Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler
Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler veya Kürt Aşiretleri Hakkında İçtimai Tetkikler, Ziya Gökalp'ın ölümünden çok sonra 1975'te yayımlanan kitabıdır.[1]
 Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler Kitap Kapağı | |
| Yazar | Ziya Gökalp |
|---|---|
| Ülke | Türkiye |
| Dil | Türkçe |
| Yayım | 1999 |
| Yayımcı | Toker Yayınları |
| Sayfa | 100 |
| ISBN | 9789754450392 |
Ziya Gökalp'in bu çalışması aslında bir rapor olup, ölümünden çok sonra kitaplaştırılmıştır. Dr. Rıza Nur,1921 yılında Sağlık Bakanı (Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili) iken, Ziya Gökalp'e bir mektup yazarak Kürt aşiretleri hakkında bazı araştırmalar yapmasını istemiş ve bu hususta ödenek ayırtmıştır. Bunun üzerine Kürt aşiretleri hakkında sosyolojik incelemelerde bulunan Gökalp, bunları iki rapordan müteşekkil bir çalışma olarak ilgili makamlara sunmuştur. Dört nüsha olarak hazırlanan raporun bir nüshası Mustafa Kemal'e, biri de Rıza Nur'a verilmiştir. Ziya Gökalp, bu incelemelerini daha da ilerletip kitaplaştırmayı düşünürken 1924 yılında ölmüştür.[2]
Raporun bazı bölümleri çeşitli yerel gazete ve dergilerde tefrika edilmiştir; ancak ilk kez 1975 yılında Komal yayınları tarafından birinci rapor kitap olarak yayımlanmıştır.[1] Her iki rapor bir arada ilk kez Şevket Beysanoğlu editörlüğünde Ziya Gökalp'in konuyla ilgili bazı makaleleri ile birlikte Sosyal Yayınlar tarafından eksiksiz olarak yayımlanmıştır.[2] Kitap, daha sonra başka yayınevleri tarafından da basılmıştır.[3]
Yazım amacı
değiştirRaporu hazırlatan Rıza Nur, incelemeyi yaptırma amacının Kürtleri asimile (temsil) etmeye yönelik altyapı oluşturmak olduğunu belirtir:
"Kürtler meselesi beni üzüyor. Bir şey yok ama bir gün milli davaya kalkacaklar. Bunların temsil (asimile) etmek lazım. Tetkikata başladım. Temsil (asimilasyon) usullerine dair kitaplar getirttim. Kürtler hakkında kitaplar buldurdum. Diyarbakır’da olan Ziya Gökalp’a de para yollayıp Kürtlerin coğrafi, lisani, kavmi, içtimai ahvalini tetkik ettirdim. Bir rapor gönderdi. Maksadım, oranın bir Makedonya olmadan kökünden meselenin halli idi."[2][4]
Konusu
değiştirBu eserinde Ziya Gökalp, Kürt aşiretleri hakkında köken, tarih, coğrafya, dil, kültür yönlerinden yaptığı araştırmaların sonuçlarını açıklamaktadır. Kürt aşiretlerinin bilimsel açıdan sınıflandırılmasını yapmakta, Kürtlerin örf-adetleri, yaşantıları, geçim kaynakları, doğum, ölüm, düğün törenleri, suçluları izleme ve cezalandırmaları, yabancıya karşı davranışları gibi çeşitli konularda ayrıntılı bilgiler vermekte ve bugün Kürtleşmiş olan pek çok aşiretin aslında Türk olduklarını ileri sürmektedir. Türk boylarınının Kürtleşmelerinin sosyolojik ve siyasal nedenlerini objektif ve ikna edici bir şekilde izah etmeye çalışmaktadır.
Kaynakça
değiştir- ^ a b Ziya Gökalp, Kürt aşiretleri hakkında sosyolojik incelemeler (Kürt Aşiretleri Hakkında İçtimai Tetkikler) 15 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Komal Yayınları, 1975, 166 s.
- ^ a b c Ziya Gökalp, Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler, Editör: Şevket Beysanoğlu, Sosyal Yayınlar, 1992, s. 3-8
- ^ Ziya Gökalp. Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler (1999 bas.). s. 100. ISBN 9789754450392. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016.
- ^ Vahap Coşkun, İki “Ziya” (1): “Başı Kurşunsuz Ziya” ve “Başı Kurşunlu Ziya” 14 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Independent Türkçe, 9 Aralık 2019 (erişim: 14 Mayıs 2021), ayrıca: "Sıhhiye vekili iken iskânın da o vakit bu vekâlete ait olmasından istifade ederek Ziya Gökalp’e Kürtleri tetkik ettirdim. Maksadım bu gibi malumatı toplayıp vaziyeti ilmi, iktisadi bir surette öğrendikten sonra, Kürtlerin Türk olduğunu öğrendikten sonra, Kürtlere Türk olduklarını anlatmak için teşkilat yapıp faaliyete geçecektim...." (Rıza Nur)