Kubbemsi yalpalanma

Gök mekaniğinde kubbemsi yalpalanma veya apsisli devinim, bir gök cisminin yörüngesinin apsislerini birleştiren çizginin devinimidir (kademeli rotasyon). Apsisler, ana gövdesine en yakın (periapsis) ve en uzak (apoapsis) yörünge noktalarıdır. Apsisli devinim, bir yörüngenin altı ana yörünge elemanından biri olan periapsis argümanının ilk kez türevidir. Yörünge ekseni yörünge hareketi ile aynı yönde döndüğünde, apsidal devinim pozitif olarak kabul edilir. Eksenel periyot, bir yörüngenin 360° dönmesi için gereken zaman aralığıdır.^[1]

Uzun Vadeli İklim Değişiklikleri

Elipsin sabit yıldızlara göre bir kez dönmesi yaklaşık 112.000 yıl alır. Bu nedenle dünyanın kutup ekseni, gündönümleri ve ekinoksları, sabit yıldızlarla bağlantılı olarak yaklaşık 26000 yıllık bir süre ile öncülük eder. 'Yalpalanma'nın bu iki biçimi birleştirilerek 20800 ila 29000 yıl, ortalama olarak 23000 yıl boyunca elipsin bir kez vernal ekinoksa göre dönmeye,yani gün doğumunun aynı tarihe dönmesi sağlanır.

Anormal ve tropikal döngü arasındaki bu etkileşimlere, Milankoviç döngüsü denilir, Dünya üzerindeki uzun vadeli iklim değişikliklerinde önemli rol oynar. Birçok gezegenin yörüngesi dünyaya göre görece düşük eliptikliğe ve yalpalamaya sahiptir, benzer bir yalpalama Mars'da da gözlenir.^[2]

Kubbemsi yalpalanmanın mevsimler üzerindeki etkisi

Şekil, yalpalanmanın kuzey yarımkürede mevsimlere olan etkisini perihelion ve aphelion'a göre göstermektedir. Belli bir mevsim boyunca taranan alanların zamanla değiştiğine dikkat edin. Yörünge mekaniği, mevsimlerin uzunluğunun mevsimsel kadranların tarama alanları ile orantılı olmasını gerektirir; bu nedenle, yörünge dışmerkezliği aşırı olduğu zaman, yörüngenin uzak tarafındaki mevsimler, önemli ölçüde daha uzun olabilir.^[3]

Kaynakça

^ Hilditch, R. W. (12 Mart 2001). An Introduction to Close Binary Stars (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-79800-6. 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
^ van den Hewel, E. P. J. (1966). "On the Precession as a Cause of Pleistocene Variations of the Atlantic Ocean Water Temperatures". Geophysical Journal International. Cilt 11. ss. 323-336.
^ The Seasons and the Earth's Orbit, United States Naval Observatory, 2 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ağustos 2013

[1] Hilditch, R. W. (12 Mart 2001). An Introduction to Close Binary Stars (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-79800-6. 5 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.

[2] van den Hewel, E. P. J. (1966). "On the Precession as a Cause of Pleistocene Variations of the Atlantic Ocean Water Temperatures". Geophysical Journal International. Cilt 11. ss. 323-336.

[3] The Seasons and the Earth's Orbit, United States Naval Observatory, 2 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ağustos 2013

[1]

[2]

[3]