John Carpenter
John Howard Carpenter (d. 16 Ocak 1948), Amerikalı yönetmen, senarist, yapımcı. Birçok film türünde çalışmış olmasına rağmen, en çok 1970'ler ve 1980'lerin korku, aksiyon ve bilimkurgu filmleriyle anılır. Genel olarak korku türünün en büyük ustalarından biri olarak kabul edilir.[1] 2019 Cannes Film Festivali'nde Fransız Yönetmenler Birliği kendisine Altın Koç Ödülü'nü verdi ve onu "ham, fantastik ve muhteşem duyguların yaratıcı dehası" olarak övdü.[2][3]
John Carpenter | |
|---|---|
 2023'te Carpenter | |
| Doğum | 16 Ocak 1948 Carthage, New York, ABD |
| Milliyet | ABD |
| Meslek | Yönetmen, Görüntü yönetmeni, Senaryo yazarı |
| Etkin yıllar | 1962-günümüz |
| Boy | 1,8 m (5 ft 11 in) |
| Evlilik | Sandy King (1990-) |
| İmza | |
 | |
Carpenter'ın ilk filmleri arasında Yabancı (1978), Sis (1980), New York’tan Kaçış (1981) ve Yıldız Adam (1984) gibi gişelerde başarılı olan ve eleştirmenlerden olumlu not alan filmler vardı. 1970'ler ve 1980'lerdeki diğer yapımları, daha sonradan kült klasikler olarak görülmeye başlandı ve etkili bir sinemacı olarak kabul edildi.
İlk yılları
değiştirJohn Carpenter, 1948 yılında Carthage, New York da doğdu. Ailesi John daha doğmadan önce müzik ile ilgilenmekteydi. Babası bir müzik profesörüdür. Carpenter, ailesi ile birlikte 1953 yılında Carthageden Bowling Green, Kentucky vilayetine taşındı. Film yaşamına başlamasını gençlik yıllarında izlediği Forbidden Planet isimli film etkiledi. Daha liseye yeni başladığında ilk 8 mm lik filmini çekti. Üniversiteye Babasının bölüm başkanlığını yaptığı Kentucky Üniversitesinde başladı, ancak daha sonra Güney California Üniversitesi Sinematik Sanatlar bölümünde devam etti. Daha üniversitedeyken ilk uzun metrajlı filmini çekti.
Kariyeri
değiştirÖgrenci Film ve Akademi Ödülü
değiştirCarpenterin 1969 yılında çektiği kısa film olan "Captain Voyeur" filminin hakları Amerikan USC Cinema firması tarafından satın alındı. Film, hala USC arşivlerinin en iyi cadılar bayramı konulu filmlerinden biridir.
Ertesi Yıl yardımcı yönetmen John Longenecker ile anlaşan Carpenter, birlikte çektikleri " The Resurrection of Broncho Billy" filmi ile En iyi kısa film dalında Öğrenci Film ve Akademi Ödülünü kazandı. Film, aynı zamanda Carpenterin ilk 35mm kamera ile çektiği filmdi. Filmin dağıtıcılığını Universal Stüdyoları satın aldı. Amerika ve Kanada'da iki yıl süre ile vizyonda olan film, Carpenterin en önemli filmlerinden biridir.
1970'ler: Okulu bitirmesi ve "Cadılar Bayramı" filmi
değiştirÖğrencilik hayatı sonrasında çektiği en önemli filmi kuşkusuz 1974 yapımı "Dark Star (Karanlık Yıldız)" filmidir. Film, bilimkurgu ve komediyi birlikte işlemektedir. Filmin masrafları 60.000 $ gibi yüksek bir fiyata gelse de Carpenter filmi bitirmeyi başardı. Filmde müziklerin çoğu John Carpenter tarafından yapılmıştır.
Carpenterin bundan sonraki filmi 1976 yapımı Assault on Precinct filmidir. Bu filmde Karanlık Yıldız filmi gibi düşük bir bütçe ile çekilmiştir. Yine Karalık Yıldız filmindeki gibi Carpanter, filmin efektlerini ve müziklerini yapmıştır. Ayrıca filmde kendisi de oynadı.
