Kırmızı ve Siyah

Kırmızı ve Siyah (Fransızca: Le Rouge et le Noir), ilk baskısı 1830'da yapılan, Fransız yazar Stendhal'ın romanı. Türkçeye Kızıl ile Kara olarak da çevrilmiştir.Parma Manastırı ile birlikte Stendhal'in en güçlü iki yapıtından biri kabul edilir.

Kırmızı ve Siyah

Le Rouge et le Noir
1854 yılında yapılan Fransızca baskının kapağı
Yazar	Stendhal
Ülke	Fransa
Dil	Fransızca
Tür	Psikolojik roman
Yayım	1830

Konusu

Julien Sorel, kereste fabrikası sahibinin oğlu olan, hırslı bir genç adamdır. Franche-Comté'de küçük bir kasaba olan Verrières'de yaşamaktadır. Napolyon'un ateşli bir hayranıdır.

Julien, kasabanın muhafazakar belediye başkanı Mösyö Rênal'in evinde öğretmen olarak çalışmaya başlar. Bu sırada ev sahibesi Madam de Rênal ile aşk yaşar. Kentte söylentilerin yayılması üzerine Julien, Besançon'da bulunan kilisede çalışmaya gider.

Burada Julien güçlü arkadaşlıklar kurmayı başarır. Sonunda De la Mole Markisi'nin dikkatini çeker ve onun evinde katip olarak işe başlar. Marki'nin kızı Mathilde, Julien'e aşık olur, fakat aşkı ile sosyal konumu arasında kalır.

Mathilde hamile kalınca babasına Julien'le evlenme niyetini bildirir. Marki, Julien'in çeyiz avcısı olduğundan şüphelenir; yine de ona bir unvan ve maaş bahşeder. Düğün hazırlıkları sürerken, Madam de Rênal'den Marki'ye Julien'in kendisini baştan çıkardığını ve aslında bir sahtekar olduğunu bildiren bir mektup gelir.

Tüm hayallerinin ve umutlarının yıkıldığını gören Julien, Verrières'e gider, kilisede Madam de Renal'i görür ve onu silahla yaralar. Mathilde'in çabalarına rağmen hapsedilir ve idama mahkûm edilir. Giyotinde idam edildikten sonra Mathilde, Julien'in kafasını alır, öper ve gömer. Madam de Renal üç gün sonra umutsuzluktan ölür.

Temalar

Napolyon Bonapart'ın sürgüne gönderilişi ile yaşanan Restorasyon Dönemi'ni anlatan Stendhal; Katolik Kilisesi'ni, liberal kesimi, aristokratları, burjuvaları, kralcıları ve özgürlükçüleri de olayın akışına adapte etmiş, eleştirmeyi ihmal etmemiş, tutkulu bir aşkın hikâyesi içinde Fransa'nın genel görünüşü ile ilgili yorumlar yapmıştır. Yükselme ihtirası ile yanıp tutuşan bir genç olan Julien Sorel'in zaman zaman ikiyüzlülüğe kadar varan içten pazarlıklı halini, gerçekten bağlı olduğu dünya görüşünü ve Napolyon hayranlığını saklamaya çalışırken yaşadığı bunalımı anlatan roman bu yönü ile bir psikolojik roman özelliği taşır.

Stendhal, romanına kendi özel hayatından birçok isim katmıştır. Hayal kırıklıklarında, sevinçlerinde ve anılarında yer eden karakterleri romanın satır aralarında kullanmaktan çekinmemiştir. Romanın ana karakteri Julien'in papaz okulunda tanıştığı Chazel, yazarın çocukluk arkadaşlarından biridir. Metreslerinden birinin adının, Stendhal'i Mérimeé ile aldatan Madam Rubempré'nin, romanda Besançon'daki eski belediye başkanının karısı olan yaşlı ve zengin bir kadının adı olarak kullanılması ise ilginçtir.

Yapıtlarını oluştururken önceden uzun uzun tasarlamak yerine irticalen yapılan bir kurguyu seçen Stendhal, yazma konusundaki yeteneğini para amaçlı kullanmamış, gerçek bir sanatçı gibi davranıp, estetik kaygıyı ön planda tutmuştur. Bugün birçok tamamlanmamış eserinin, yazarın evinde bir köşeye atıldığı ve hiç basılmadığı bilinmektedir. İnsanlık Komedyası projesi ile 95'e yakın roman ve hikâye ortaya koyan Balzac'ın yanında, Stendhal'in sayısı beşi geçmeyen romanları, birkaç hikâyesi, otobiyografisi ve birkaç gezi yazısı göze az gözükebilir. Buna rağmen ustaca yapılan kurgusu, sürükleyici anlatımı ve başarılı ruh tahlilleri ile Kırmızı ve Siyah bugün birçok eleştirmence dünyanın en iyi 10 romanından biri kabul edilerek, Stendhal'ın tek noksanlığı olan eserlerinin sayıca azlığını kapatmıştır.Ayrıca dünya klasiklerindendir.

İngiliz yazar Somerset Maugham Kırmızı ve Siyah için şöyle der:

“	Kırmızı ve Siyah, bir aşkın, gittikçe büyüyen bir aşkın hikâyesidir. Korkuları, duraksamaları, ateşli tutkusuyla, usta elinden çıkmıştır. Onu okumak eşsiz bir yaşantıdır.	„

Dış bağlantılar

Fransızca Vikikaynak'ta Kırmızı ve Siyah ile ilgili metin bulabilirsiniz.

• Gutenberg Projesi'nde Kırmızı ve Siyah (Fransızca metin)