II. Hişâm

II. Hişam (Arapça: ھشام المؤيد بالله Hişam, el-Müeyyed Billâh d. 11 Haziran 965, Kurtuba - ö. 18 Mayıs 1013, Córdoba), 1 Ekim 976 – 15 Şubat 1009 ile 23 Temmuz 1010 – 18 Mayıs 1013 dönemlerinde iki kez Kurtuba halifesi olan Endülüs Emevi Devleti hükümdarı.

II. Hişam
Endülüs Emevî Halifesi
Hüküm süresi	1 Ekim 976 – 15 Șubat 1009
Önce gelen	II. Hakem
Sonra gelen	II. Muhammed
Hüküm süresi	23 Temmuz 1010 – 18 Mayıs 1013
Önce gelen	II. Süleyman
Sonra gelen	II. Süleyman
Doğum	11 Haziran 965
Ölüm	18 Mayıs 1013
Tam adı Hişam bin Hakem, el-Müeyyed Billâh
Hanedan	Endülüs Emevîleri
Babası	II. Hakem
Annesi	Subh

Kurtuba'da darp edilmiş II. Hişam altın dinar sikkesi

Hayat

Tahta çıkışı

Halife II. Hakem'in 976 yılında ölümü üzerine veliaht oğlu Hişâm, el-Müeyyed Billâh unvanıyla, Endülüs Emevî Devleti tahtının onuncu vârisi ve üçüncü halifesi olarak, Córdoba'da 1 Ekim 976'de henüz 10 veya 12 yaşındayken tahta çıktı. Ancak bu çıkış, vezir Cafer el-Müsafî ve destekçisi Mansur Ebu Emi Ebî Emir sayesinde olmuştu.

Fakat bir çocuğun halife olarak tahta çıkışı aleyhtarları çöktü. Sarayın Slav kökenli paralı asker muhafızları olan "Sakalıbe" birliği komutanları olan Faik ve Cevzer İ. Hakem döneminde önemli danışman olarak görev yapmışlardı. Hakim'in ölüm yatağında yanında bulunmuşlardı ve bu ölümü gizleyip iktidar gücünü kendi ellerine geçirmek istemekteydiler. Fakat Vezir Cafer el-Müstafı ve Mansur İbn Ebi Amir bu planın gerçekleşmesini önlemişlerdi. Fakat Hakem'in kardeşi ve Hisam'ın amcası olan 27 yaşında bulunan Muğîre b. Abdurrahman'ı halife yapma planları hazırladılar. Bunu Vezir Cafer el-Müstafı'ye bildirip onu da yanlarına almak istediler.

Fakat Vezir Cafer el-Müstafı ikili oynamaktaydı. Kendi yönetici kadrosuyla anlaşarak Hakem'in ölüm haberini almadan Muğîre b. Abdurrahman'ı öldürmeye karar aldılar. Bu kararın uygulanması o zaman I. Hakem döneminde hazinedarlık ve darphane eminliği ve orduda General Galip'in kethüdalığı görevlerini yapmış olan kişi olan Mansur İbn Ebî Emir tarafından üstlenildi ve Muğîre bin Abdurrahman boğularak öldürüldü. Böylece Sakalıbe'nin komplo planı elemine edilmiş oldu.

Naipler idaresi

II. Hisam'a taht naibi olarak annesi "Subh" ile vezir Cafer el-Mustafi tayin edilmişti. Hişâm'a biat töreninden sonra Mansur İbn Ebu Emir'in tavsiyesi ile bazı vergiler kaldırdıktan ve ahaliyi çekmek için 7 Ekim'de çocuk halife bir askeri törenle halka gösterildi. Vezir Cafer Mushafî "hacip (sedaret kethudasi)" ve Mansur İbn Ebî Âmir halifenin naibi olan annesi Subh'un isteği ile vezir olarak atandılar. Devletin yönetimi "hâcib" Cafer ei-Mustafî ile Subh destekli vezir Mansur İbn Ebî Âmir'in eline geçmiş oldu.

Bu arada Kurtuba devlet idaresinin, Hakem'in hastalığı ve küçük bir çocuğun tahta geçmesi ile zayıfladığını sanan Hristiyanlar kuzeyden Müslümanlara saldırı ve onlara karşı akınlar yapmalarına neden oldu. "Hajib" Cafer El-Mustafi bir asker olmadığı için bu saldırılara karşı uygun tedbirler alamamaktaydı. Diğer naip olan halifenin annesi Subh buna çareyi yeni vezir Mansur İbn Ebî Âmir'i teşvik etmekte buldu. Mansur İbn Ebî Âmir'de yeterli ödenek, teçhizat ve destek verilirse Hristiyanlar'ın saldırılarına karşı gelebileceğini ve onlara karşı seferler düzenleyerek onları yola getirebileceğini Subh'a inandırdı.

