Değen ikili (küçük Güneş Sistemi cismi)
Değen ikili, bir küçük gezegen ya da kuyruklu yıldız gibi Güneş Sisteminde yer alan ve birbirlerine değecek şekilde çekim yapan iki cisimden oluşan ikili bir sistemdir. Değen ikililer genellikle moloz yığınları olup, ikili asteroitler gibi gerçek ikili sistemlerden farklıdır. Bu terim değen yıldız ikilileri için de kullanılmaktadır.
_Itokawa.jpg)
- Üst-Sol: New Horizons sondası tarafından gözlemlenen Kuiper kuşağı cismi 486958 Arrokoth
- Üst-Sağ: Kuyruklu yıldız 67P/Churyumov-Gerasimenko, Rosetta sondası tarafından görüntülendiği gibi bir "boyun" ile bağlanmış iki farklı lob ile
- Alt-Sol: Dünya'ya yakın asteroit 25143 Itokawa'nın iki lobunun farklı yoğunluklarda gösterildiği ve bir zamanlar ayrı cisimler olduklarını düşündüren şematik görünümü
- Alt-Sağ: Lucy sondası tarafından görüntülenen ana kuşak asteroiti 152830 Dinkinesh ve değen ikili uydusu Selam
Değen ikili olduğu düşünülen cisimlere örnek olarak, New Horizons uzay aracı tarafından Ocak 2019'daki uçuşu sırasında görüntülenen Kuiper kuşağı cismi 486958 Arrokoth verilebilir.[1]
Tanım
değiştirKuyruklu yıldızlar 67P/Churyumov-Gerasimenko ve 8P/Tuttle muhtemelen bir değen ikilidir.[2][2] Değen ikili olduğundan şüphelenilen asteroitler arasında ise alışılmadık biçimde uzun bir şekle sahip olan 624 Hektor ve iki loblu 216 Kleopatra ile 4769 Castalia bulunmaktadır. Hayabusa sondası tarafından fotoğraflanan 25143 Itokawa adlı asteroidin de uzun şekilli, bükülmüş bir gövdeyle sahip olan bir değen ikili olduğu düşünülmektedir. İnce uzun bir forma sahip olan 4179 Toutatis Chang'e-2 sondası tarafından görüntülendiği kadarıyla bir değen ikilidir.[3] Uzak küçük gezegenler arasında, buzul yapılı Kuiper kuşağı cismi Arrokoth'un 2019 yılında New Horizons sondasından elde edilen görüntüleriyle değen bir ikili olduğu onaylanmıştır.[1]
Adaylar
değiştirAşağıdaki tablo, radar gözlemleri vasıtasıyla değen ikili adayları olarak kabul edilen cisimleri içermektedir.[4]
Listelenen cisimlerin tümü Arrokoth hariç Dünya'ya yakın cisimlerdir.
| Adı | Ortalama çap veya boyut (km) |
Dönme süresi (saat) |
JPL | Kaynak |
|---|---|---|---|---|
| 486958 Arrokoth | ||||
| 2063 Bacchus | 2,6×1,1×1,1 | 14,9 | JPL | MPC · JPL |
| 4450 Pan | 1,0 | 60 | JPL | MPC · JPL |
| 4486 Mithra | 1,6 | 67,5 | JPL | MPC · JPL |
| 4769 Castalia | 0,6 | 4 | JPL | MPC · JPL |
| 11066 Sigurd | 3,0 | 8,5 | JPL | MPC · JPL |
| (179806) 2002 TD66 | 0,3 | 9,5 | JPL | MPC · JPL |
| 2005 TF49 | — | — | 2005+TF49 | (aday)MPC · JPL |
| 2007 TU24 | 0,3 | 36 | 2007+TU24 | MPC · JPL |
| 8P/Tuttle | 4,5 | — | JPL | MPC · JPL |
| 2013 US3 | 0,163 | 450 | 2013+US3 | (aday)MPC · JPL |
| 3752 Camillo | 2,33 | 37,846 | JPL | MPC · JPL |
| 1981 Midas | 1,95 | 5,220 | JPL | MPC · JPL |
| (496817) 1989 VB | 0,310 | 16 | 1989+VB | MPC · JPL |
| 2014 JO25 | 0,818 | 4,531 | 2014+JO25 | MPC · JPL |
| 2014 HQ124 | 0,4 | 16+ | 2014+HQ124 | MPC · JPL |
| 2015 JD1 | — | — | 2015+JD1 | MPC · JPL |
| 2003 TL4 | 0,392 | 27,2 | 2003+TL4 | (aday)MPC · JPL |
| 4629592011 DU | 0,188 | 10,290 | 2011+DU | (aday)MPC · JPL |
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b "Ultima Thule is first contact binary to be explored by a spacecraft - UPI.com". UPI (İngilizce). 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
- ^ a b "Quick Rosetta update: Churyumov-Gerasimenko is a contact binary!". The Planetary Society (İngilizce). 3 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
- ^ Hu, Shoucun; Ji, Jianghui; Richardson, Derek C; Zhao, Yuhui; Zhang, Yun (21 Temmuz 2018). "The formation mechanism of 4179 Toutatis' elongated bilobed structure in a close Earth encounter scenario". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (İngilizce). 478 (1): 501-515. doi:10.1093/mnras/sty1073. ISSN 0035-8711. 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.
- ^ "BINARY NEAR-EARTH ASTEROIDS". web.archive.org. 8 Haziran 2004. 8 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2023.