Karageçit Köyü Katliamı
Karageçit Köyü Katliamı, 8 Kasım 1984 tarihinde, Siirt'in Eruh ilçesine bağlı (sonradan Şırnak'a bağlanan) Karageçit köyüne (Kürtçe: Spivyan[1], Sipîbiyan (Akçasöğütler)[2]) PKK militanlarının saldırısı sonucu 5'i kadın 4'ü çocuk 9 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivilin öldüğü[3][4] ve PKK'nın ilk kitlesel sivil saldırısı olduğu iddia edilen[5][6] bir katliamdır. Bu hadise, PKK'nın aynı köye gerçekleştirdiği üç saldırıdan ikincisidir.[7][8]
| Karageçit Köyü Katliamı | |
|---|---|
| Bölge | Karageçit, Eruh, Siirt (günümüzde Şırnak) |
| Tarih | 8 Kasım 1984 |
Saldırı türü | Silahlı saldırı |
| Ölü | 9 sivil (5 kadın, 4 çocuk) |
| İşleyenler | PKK |
Olay
değiştirDönemin MDP Hatay milletvekili Murat Sökmenoğlu'nun sözlü soru önergesi karşılık, dönemin İçişleri Bakanı Yıldırım Akbulut tarafından yapılan açıklamada, PKK'nın Karageçit köyüne ilk olarak 22 Eylül 1984 tarihinde saldırdığı ve bu saldırı sonucu bir köy bekçisinin yaralandığı ifade edilmiştir.[3][7]
İkinci saldırının, 8 Kasım 1984 günü saat 19.30 civarı başlamış olduğu aktarılmıştır.[9] Yıldırım Akbulut'un aktardığına göre, yaşanan can kayıpları köy bekçisi ve köy muhtarının evlerine yapılan roket atışları sonucu gerçekleşmiştir.[3][7]
Saldırı sonucu Can ve Sevim ailelerinden dörder birey olmak üzere dokuz sivil ölmüştür; ölen sivil bireylerin isimleri şunlardır: Asiye Can, Leyla Şahin, Aynur Sevim, Lütfiye Sevim, Ayşe Can, Veli Can, Bahar Sevim, Bedrettin Sevim, ve Zeynep Can.[6]
Sonrası
değiştirÇatışma esnasında ya da akabinde saldırıya dahil olan bir PKK militanının öldürüldüğü iddia edilmiş;[7] 4 Aralık 1984 günü dönemin 7. Kolordu ve Sıkıyönetim Komutanı Korgeneral Kaya Yazgan, Diyarbakır Valisi İhsan Dede ve Siirt Valisi Recep Birsin Özen maiyeti ile birlikte 40 hanelik ve 200 nüfusluk köye ziyarette bulunmuş; köy ahalisine yiyecek, giyecek ve kırtasiye yardımı yanı sıra 7 adet uzun namlulu Kalaşnikof tüfeği ve mermi temini yapmıştır.[9]
9 Mayıs 1985 günü, bu hadise hakkında o güne kadar gözaltına alınan 19 zanlı için 7. Kolordu ve Sıkıyönetim Komutanlığı Diyarbakır Askeri Mahkemesi'nde gerçekleştirilen ilk duruşmada, askeri savcı tarafından Karageçit köyünde 9 kadın ile çocuğun öldürülmesi suçlaması yapılmış; yedi sanık hakkında idam ve hadisenin bir numaralı sanığı Mustafa Çimen hakkında da altı kez idam istenmiştir.[10]
Eylemin lideri olduğu öne sürülen Mustafa Çimen 19 Aralık 1984'te yakalanmış; sorgusunda eylemin lideri olmuş olduğunu şu ifadeler ile kabul ettiği aktarılmıştır: "Başlarken sonu hesap etmek lazım, bilemedik, aldatıldık. (...) Takımın lideriydim. Öldürme emri almıştık. O günkü düşünce tarzıma göre yapabileceğim tek şey bu emri yerine getirmekti. Sizlerin yüzüne bakamıyorum. Pişmanım, affedin."[6]
Beş (altı[10]) kez idamı istenen Mustafa Çimen, ilk kez uygulanan Pişmanlık Yasası ve Topluma Kazandırma Yasası'ndan yararlanmak için mahkemeye başvurmuş; bu başvuru, mahkeme tarafından kabul edilmiş ve zanlının cezası 24 yıl ağır hapis cezası olarak verilmiştir.[11] Mahsum Korkmaz'ın siyasi ve askeri yardımcısı olduğu aktarılan Mustafa Çimen, 1990 yılında tahliye olmuş[12] ve aynı yıl PKK militanlarınca öldürülmüştür.[13]
PKK, 18 Eylül (ya da 17 Eylül[14]:2) 1987 günü Karageçit köyüne üçüncü ve son kez saldırmış; isimleri Ali Bahşi (55), Bahar Bahşi (30), Yusuf Yıldırım (45), Zeynep Şahin (27), Ömer Timur (22) ve Ali Gök (?) olan 6 Kürt asıllı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivili öldürmüştür.[8] Batuyan aşiretinden olduğu ifade edilen bu bireylere yönelik saldırıyı saldırıyı ARGK üstlendi.[14]:2
1992 yılında antik bir mağara köyü olduğu not edilen Karageçit köyü boşaltılmıştır ve 2021 itibari ile köyde yerleşik bir nüfus bulunmamaktadır.[1][2]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b "sipivyan(Karageçit)". Twitter. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
- ^ a b Nişanyan, Sevan. "Karageçit". Nişanyan Yer Adları. 19 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
- ^ a b c "30uncu Birleşim" (PDF). T.B.M.M. Tutanak Dergisi. 8 (17). 27 Aralık 1984. ss. 502-503. 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2022.
