II. Giorgi Gurieli
II. Giorgi Gurieli (Gürcüce: გიორგი II გურიელი; ö. 1600), 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.
Tahta çıkışı
değiştirII. Giorgi Gurieli, 1564'te babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçti.
Dadiani ile çatışması
değiştir1568'de Gurieli, Megrelya'dan kovulan I. Levan Dadiani'ye karşı, İmereti Kralı III. Giorgi'yi destekledi. Siyasi ve bölgesel anlaşmazlıkların ötesinde, Gurieli-Dadiani çatışmasının kişisel boyutları da vardı: Gurieli'nin kız kardeşi, Levan Dadiani'nin oğlu Giorgi Dadiani tarafından terk edilmişti; Giorgi Gurieli bu duruma Levan'ın kızıyla evlenip boşanarak karşılık verdi. Devrik Dadiani Osmanlı kuvvetleriyle geri döndü ve Gurieli'yi 10.000 dirhem karşılığında barış anlaşması imzalamaya zorladı.[1][2][3]
Levan'ın 1572'deki ölümünden kısa süre sonra Giorgi Gurieli Megrelya'yı işgal etti ve Levan'ın halefi ve eski damadı Giorgi Dadiani'yi, daha sonra kızkardeşini evlendireceği IV. Mamia Dadiani'nin lehine tahttan indirdi. İmereti kralı 1578'de olaya müdahale etti ve Giorgi Dadiani'den toprak imtiyazları alarak iki Giorgi arasında bir anlaşma yaptı: Devrik Dadiani'nin, geçmişteki suçları için Gurieli'ye tazminat ödemesi karşılığında saltanatını sürdürmesine izin verildi. Giorgi Dadiani'nin parası olmadığı için, o kasabadan gereken miktarda altın çıkarılana kadar Hobi'de esir olarak tutuldu.[1]
1580 civarında, Giorgi Gurieli Megrelya'daki başka bir problemden yararlandı. Giorgi Dadiani'nin Megrel hükümdarının daha önce karısını alarak küçük düşürdüğü amcası Batulia bir isyan planladı. Dadiani'nin birlikleri Batulia'yı mağlup etti ve Batulia Guria'ya kaçmak zorunda kaldı. Gurieli, isyancı Batulia'yı yakalamasına karşılık Sajavho'yu kendisi için aldı ve ardından Dadiani'nin ajanlarının Ozurgeti'deki bir hapishanede Batulia'yı öldürmesine izin verdi.[1]
Kartli baskını
değiştirGürcü hükümdarlar kendi sorunlarıyla meşgulken, 1578'de Osmanlı İmparatorluğu ile Safevîler arasında yeni bir savaş patlak verdi. Batı Gürcistan'ın tamamı üzerinde hükümdarlık iddiasında bulunan Osmanlılar, 1581'de Safevi egemenliğindeki Kartli Krallığı'na karşı İmereti kralı, Gurieli ve Dadiani'leri savaşa dahil olmaya zorladı. Üç krallığın askerleri Kartli'ye ilerlediler, Kartli'deki köylülülerin kaçtığı fark eden askerler, boşaltılan köyleri yaktılar ve kayıp vermeden Batı Gürcistan'a döndüler.[1]
Tahttan indirilmesi ve dönüşü
değiştir1582'de Giorgi Gurieli'nin eski rakibinin Giorgi Dadiani öldü ve Megrelya'nın prenslik tahtı, Gurieli'yi reşit olmayan yeğeni Levan'ı yakalamaya ve hapsetmeye ikna eden IV. Mamia Dadiani tarafından devralındı. Mamia, 1583'te çocuğun pencereden fırlatılarak ölmesini bahane olarak göstererek Guria'ya saldırdı. Giorgi Gurieli yenildi ve yerine Dadiani'nin koruması altındaki I. Vahtang Gurieli getirildi. Mağlup Giorgi Gurieli Guria'dan kaçarken Osmanlı desteğine muhtaç kaldı ve Konstantinopolis'e çekildi. Giorgi, 1587'de Vahtang'ın ölümünün de yardımıyla hükümdarlığını sürdürmeyi başardı.[1][4]
İmereti'ye müdahalesi
değiştir1589'da Giorgi Gurieli, İmereti Krallığı'ndaki bir iç savaşa müdahale etti. İmereti tahtında Gurieli'nin Rostom'u Kutaisi'den kovduktan sonra kral olarak atadığı IV. Bagrat vardı. Gurieli, Bagrat'ı korumak için oğlu Mamia'yı terk etti ve Türk kuvvetlerinin yardımıyla, Çijavadze ailesinin sahip olduğu Sebeka Kalesini yıktı. Bagrat, Gürcistan'ın tamamını kendi hükümdarlığı altına almaya çalışan Kartli Kralı I. Simon tarafından kısa sürede tahttan indirildi.[1]
Ölümü
değiştir18. yüzyıl tarihçisi Prens Vahuşti'ye göre, Giorgi Gurieli 1600'de öldü. Vahuşti'nin tarihlendirmesi çağdaş bir belge tarafından da desteklenmekte ve modern bilimde genel olarak doğru kabul edilmektedir. Öte yandan, Şemokmedi Manastırı'ndaki 17. yüzyıla tarihlenen bir notta, Giorgi'nin 1598'de öldüğü yazmaktadır. Giorgi'nin yerine oğlu II. Mamia Gurieli geçti.[5]
Ailesi
değiştirII. Giorgi Gurieli iki kez evlendi. İlk evliliğini 1566'da I. Levan Dadiani'nin kızıyla yaptı. 1582'de boşanıp Şervaşidze ailesinden III. Giorgi Dadiani'nin dul eşi Tamar ile evlendi. Üç çocuğu oldu:[6]
- Prens II. Mamia (ö. 1625), Guria Prensi (1600-1625);
- Prenses Rodam, 1571'de Samtshe Atabeyi II. Kaihosro'nun oğlu Mzeçabuk Jakeli (ö. 1572) ile evlendi;
- Prens Malakia (ö. 1641), Abhazya Katolikosu (1619-1641).
Kaynakça
değiştir- ^ a b c d e f ИСТОРИЯ ЦАРСТВА ГРУЗИНСКОГО [History of the Kingdom of Georgia] (PDF) (Rusça). Tiflis: Metsniereba. 1976. ss. 133-138. 22 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Haziran 2021.
- ^ The Georgian Chronicle, Vol. 2, Part No. 497 (Gürcüce). TITUS version by Jost Gippert. 2007 [1959]. 24 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2017.
- ^ From dynastic principality to imperial district: the incorporation of Guria into the Russian Empire to 1856 (Ph.D. tez). University of Michigan. 2001. ss. 127-129.
- ^ Edge of Empires: A History of Georgia. Londra: Reaktion Books. 2012. ss. 178-179. ISBN 978-1780230306.
- ^ "ნარკვევები გურიის სამთავროს ისტორიიდან (XV-XVIII სს.)" [Studies in the history of the Principality of Guria (15th–18th centuries)]. Works in three volumes, Vol. 2 (Gürcüce). Batumi: Shota Rustaveli State University. 2009. ss. 31-32. ISBN 978-9941-409-60-8.
- ^ Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. s. 37.