Möngke
Möngke ya da Mengü[1] (10 Ocak 1209 - 11 Ağustos 1259), 1251-1259 yılları arasındaki Moğol hükümdarıdır.[1]
| Möngke | |
|---|---|
| Moğol büyük hanı | |
| 4. Moğol hanı | |
| Hüküm süresi | 1 Temmuz 1251 – 11 Ağustos 1259 |
| Önce gelen | Güyük |
| Sonra gelen | Arık Böke |
| Doğum | 10 Ocak 1209 Moğolistan İmparatorluğu |
| Ölüm | 11 Ağustos 1259 (50 yaşında) Diaoyu Kalesi, Chongqing |
| Defin | Burhan Haldun, Khentii |
| Hanedan | Börçigin |
| Babası | Tuluy |
| Annesi | Sorghaghtani Beki |
| Dini | Tengricilik |
Cengiz Han'ın torunuydu. Karakurum'da hüküm süren son büyük han oldu. Yönetimi sırasında kent büyük bir gelişme gösterdi ve imparatorluk hızla yayılmayı sürdürdü.
Pembe: 1251-59 yılları arasındaki ele geçen topraklar.
Batıda, Möngke'nin kardeşi Hülagû Han komutasında İran'a saldıran Moğol orduları, 1256'nın sonlarına doğru buradaki son direnişi de kırdı. Ardından Irak içlerine ilerleyerek 1258'de Bağdat'ı, 1259'da Şam ve Halep'i istila edip Akdeniz kıyılarına ulaştılar.
Doğudaki orduların başındaysa Möngke'nin öteki kardeşi Kubilay Han vardı.Bu ordu Çinlileri güneyden çevirip bugün Çin'in Yunnan yönetim bölgesine bağlı olan Nanzhao'daki Tay Krallığı'nı ele geçirdi; ardından bugünkü Vietnam'ın büyük bölümüne egemen oldu. Bu arada ana Moğol kuvvetleri Çin topraklarında ilerlemeye başlamıştı. Möngke 1257'de Çin içlerindeki ordusunun başına kendisi geçti. Ama baş gösteren salgın hastalık orduyu yıkıma uğrattı; Möngke de savaş alanında öldü ve yerine, Çin'in fethini tamamlayan kardeşi Kubilay Han geçti. Katı ama cömert bir hükümdar olan Möngke, geleneksel Moğol yaşam tarzının ve değerlerinin korunması için çaba gösterdi. Annesi Nasturi olduğu için bu inanca bağlı kalmakla birlikte Budacılığı ve Taoculuğa da ilgi duymuştur.
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Güyük Han |
Moğol Hanı 1251 – 1259 |
Sonra gelen: Arık Böke |
Kaynakça
değiştir- ^ a b Buell, Paul D. (2018). Historical dictionary of the Mongol world empire (2. bas.). Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. ISBN 978-1538111369.