13.Bölgeye Saldırı, Carpenterin ilk yüksek bütçeli filmidir. Bu filmden önce çektiği iki film ona yüksek başarılar kazandırmış, bunun sonucunda da 13. Bölgeye saldırı filmini çekebilmiştir. Film, Carpanterin en iyi filmlerinden biri olarak hafızalara kazınmıştır. Filmin bütçesi 100.000 $ dır. Bu filmde Carpenter diğer filmlerine nispeten daha deneyimli bir kadro ile çalıştı. Filmin konusu diğer filmlerinde de olduğu gibi Bilimkurgudur. Filmin ilk başlarda gişe geliri beklenilenden düşük oldu. Ancak daha sonradan Londra Film Festivali nde gösterildi ve film Avrupa'ya tanıtılmış oldu. Bu sayede gişe gelirlerinde artış oldu.
Carpenter, asıl yükselişini Cadılar Bayramı (1978) filmi ile yapmıştır. İlk önce bebek cinayetleri temalı olarak çekilmesi öngörülen film, sonradan perili köşk teması olan bir filme çevrildi. Filmde The Exorcist filminden esintiler bulunmaktadır. Carpenter, bu filmin çekimlerine 320.000 $ ayırmıştır. Film çok başarılı olmuş, gişe hasılatları 65 Milyon Doları geçmiştir. Carpenter, bu filmden sonra aşırı kan yerine gerginlik temalarını filmlerine aktardı.
1979 yılında ilk televizyon filmini çekti (Elvis, 1979). Filmde oyuncu olarak aktör Kurt Russell da bulunuyordu. Bu film aynı zamanda Kurt Russelın en başarılı filmlerindendir.
1980'ler
değiştirCarpenter, Elvis sonrası 1980 yapımı Sis filminin yönetmenliğini yaptı. Sis filminin çekimleri Carpenter için zor oldu. Filmde kullanılan müzik ve efektlerde Carpenter ve ekibi çok zorlandı. Filme daha sonradan ek sahneler eklendi ve ancak çekimler 1980 yılında sona erebildi. 1.000.000 $ bütçe ile çekilen film bunca zorluklara rağmen yalnızca Amerika da 21.000.000 $ gişe hasılatı elde etmeyi başardı. En yüksek gişe başarılarından birini yakalayan Carpenter, yine de film için En iyi filmlerimden biri değil yorumunu yapmıştır.
Carpenter, Sis filminden yaklaşık bir yıl kadar sonra New Yorktan Kaçış filmini çekti. Film eleştirmenlerden büyük övgüler aldı ve kült filmler arasındaki yerini aldı.
Bir yıl sonra 1982 de The Thing filmini çekti. 15.000.000 $ gibi yüksek bir bütçe ile yapılan film, izleyicilerden ve eleştirmenler büyük övgüler aldı. Bu yıllarda Carpenterin yükselişi büyük bir hızla devam ediyordu. Filmin çekimlerinde uzman bir ekip ile çalıştı.
Carpenter, 1984 yılında kariyerinin en iyi filmlerinden biri olan "Starman" filmini çekti. Film beğenildi ve olumlu övgüler aldı. Film Universal Pictures tarafından vizyona girdi ve dağıtımı yapıldı. Film, en iyi müzikal dalında Altın Küre ve Oscar adaylığına gösterildi fakat ödülü kazanamadı. Film, Carpenter in en iyi müzikal filmlerindendir.
Bir röportajında Top Gun ve Fatal Attraction filmlerinden teklif aldığını açıkladı ancak iki teklifi de kabul etmedi. 1980'li yıllar, Carpenterin kariyerinin doruk noktasına ulaştığı yıllardır.
1990'lar: Eleştiriler ve Düşüş
değiştir1990'lı yıllar, Carpenter için pek iyi gitmedi. Memoirs of an invisible man(1992), Village of the Damned (1995) ve Escape From L.A. (1996) filmleri birçok eleştirmen tarafından eleştirilde ve düşük bir gişe hasılatı yakaladı.
