Ajuga
Ajuga, Lamiaceae familyasına bağlı bir bitki cinsidir.[1] Ajuga cinsi, çoğunlukla eski dünyanın kuzey ılıman bölgelerine dağılmış 64 türden oluşur. Cins Güney Afrika ve Avustralya'da da görülür. Türkiye florasında 14 tür ve 27 alt taksonla temsil edilir. (Davis 1982,1988, Baytop 1999).
| Ajuga | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||
| Değerlendirilmedi (IUCN 3.1) | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
Bitkiler yıllık, iki yıllık veya çok yıllık, otsu, nadiren çalı formundadır. Çiçekleri gösterişli, çanak yaprağın üst dudağı düz genellikle 2 lopludur. Çiçeklenme yoğun, uçta, çiçek kümesi ana eksen üzerinde dallar salkım (rasemoz) ikinci derecedeki yanal dalların talkımsı (kimoz) olarak dizilir fakat bazen de çiçek kümesi bir ana eksen ve üzerine dizilmiş saplı çiçeklerden oluşur ya da çiçek durumu sapsız çiçeklerin etlenmiş bir ana eksen üzerinde sık ve çok sayıda yerleşerek oluşturdukları salkımsı yapıdadır. Taç yapraklar kalıcıdır, geniş tabanı meyveyi kaplar.[2]
Ajuga chia, A.reptans ve A.genevensis türleri tıbbi özellikleri ile yaygın olarak bilinir. A.reptans yapraklarında provitamin A bulunur. Hemostatik ve yara iyileştirici etkileri nedeniyle A.chia ve A.reptans özel ilgi çekmektedir.[3]
Taksonomi
değiştirAjuga cinsine bağlı türler:
- Ajuga arabica P.H.Davis - Suudi Arabistan
- Ajuga australis R.Br. - Avustralya
- Ajuga bombycina Boiss. - Ege adaları, Türkiye
- Ajuga boninsimae Maxim. - Ogasawara-shoto (Bonin Adaları, Japonya)
- Ajuga brachystemon Maxim. - Nepal, kuzey Hindistan
- Ajuga campylantha Diels - Yunnan
- Ajuga campylanthoides C.Y.Wu & C.Chen - Tibet, orta Çin
- Ajuga chamaecistus Ging. ex Benth. - İran, Afganistan
- Ajuga chamaepitys (L.) Schreb. - Orta ve güney Avrupa, orta ve güneybatı Asya
- Ajuga chasmophila P.H.Davis - Suriye
- Ajuga ciliata Bunge - Çin, Kore, Japonya
- Ajuga davisiana Kit Tan & Yildiz - Türkiye
- Ajuga decaryana Danguy ex R.A.Clement - Madagaskar
- Ajuga decumbens Thunb. - Çin, Kore, Japonya, Tayvan, Ryukyu Adaları
- Ajuga dictyocarpa Hayata - Çin, Vietnam, Tayvan, Ryukyu Adaları
- Ajuga fauriei H.Lév. & Vaniot - Kore
- Ajuga flaccida Baker - Madagaskar
- Ajuga forrestii Diels - Çin, Tibet, Nepal
- Ajuga genevensis L. - Orta ve güney Avrupa, Kafkaslar
- Ajuga grandiflora Stapf - Güney Avustralya
- Ajuga incisia Maxim - Honshu Adası, Japonya
- Ajuga integrifolia Buch.-Ham. - Orta ve doğu Afrika, güney Asya, Yeni Gine
- Ajuga iva (L.) Schreb. - Akdeniz Havzası
- Ajuga japonica Miq. - Japonya
- Ajuga laxmannii (Murray) Benth. - Güneydoğu Avrupa, Türkiye, Kafkaslar
- Ajuga leucantha Lukhoba - Uganda, Demokratik Kongo, Etiyopya
- Ajuga linearifolia Pamp. - Çin
- Ajuga lobata D.Don - Çin, Nepal, Bhutan, Assam, Myanmar