- ^ "9 kişiyi katleden hainlerden biri öldürüldü". Milliyet Gazetesi. 11 Kasım 1984. s. 6. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
Siirt'in Eruh ilçesine bağlı Karageçit köyünde dün 3-5 yaşlarında 4 çocuk ve 5 kadın, teröristlerin silahlı ve bombalı saldırısı sonucu öldürüldü.
- ^ Işın, Musa (2018). Kürtlerin PKK ile imtihanı (1. baskı bas.). Cağaloğlu, İstanbul: Timaş Yayınları. ISBN 9786050827705.
- ^ a b c Özdağ, Ümit (2009). Pusu ve katliamların kronolojisi: PKKʹnın gerçekleştirdiği toplu katliamlar (1. baskı bas.). Ankara: Kripto. ISBN 9786054125180.
- ^ a b c d "Teröristler dokuz masumu öldürdü". Milliyet Gazetesi. 28 Kasım 1984. s. 6. 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2024.
Akbulut, Karageçit köyüne teröristlerce ilk saldırının 22 Eylül tarihinde yapıldığını, bu saldırıda bir köy bekçisinin yaralandığını, bir teröristin de öldürüldüğünü söyledi. ... Ancak, güvenlik güçlerinin anında müdahalesi sonucu köyün içine giremeyen teröristler, köy bekçisi ile muhtarın evlerine uzaktan roket atışı yapmışlardır.
- ^ a b "PKK, Karageçit'in yakasını bırakmıyor. Köye 3.baskın: 6 ölü". Milliyet Gazetesi. 18 Eylül 1987. s. 3. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
Siirt'in Şırnak ilçesine bağlı Karageçit köyü yakınlarında bulunan göçer çadırlarına baskın düzenleyen PKK militanları, aralarında kadınların da bulunduğu 6 kişiyi otomatik silahlarla kurşuna dizdi.
- ^ a b "Katliam köyüne yardım yağdı". Milliyet Gazetesi. 4 Aralık 1987. s. 6. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
8 Kasım 1984 günü gece saat 19.30 sıralarında bölücü teröristlerin bombalı ve silahlı saldırısına uğrayan ve 9 yurttaşımızın şehit edildiği Eruh'un Karageçit köyüne kışlık yiyecek ve giyecek yardımı yapıldı. ... 7 adet Kalaşnikof otomatik, uzun namlulu silah ve mermi verildi.
- ^ a b "PKK davasında önemli itiraflar". Milliyet Gazetesi. 9 Mayıs 1985. s. 9. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
Askeri Savcı, 7 sanığın idamını, 1 sanığın da 6 kez idamını istedi ... iddianameyi okuyan savcı ... Karageçit köyünde 9 kadın ile çocuğu öldürdüklerini öne sürdü.
- ^ "Güneydoğu Olayları Davası'nda 10 İDAM, 1 ÖMÜR BOYU HAPİS". Milliyet Gazetesi. 11 Temmuz 1985. s. 1, 10. 4 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
Hakkında beş kez ölüm cezası istenen Mustafa Çimen, Pişmanlık Yasası'ndan yararlanarak 24 yıl ağır hapis cezası...
- ^ "Yakalanan PKK'lı Teröristten Çarpıcı İtiraf". TRT Haber. Zaman Gazetesi. 6 Şubat 2012. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
- ^ "6. Bölüm: 15 Ağustos eyleminin ayrıntıları ve sonuçları". Darka Mazı. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021.
Bu isimlerden bazıları daha sonra PKK tarafından infaz edildi. Terzi Cemal (Ali Ömürcan), Tevfik (Mustafa Çimen) bunlardan biriydi.
- ^ a b "Kurtuluş Ordumuz Her Cephede İlerliyor". Serxwebun. Eylül 1987.
17 Eylül günü Karageçit köyü yakınlarında ARGK gerillalarının pususuna düşen Batuyan aşiretinden 4 çete ve 2 de yakınları ölümle cezalandırıldılar.