2000'ler
değiştir2001 yılında Ghost of Mars filmini çekti. 2007 yılında Rob Zombi ile Cadılar Bayramı serisinin yeni filmini çekti. 2005 yılında, Showtimes Master of Horror için tekrar yönetmenlik koltuğuna oturdu. Carpenterin yönetmenliğini yaptığı bölüm beğenildi ve olumlu eleştiriler aldı. Pro-Life başlıklı bölümü yüzünden Dinci kesimden tepkiler aldı ve bölüm yayınlanamadı.
2009 yılında The Ward filminin yönetmenlik koltuğuna oturdu. 2001 yılında çektiği Ghost of Mars filminden beri çektiği ilk filmi oldu. Filmin prömiyeri 13 Eylül 2010 da Toronto Uluslararası Film Festivalinde yapıldı. Ayrıca F.E.A.R 3 oyunu bu filmden esinlenerek yaratılmıştır. 10 Ekim 2010 tarihinde Carpenter, Ömür Boyu Yaşam ödülü aldı.
Teknik
değiştirFilmlerinde minimalist aydınlatma ve fotoğraflama, karakterize etme gibi hususlara dikkat etmektedir. Carpenter çekimlerinde Howard Hawks, Alfred Hitchcock ve Nigel Kneale gibi ünlü kişilerden etkilenmiştir. The Thing, Starman ve İnvisible Man filmlerinin ve yardım alsa da Halloween ve Assault on Precinct 13 filmlerinin tema müziklerini yapmıştır. Carpenter tema müziklerinde çoğunlukla Piyano enstrümanını tercih etmiştir. Filmlerini her zaman büyük ekran olarak 2.35:1 formatında çekmiştir.
Diğer Bilgiler
değiştirCarpenterin birçok filmi lisanslı olarak DVD formatında yayınlandı. Bu filmlerden birkaçı, Halloween, Escape From New York, Christine, The Thing, Assault on Precinct 13, Big Trouble ın Little China ve The Fog filmleridir. Bazı filmlerin kamera sahneleri tekrar montajlanarak piyasaya çıktı. İngiltere'de bazı filmleri tekrar montajlandı ve sonrasında Amerika'da satışa sunuldu.
2002 yılında, sayısız başarıları sebebi ile adına bir belgesel çekildi. 2006 yılında Halloween filminin, Kongre Kütüphanesi nde muhafaza edilmesine karar verildi. 2010 yılında, BBC kanalında üç bölüm süren belgesel niteliğinde bir röportaj yayınlamıştır.
Özel hayatı
değiştir1978 yılında Someone's Watching Me dizisinin setinde Adrienne Barbeau ile tanıştı. Carpenter ile Barbeau 1 Ocak 1979 yılında evlendi. Evlilikleri çok uzun sürmedi ve 1984 yılında ayrıldılar. Barbeau, evli olduğu dönemde Sis ve New Yorktan Kaçış filmlerinde rol aldı. Bu evlilikten 7 Mayıs 1984 tarihinde doğan John Cody adında bir oğlu oldu.
İkinci evliliğini 1990 yılında Sandy King ile yaptı. Sandy King, 1990'lı yıllarda çektiği filmlerinde eşine yardımcı oldu. Ünlü yönetmenin Sary King ile evliliği halen devam etmektedir.
İlgili kitaplar
değiştir- Conrich, Ian & Woods, David. The Cinema of John Carpenter: The Technique of Terror (Directors' Cuts), Wallflower Press (2004). ISBN 1-904764-14-2.
- Muir, John Kenneth. The Films of John Carpenter, McFarland (2005). ISBN 0-7864-2269-6.
Filmleri
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Zinoman, Jason (24 Haziran 2011). "A Lord of Fright Reclaims His Dark Domain". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 5 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023.
- ^ Chu, Henry (28 Mart 2019). "Cannes: John Carpenter to Receive Golden Coach Award at Directors' Fortnight". Variety (İngilizce). 28 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023.
- ^ "Cult horror director John Carpenter honored at Cannes". Reuters (İngilizce). 15 Mayıs 2019. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023.