Mansur ibn Ebi Amir ("Almanzor") ve icraatı

Mansur ibn Ebi Amir

976 yılı sonlarında Cafer el-Müsafî Hristiyanlara karşı bir sefer kararı çıkardı. Mansur İbn Ebî Âmir'in bu seferi komuta etmek için istediği 100.000 dinar altın ve asker seçme yetkilerinin hepsinin kendine verilmesi şartlarının koydu. Para miktarı fazla bulunmasına rağmen, başka gönüllü çıkmayınca istedikleri verildi ve böylece ilk sefere serdar olarak Mansur İbn Ebî Âmir seçildi. Bu İspanyol Hristiyan ve müslüman menkıbelerine (örneğin "Zikr bilad el-Endülüs") "Almanzor" (Mansur) olarak adı geçecek Müslüman askerin başlangıç seferi oldu.

İbn Ebî Âmir'in Hristiyanlara karşı seferleri. Haritada koyu yeşil bölgeler fetih ettikleri yerleri gösterir. Sarı olarak gösterilen Hristiyan kalan bölgeler olup mevkilere yönelmiş olan okların ucu seferin son hedefini göstermektedir.

Mansur İbn Ebî Âmir, Şubat 977 yılında, yeni ordusuyla Kurtuba'dan ilk akınını başlatıp. Kastâle (Castilla) topraklarındaki Talemenka (Ta-lamanca) bölgesinde bulunan Hisnu'l-Hâme (Los Banos) kalesini kuşattı ve büyük bir ganimetle muzaffer olarak Nisan ayında Kurtuba'ya döndü. Bundan sonra Mansur İbn Ebî Âmir 978 ile 1002 döneminde asgari 56 değişik yere akın yaptı. Bunlardan en önemlileri, tarihleri ve hedefleri şöyle verilebilir:

• 981 - Zamora
• 985 - Barselona
• 987 - Coímbra
• 988 - Sahagún ve Eşlonza Manastırı
• 997 - Braga ve Santiago de Compostela
• 999 - Pamplona
• 1000 - Çervera Muharebesi
• 1002 - San Millán de la Çoğolla

Tahta ikinci kez geçme

Bundan sonra ülke Araplar ile Berberler arasında çıkan iç savaş dolayısıyla ülke çok karışık anarşi durumuna girmiştir. Kurtuba, bu karışıklık durumunda birçok defa el değiştirmiş ve bazen Araplar elinde ve diğer zamanlar Berberler elinde kalmıştır. Bu karışıklık sırasında II. Hişam Kurtuba'da tutuklu olarak kalmıştır.

23 Haziran 1010'da II. Hişam el-Vahded komutası altında bulunan İslav kökenli paralı muhafız askerler olan Sakâlibe tarafından tekrar tahta getirilmiştir. II. Hişam'ın bu ikinci halifelik döneminde devletin idaresi halifeyi hapisten kurtaran muhafızlar komutanı el-Vahded'in elinde bulunmuştur. Fakat el-Vahded ve sakalıbe birliği ile II. Hişam ancak Kurtuba'da hükümlerini geçirebilmişlerdir. Berber birliklerini ne elemine edebilmişler ve ne de kontrol altına alabilmişlerdir. Ülkenin Kurtuba dışında kalan kısımlarında Kurtuba merkezinin hükmü geçmez olmuştur.

Sonunda Nisan ve Mayıs 1013'te berber birlikleri el-Vahded ve sakalıbe birliğine karşı galip gelerek Kurtuba'yı ellerine geçirmişler ve şehri talan etmişlerdir. Bu birlikler II. Hişam'ı tahttan indirmişler ve yerine tekrar Süleyman bin Hakem'yi tahta geçirmişlerdir. Berberler tarafından tahttan indirildikten II. Hişam'ın akıbeti hakkında hiçbir belge bulunmamaktadır. Büyük olasılıkla 18 Mayıs 1013'ta Kurtuba'yı ellerine geçirmiş olan Berber birlikleri tarafından öldürülmüştür.

Kaynakça

• Ispanyolca Wikipedia "Hisham_II" maddesi 2 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İspanyolca)
• Claudio Sànchez-Albornoz, (1960) La España musulmana, Buenos Aires (İspanyolca)