Hindistan

Güney Asya'da bir ülke

Hindistan, resmî adıyla Hindistan Cumhuriyeti (Hintçe: भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya), Güney Asya'da bulunan bir ülkedir. Dünyanın en büyük yedinci coğrafi alanı ve en büyük nüfusuna sahip olan ülkenin ulusal marşı Jana Gana Mana'dır. Ülkede resmî dilleri İngilizce ve Hintçe oluşturur, ancak 22 adet tanınmış bölgesel dil de bulunur. Hindistan'da baskın din Hinduizm olup, ülke Endonezya ve Pakistan'dan sonra sayıca en kalabalık Müslüman nüfusa sahiptir. Hindistan nominal fiyatlarla dünyanın en büyük on ikinci ekonomisine ve satın alma gücü paritesine göre dünyanın en büyük dördüncü ekonomisine sahiptir.

Hindistan
Hindistan Cumhuriyeti
  • भारत गणराज्य (Bhārat Gaṇarājya) (Hintçe)
  • Republic of India (İngilizce)
  • ভাৰত গণৰাজ্য (Bhārôt Gôṇôrājÿô) (Assamca)
  • ভারত গণরাজ্য (Bʰārôt Gôṇôrājÿô) (Bengalce)
  • भारत गणराज्य (Bʰārat Gaṇarādzya) (Bhojpuri dili)
  • ભારતીય પ્રજાસત્તાક (Bhartiya Prajasattak) (Guceratça)
  • ಭಾರತ ಗಣರಾಜ್ಯ (Bʰārata Gaṇarājya) (Kannada dili)
  • ہِندوستان (Hindustān) (Kaşmirce)
  • भारोत गोणराज (Bʰārôt Gôṇôrājÿô) (Konkani)
  • ഭാരതം (Bhāratam) (Malayalam dili)
  • ভারত গণরাজ্য (Bʰārôt Gôṇôrājÿô) (Meitei dili)
  • भारतीय प्रजासत्ताक (Bhartiya Prajasattak) (Marathi dili)
  • भारत गणराज्य (Bʰārat Gaṇarādzya) (Nepalca)
  • ଭାରତ ଗଣରାଜ୍ଯ (Bharata Ganarajya) (Oriya dili)
  • ਭਾਰਤ ਗਣਤੰਤਰ (Bhārat Gantantar) (Pencapça)
  • भारत गणराज्य / ڀارت، هندستانڀارت، (Bhārat Gaṇarājy) (Sindhî)
  • இந்தியக் குடியரசு (Indiak-kudiyarasu) (Tamilce)
  • భారత గణతంత్ర రాజ్యము (Bʰārata Gaṇataṇtra Rājyamu) (Telugu dili)
  • جمہوریہ بھارت (Cumhūrīyat-e Bhārat) (Urduca)

Hindistan Cumhuriyeti
Slogan
"Satyameva Jayate" (Sanskrit)
Sanskritसत्यमेव जयते  (Devanāgarī)
Yalnız doğruluk kazanır"
Millî marş
Jana Gana Mana
Sen İnsanların Kafasında Kural
Vande Mataram
I bow to thee, Mother
Hindistan haritadaki konumu
BaşkentYeni Delhi
28°36.8′K 77°12.5′D / 28.6133°K 77.2083°D / 28.6133; 77.2083
En büyük şehirMumbai
Resmî dil(ler)Hintçe, İngilizce
DemonimHint
HükûmetFederal parlamenter cumhuriyet
Draupadi Murmu
• Başbakan
Narendra Modi
Yasama organıParlamento
Eyaletler Meclisi
Halk Meclisi
• Su (%)
9,56
Nüfus
• 2023 tahminî
1.425.775.850[1] (1.)
• Yoğunluk
420,7/km2 (30.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
10,207 trilyon $[2] (3.)
• Kişi başına
7.333 $[2] (122..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
3,05 trilyon $[2] (6.)
• Kişi başına
2.191 $[2] (139.)
Gini (2013)33.9[3]
orta · 79.
İGE (2019)artış 0.645[4]
orta · 131.
Para birimiHint rupisi (₹, INR)
Zaman dilimiUTC+05:30
• Yaz (YSU)
kullanılmamaktadır
Şebeke gerilimi230 V–50 Hz
Trafik akışısol
Telefon kodu+91
ISO 3166 koduIN
İnternet alan adı.in
Resmî site
india.gov.in

Güneyinde Hint Okyanusu, batısında Umman Denizi ve doğusunda Bengal Körfezi'nin bulunmasıyla birlikte Hindistan'ın deniz kıyısı 7.517 kilometre uzunluktadır. Batısında Pakistan, kuzeydoğusunda Çin, Nepal ve Bhutan ve doğusunda Bangladeş ve Myanmar ülkeleri ile sınır paylaşmaktadır. Ayrıca Sri Lanka, Maldivler ve Endonezya'ya çok yakındır.

İndus Vadisi Uygarlığı, geçmişte ticaret yolları ve büyük imparatorlukların yer aldığı bölge olan Hint Yarımadası, uzun tarihin çoğu boyunca ticari ve kültürel zenginliği için biliniyordu. Hindistan, dünyanın en önemli dinlerinden olan Hinduizm, Budizm, Jainizm ve Sihizmin doğum yeridir. Ayrıca, Zerdüştlük, Yahudilik, Hristiyanlık dinleri M.S. birinci yüzyıldan itibaren ülkeye gelerek bölgenin çeşitli kültürünü şekillendirdi.

