Kilyos
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Ocak 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Kilyos (Resmî adı: Kumköy), İstanbul'un Avrupa Yakası'nın Karadeniz kıyısında, Sarıyer ilçesine bağlı yerleşim alanı.
| Kilyos | |
|---|---|
 Kilyos sahili | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
Koordinatlar: 41°14′55″N 29°02′11″E / 41.2486°K 29.0364°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | İstanbul |
| İlçe | Sarıyer |
| Bulunduğu yer | Avrupa Yakası  |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Kıyısı olduğu | Karadeniz |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 3.5 km² |
| Nüfus (2023) | 3.973[2] |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 212[3] |
| İl plaka kodu | 34[4] |
| Posta kodu | 34450[5] |
| İstatistiki bölge | İstanbul alt bölgesi (TR10) |
| Seçim çevresi | İstanbul 2. seçim çevresi[6] |
İsmi
değiştirKilyos'un, Rumcada kum anlamına gelen Kilya sözcüğünden türediği söylemi ile birlikte, aslı, Kuwaila olan ve güzel geçit/Boğaz anlamını veren Killa sözcüğünden türeyerek Kilyos'a dönüştüğü söylemi de yaygındır. Zira her iki sözcüğün vermiş olduğu anlam, Kilyos'un coğrafi durumu dikkate alındığında uygun olduğunu göstermektedir. Cumhuriyet döneminde Kilyos'un ismi Kumköy olarak değiştirildiyse de günümüzde hala yaygın olarak Kilyos adı kullanılmaktadır.[7]
Geçmişi
değiştirKilyos'ta yerleşim eski çağlarda başlamış. Küçük bir balıkçı köyü olarak rağbet görmüş. Daha sonra Roma İmparatorluğu döneminde gelişme göstermiş. Roma İmparatorluğu dağılınca Bizans topraklarına katılan belde, coğrafi konumu nedeniyle denizcilikle uğraşan bölge uygarlıklarının paylaşamadığı bir yer haline gelmiş. Cenevizliler de bu bölgede bir süre hakimiyet kurmuşlar.
Haçlı Seferleri döneminde bölgede yaşanan karışıklık sonrasında, Osmanlı hakimiyetine giren Kilyos, levanten nüfusuyla gelişme göstermiş, kozmopolit bir yerleşim merkezi olmuştur. 1930 yılına kadar Çatalca ilçesine bağlı bir nahiye iken o tarihte yapılan yönetsel düzenleme sonucu kurulan Sarıyer ilçesine dahil edilmiştir.
Kilyos, İstanbul Boğazı ve Marmara Denizi kıyılarından denize girmenin güçleşmeye başladığı 1970'lerden itibaren önem kazandı. Marmara ve İstanbul Boğazı'ndaki deniz kirlenmesi ve Marmara kıyılarındaki plajları teker teker kapanmaya başlaması yaz aylarında İstanbul sakinlerinin yeni kıyılar aramasına yol açtı. Önceleri yalnızca hafta sonlarında denize girmek ve piknik yapmak isteyenlerin tercih ettiği Kilyos, daha sonra birçok motel ve lokantanın açılmasıyla, eğlenceye düşkün olanların her mevsim tercih ettikleri bir yer haline geldi. Sahili ile ünlüdür.
Yapılar
değiştirYerleşimi çok eskilere dayanan köye ulaşıldığında göze ilk çarpan tarihi bina Ceneviz Cumhuriyeti döneminde yapıldığı bilinen kalesidir. Askeri saha içinde kalan kale Sultan II. Mahmut zamanında restore edilmiştir. Yağmur yağdığı zaman kalenin ortasında bulunan sarnıçların dolması için su toplayacak bir sistem kurulmuş. 1782-1825 tarihleri arasında Bahçeköy'e kadar tüm sarnıçlar imar ve restorasyon görmüştür. Taş yapımı kalenin temizliği ile dikkat çeken kemerli, korunaklı muhafız bölümleri aynen korunmuştur.
II. Dünya Savaşı'nda Boğazlar'ın korunması amacıyla Almanlar tarafından verilmiş 19. yy Krupp Kamalı çelik top kalenin burçlarında yer alır. İçinde 8 ayrı topun sergilendiği kalenin kapısı üzerinde Sultan II. Mahmut tuğrası, her iki yanında iki savaş topu, karşısında kalenin ele geçirilişi şerefine o dönem dikilip günümüze ulaşan anıt çınar ağacı bulunmaktadır. 26 metre yüksekliğinde, 5,4 metre gövde çevresine sahip çınarın dikim tarihini gösteren tabelada 1460 yılı belirtilir. Üç yüksek noktadaki su terazileri de kaledeki sarnıçtan su dağıtan sistemin birer parçasıdır.
Köydeki diğer tarihi yapılar İngilizlerin İstanbul'u işgali ettiklerinde Boğaz girişini kontrol etmek için yaptıkları eski tahlisiye binaları, kayıkhane, iskele, köprü ve çeşmedir. Tahlisiye binaları halen kıyı koruma tarafından kullanılmaktadır.
Konumu
değiştirSarıyer merkezine yaklaşık 10 km uzaklıkta olan Kilyos, Rumelifeneri'nin 5 km kadar batısında yer alır.
Nüfus
değiştir| Yıl | Değişim | Nüfus | Tespit Yöntemi |
|---|---|---|---|
| 2013 | 2.806 | ADNKS | |
| 2014 |  7% |
3.007 | ADNKS |
| 2015 | 4% |
3.117 | ADNKS |
| 2016 | 4% |
3.227 | ADNKS |
| 2017 | 3% |
3.331 | ADNKS |
| 2018 | 4% |
3.465 | ADNKS |
| 2019 | 2% |
3.548 | ADNKS |
| 2020 | 3% |
3.661 | ADNKS |
| 2021 | 4% |
3.820 | ADNKS |
| 2022 | 1% |
3.860 | ADNKS |
| 2023 | 3% |
3.973 | ADNKS |
Kaynakça
değiştir- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024.
- ^ "Coğrafi Numaralar". Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "İl bilgileri Haritası". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "PTT posta kodu sorgulama". PTT. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024.
- ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
- ^ Atilla Aksel, "Kilyos", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2.
Dış bağlantılar
değiştir
Wikimedia Commons'ta Kilyos ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
