'de yayımlanan aylık köşesi". 25 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
Dış bağlantılar
değiştir- 2010 Mart, Kazete, Erkeklerin biçtiği elbiseyi giymeyin![ölü/kırık bağlantı]
- 2009 Eylül, Hürriyet, Kimse kendine çıplak bakamıyor 10 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2009 Temmuz, Radikal, Acırken Acıtmak
- 2009 Temmuz, Sabah, Vahşi yunuslarla yüzdü romanında yazdı 21 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2009 Temmuz, Akşam, Suçluluk duygusuyla yaşamak kadınların vazgeçilmezi
- 2009 Haziran, HaberTürk, Özlemin Beni Savuran
- 2008 Nisan, Milliyet, Türkiye’nin Shakira’ları ve kutsal kalçalar 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2008 Mart, Radikal, Kutsal olan bir tek sensin6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2008 Mart, Sabah, Erkeklerin neden memesi vardır?
- 2008 Mart, Birgün, Erkek egemen kültüre karşı çıkan Meltem Arıkan: Başka bir yaşam biçimini var etmeliyiz[ölü/kırık bağlantı]
- 2007 Kasım, Radikal, Şiddetin hiyerarşisi olmaz6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2007 Kasım, Sabah, Bu oyunu izleyen ya öfkelenir, ya ağlar, ya da kaskatı kesilir!
- 2007 Kasım, Bianet, Oyunu bozmak, bedenimize sahip çıkmak lazım 18 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2007 Eylül, Radikal, Kadının fendi tüm oyunları bozdu6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2007 Ocak, Radikal, Kabullenmemekle başlar her şey8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2007 Ocak, Milliyet, İnanna'nın umudu ya da laneti6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2007 Ocak, Hürriyet, Çocuğa vibratörle taciz 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2005 Mayıs, Radikal, Kadın, korkularından arınmalı6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2005 Mayıs, Bianet, Hangi istasyonda niye ve neyi 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Nisan, Radikal, TCK tasarısına muzır protestosu6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Nisan, Bianet, Okurlarını huzursuz etmek için yazıyor 5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Mart, Bianet, Yapmak serbest, yazmak yasak, öyle mi? 6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Mart, Milliyet, Yaşananlar gerçek, okunması yasak... 19 Şubat 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Mart, Bianet, Erkek dünyasında kadını anlatan yazar 25 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Şubat, Radikal, Arıkan'ın kitabı toplatıldı6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2004 Şubat, Akşam, Tahrik var ama kime?[ölü/kırık bağlantı]
- 2003 Kasım, Radikal, Kadınlar nasıl var olur?6 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- 2002 Temmuz, Milliyet, Pavyonda striptiz 18 Mayıs 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.