Irak Selçukluları

Irak Selçukluları, Büyük Selçuklu Devleti'nin sekizinci sultanı Sencer'in Oğuzlar tarafından yenilerek esaretinde hastalanarak öldükten sonra İki Irak (Irak-ı Acem ve Irak-ı Arab)'ı yöneten Selçuklular.

Büyük Selçuklu Devleti'nin çöküşünden sonra, bugünkü Irak'ın tamamı ve Suriye'nin bazı kısımları üzerinde kurulmuş olan Türk devletin adıdır. Büyük Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar 18 Nisan 1118'de ölünce, oğulları taht üzerinde hak iddia ettilerse de sonra amcaları Sencer'in tâbiyetine girdiler. Sencer de Tapar'ın çocuklarını Irak ve Azerbaycan'a melik olarak atadı. 1157'de Sencer'in ölümü ile Büyük Selçuklu Devleti'nin tarihe karışmasıyla tamamen bağımsız oldular ve Şah unvanını taşımaya başladılar.

Hükümdarları sırasıyla şu şekildedir:

Mahmud (1119-1131)
Davud (1131-1132)
II Tuğrul (1132-1134)
Gıyaseddin Mesud (1134-1151)
Melikşah (1151-1153)
Muhammed Şah (1153-1159)
Süleyman Şah (1159-1161)
Arslan Şah (1161-1177)
III. Tuğrul Şah (1177-1194)

Son hükümdar Sultan III. Tuğrul Şah'ın 1194 yılında bugünkü Tahran yakınında yapılan Rey muharebesinde Şii İslam'ın Alevi-Caferi^[1] koluna mensup Harezmşah Tekiş tarafından yenilerek öldürülmesi bu devletin sonunu getirdi ve ülke topraklarının bir kısmı Harezmşahlar'a katıldı, bir kısmı ise İldenizlilere kaldı.

Kaynakça

^ Kaynak: Balcıoğlu, Tahir Harimi, Türk tarihinde mezhep cereyanları – Şia-i Bâtın’îyye’nin Moğol ve Türk aşîretleri arasındaki telkinleri, Sayfa 87, Ahmet Said Baskısı, 1940.