- Ajuga lupulina Maxim. - Çin, Nepal, Bhutan, Assam
- Ajuga macrosperma Wall. ex Benth. - Çin, Nepal, Bhutan, Assam, kuzey ve doğu Hindistan, kuzey Hindiçin
- Ajuga makinoi Nakai - Honshu Adası, Japonya
- Ajuga mollis Gladkova - Kırım
- Ajuga multiflora Bunge - Çin, Kore, Amur, Primorye
- Ajuga nipponensis Makino - Çin, Kore, Japonya, Vietnam, Tayvan
- Ajuga novoguineensis A.J.Paton & R.J.Johns - Yeni Gine
- Ajuga nubigena Diels - Tibet, Siçuan, Yunnan
- Ajuga oblongata M.Bieb. - Irak, Kafkaslar
- Ajuga oocephala Baker - Madagaskar
- Ajuga ophrydris Burch. ex Benth. - Güney Afrika, Lesotho
- Ajuga orientalis L. - Doğu Akdeniz
- Ajuga ovalifolia Bureau & Franch. - Çin
- Ajuga palaestina - Filistin, Türkiye[4]
- Ajuga pantantha Hand.-Mazz. - Yunnan
- Ajuga parviflora Benth. - Afganistan, Pakistan, kuzey Hindistan, Nepal
- Ajuga piskoi Degen & Bald. - Arnavutluk, Yugoslavya
- Ajuga postii Briq. - Türkiye
- Ajuga pygmaea A.Gray - Çin, Japonya, Tayvan, Ryukyu Adaları
- Ajuga pyramidalis L. - Orta ve güney Avrupa
- Ajuga relicta P.H.Davis - Türkiye
- Ajuga reptans L. - Avrupa, Cezayir, Tunus, İran, Türkiye, Kafkaslar
- Ajuga robusta Baker - Madagaskar
- Ajuga salicifolia (L.) Schreb. - Balkanlar, Kırım, güney Rusya, Türkiye
- Ajuga saxicola Assadi & Jamzad - İran
- Ajuga sciaphila W.W.Sm..- southwestern Çin
- Ajuga shikotanensis Miyabe & Tatew - Japonya, Kuril Adaları
- Ajuga sinuata R.Br. - Yeni Güney Galler
- Ajuga spectabilis Nakai - Kore
- Ajuga taiwanensis Nakai ex Murata - Tayvan, Ryukyu Adaları, Filipinler
- Ajuga tenorii C.Presl in J.S.Presl & C.B.Presl - İtalya
- Ajuga turkestanica (Regel) Briq. - Tacikistan, Özbekistan
- Ajuga vesiculifera Herder - Kırgızistan
- Ajuga vestita Boiss. - Türkiye, İran
- Ajuga xylorrhiza Kit Tan - Türkiye
- Ajuga yesoensis Maxim. ex Franch. & Sav. - Japonya
- Ajuga zakhoensis Rech.f. - Irak
Kaynakça
değiştir- ^ "ITIS". 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.
- ^ Li, X. & Hedge, I.C 1994. Lamiaceae. Pp. 50 inWu, Zh.Y. & Raven, P.H. (eds.), Flora of China. Volume 17: Verbenaceae through Solanaceae. Science Press, Beijing & Missouri Botanical Garden Press, St. Louis, 0-915279-24-X.
- ^ Pis'yaukova, V.V. 1954. Ajuga. Pp. 13 inKomarov, V.L. & Schischkin, B.K. (eds.), Flora URSS (Flora Unionis Rerumpublicarum Sovieticarum Socaialisticarum) XX. Labiatae. 1-389 pp., Academia Scientiarum URSS, Mosqua, Leningrad. BHL (English translation)
- ^ "Ajuga chamaepitys subsp. Palaestina (Boiss.) Bornm". 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2023.
Dış bağlantılar
değiştir
Wikimedia Commons'ta Ajuga ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Vikitür'de Ajuga ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
 | Lamiaceae ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |