I. João
I. João (Portekizce: João; 11 Nisan 1357 – 14 Ağustos 1433), aynı zamanda Avizli João olarak da bilinir, 1385'ten 1433'teki ölümüne kadar Portekiz Kralıydı. Esas olarak Portekiz'in Kastilya ile ardı ardına savaşta kazandığı zaferdeki rolü, ülkesinin bağımsızlığını koruması ve Portekiz tahtında Aviz (veya Joanine) hanedanını kurmasıyla tanınır. Tüm Portekiz hükümdarlarının en kapsamlısı olan 48 yıllık uzun hükümdarlığı, Portekiz'in denizaşırı genişlemesinin başlangıcını gördü.[1] João'nun ülkesinde iyi hatırlanan saltanatı, ona Güzel Anı (de Boa Memoria) lakabını kazandırdı; o aynı zamanda "İyi" (o Bom), bazen "Büyük" (o Grande) ve daha nadiren, özellikle İspanya'da "Piç" (Piç) olarak anılırdı.
| I. João | |
|---|---|
_-_Lissabon_Museu_Nacional_de_Arte_Antiga_19-10-2010_16-12-61.jpg) | |
| Portekiz Kralı | |
| Hüküm süresi | 6 Nisan 1385 – 14 Ağustos 1433 |
| Önce gelen | I. Fernando Beatriz (tartışmalı) |
| Sonra gelen | Duarte |
| Doğum | 11 Nisan 1357 Lizbon, Portekiz |
| Ölüm | 14 Ağustos 1433 (76 yaşında) Lizbon, Portekiz |
| Defin | Batalha Manastırı |
| Eş(ler)i | Philippa of Lancaster (e. 1387) |
| Çocuk(lar)ı | Portekiz kralı Duarte Coimbra dükü Pedro Gemici Henrique Burgonya düşesi Isabel Portekiz muhafızı João Fernando, Kutsal Prens Bragança dükü Afonso Arundel kontesi Beatriz |
| Hanedan | Avis |
| Babası | I. Pedro |
| Annesi | Teresa Lourenço |
| İmza |  |
Erken hayatı
değiştirJoão, 11 Nisan 1357'de I. Pedro ile Teresa Lourenço'nun gayrimeşru oğlu olarak doğdu. 1364'te Avis Tarikatının büyük üstadı yapıldı. Ekim 1383'te abisi I. Fernando erkek bir çocuk bırakmadan öldü. Varisi kızı Beatriz'di. Beatrice Kastilya kralı I. Juan ile evlenmişti. Portekizin Kastilya tarafından ilhak edilme olasılığı yüzünden soylular Beatriz'i kraliçe olarak kabul etmediler ve Portekiz 1385'e kadar sürecek iki yıllık fetret devrine girdi.
Tahta çıkışı
değiştir6 Nisan 1385'te Krallık konseyi (Cortes), Avis tarikatı üstadı olan João'yu portekiz kralı ilan etti. Daha sonrasında Kastilya kralı Juan Lizbon'u fethetmek ve Joäo'yu tahttan indirmek için Portekiz'in üzerine yürüdü. 14 Ağustos 1385'te Aljubarrota Muharebesi'nde Nuno Álvares Pereira ile birlikte kastilya birliklerini yendiler. Bu muharebe ile birlikte iki yıllık fetret devri sona erdi.[2]
Saltanat
değiştirJoão 2 Şubat 1387'de Gauntlu John'un kızı Philippa ile evlendi.[3] Evlilik Anglo-Portekiz İttifakı'nı pekiştirdi. 1390'da Kastilya kralı I. Juan öldü ve böylece João barış içinde hüküm sürmeye başladı. 21 Ağustos 1415'te Ceuta'yı fethetti. 1418'de Madeira ve 1427'de Azorlar'daki ıssız adalar keşfedildi.
Mirası
değiştirÇağdaş tarihçiler João'yu gücü kendi üzerinde tutmaya istekli, zeki, yardımsever ve nazik birisi olarak değerlendirir. Gençliğinde aldığı eğitim onu bilgili birisi yaptı. Oğlu Duarte bir şairdi. Coimbra dükü Pedro'da bilgili ve çok seyahat yapan bir prenstir. Gemici Henrique Portekizin coğrafi keşiflerinde öncülerinden birisi olup bilime ve denizcilik faaliyetlerine yatırım yapmıştır.
Ailesi
değiştirJoão ve Philippa'nın 8 çocuğu oldu.
- Blanche (13 Temmuz 1388 - 6 Mart 1389)
- Afonso (30 Temmuz 1390 - 22 Aralık 1400)
- Duarte (31 Ekim 1391 - 9 Eylül 1438): Kendisinden sonraki portekiz kralıdır. Ayrıca bir şairdir.
- Pedro (9 Aralık 1392 - 20 Mayıs 1449): Coimbra düküydü. Çok seyahat yapan birisidir. Yeğeni V. Afonso'ya naiplik yapmıştır.
- Henrique (4 Mart 1394 - 13 Kasım 1460): Lakabı gemicidir. Portekiz coğrafi keşifleri'nin öncülerindendir.
- Isabel (21 Şubat 1397 - 17 Aralık 1471): Burgonya dükü III. Filip ile evlenerek Burgonya düşesi oldu. Burgonya dükü I. Charles'in annesidir.
- João (13 Ocak 1400 - 18 Ekim 1442): Portekiz konnetablı ve Reguengos lordu. I. Manuel'in annesi Beatriz'in babasıdır.
- Fernando (29 Eylül 1402 - 5 Haziran 1443): Kutsal prens veya Aziz prens olarak anılır. Avis tarikatı'nın üstadıdır. Fes'te esaret altındayken öldü.
Inês Pires'ten 2 gayrimeşru çocuğu vardı.
- Afonso (10 Ağustos 1377 - 15 Aralık 1461): 1. Bragança dükü ve Bragança Hanedanı'nın kurucusudur. IV. João'nun 6. kuşak dedesidir.
- Beatriz (1380 - Kasım 1439): İlk olarak Arundel kontu Thomas Fitzalan ile evlenerek Arundel kontesi oldu. İkinci kez Exeter dükü John Holland ile evlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ "John I | king of Portugal | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2023.
- ^ "Katolik Ansiklopedisi, Portekiz". 16 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ "İspanya ve Portekiz". Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.