Hindistan, 28 tane eyalet ve birlik bölgesinden oluşan ve parlamenter demokrasi olan bir cumhuriyettir. Borsa sayılarına göre dünyanın en büyük on ikinci ekonomisine ve dünyanın en büyük dördüncü satın alma gücü paritesine sahiptir. 1991'den beri uygulanan ekonomik yenilikleri nedeniyle dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden birisidir. Buna karşın yoksulluk ve kötü beslenme oranları hâlâ çok yüksek, okuryazarlık ise çok düşüktür. Çin ile birlikte dünya gezegeninde nüfusu 1 milyar sınırının üstündeki iki ülkeden birisi olarak önemli bir yere sahiptir.

Etimoloji

değiştir

Hindistan adı, eski Farsça İndus adından türetilmiştir. Bu isim İndus Irmağı ve çevresi için kullanılmıştır. Eski Yunanlar, İndus toplumunu Hintler olarak adlandırdı. Hindistan adı, Hindistan anayasasında ve Hindistan'da birçok yerel dilde Bharat olarak geçmektedir. Bharat adı, Bharata klanının söylencesel kutsal kralı olan Kral Bharata'nın adından türetilmiştir. Farsça bir sözcük olan Hindistan adı İndus ülkesi için kullanılmış olsa da bugün ülke için kullanılmaktadır.[5]

Hindistan tarihi boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Hindistan 1,3 milyon yıl önce Homo erectus akınlarına uğradı. 60.000 ila 80.000 yıl önce İnsanlar, Hindistan'a girdiler. MÖ 9000 gibi tarım yapılmaya başlandı. Tarım toplumunun oluşması ile birlikte İndus Vadisi Uygarlığı yükseldi. Aryan göçleri sonrasında Veda uygarlığı başladı. Veda döneminde Hinduizm ve ilk Hint medeniyetleri doğdu. Daha sonraki dönemlerde Budizm, Jainizm ve Sihizm'de ortaya çıktı. Pers ve Makedonya işgaline de uğradı. Makedonya yıkıldıktan sonra doğan iktidar boşluğundan Maurya İmparatorluğu doğdu. Hindistan Maurya İmparatorluğundan sonra uzun süre boyunca siyasi birliği olmadan yaşadı. Gupta İmparatorluğunun yükselmesiyle birlikte Hint medeniyeti altın çağını yaşadı. İslam fetihleri sonucunda İslam dini Hindistan'a girdi. Hindistan, Orta Çağ boyunca baharat ticaretinin ana merkezi oldu. 13. yüzyıldan itibaren Delhi Sultanlığı 16. yüzyıldan itibaren ise Babür devleti Hindistan'ı kontrol etti. 15. yüzyıldan itibaren Hindistan'da Avrupa ticareti kurulmaya başlandı. 7 yıl savaşları sonucunda Hindistan'ın geneli Britanya kolonisi oldu. 1947 yılında Hindistan bağımsızlığını kazandı. Kaşmir için Pakistan ile arasında bir dizi savaş gerçekleştirdi.

Coğrafya

değiştir
 
Himalayalar, kuzeyde Cemmu ve Keşmir'den doğuda Arunaçal Pradeş'e kadar Hindistan'ın doğu sınırının büyük kısmını oluşturur.
 
Kançencunga yakınında bulunan Rathong Doruğu, Jemathang Buzulu yakınından görünümü

Hindistan, Asya kıtasının Güneylerinde yer alan Kuzeybatısında Pakistan, Kuzeyinde tartışmalı eyalet olan Kaşmir, Kuzeydoğusunda Çin Halk Cumhuriyeti, Nepal, Bhutan, Güneydoğuda Bangladeş, Doğusunda ise Myanmar ile komşudur. Hindistan, Hint alt kıtası ile Avrasya'nın çarpışması sonucunda oluşmuştur. Hindistan'ın Coğrafi konumu: 20 00 Kuzey derecesi, 77 00 Doğu boylamıdır. Yüzölçümü ise: 3,287,590 km² dir.

İdari bölümler

değiştir

Hindistan, yirmi sekiz tane eyalet ve yedi tane birlik bölgesinden oluşan bir Federal Cumhuriyettir. Her eyalet, Puduçeri ve Delhi kendi seçilen hükûmetlerine sahiptir. Diğer beş birlik bölgesinin kendi atanmış memurları vardır ve böylece doğrudan Cumhurbaşkanı'nın idaresi altındadır. 1956'da uygulanan "States Reorganisation Act"'ine göre eyaletler, dillere göre oluşmakta ve günümüzde de bu uygulama devam etmektedir. Eyaletler ve birlik bölgeleri 610 tane ilçeye de bölünür.

 
Hindistan eyalet ve bölgeleri

Eyaletler:

  1. Andhra Pradeş
  2. Arunaçal Pradeş
  3. Assam
  4. Bihar
  5. Chhattisgarh
  6. Goa
  7. Gucerat
  1. Haryana
  2. Himaçhal Pradeş
  3. Cemmu ve Keşmir
  4. Carkhand
  5. Karnataka
  6. Kerala
  7. Madhya Pradeş
  1. Maharaştra
  2. Manipur
  3. Meghalaya
  4. Mizoram
  5. Nagaland
  6. Orissa
  7. Pencap
  1. Racastan
  2. Sikkim
  3. Tamil Nadu
  4. Tripura
  5. Uttar Pradeş
  6. Uttarakhand
  7. Batı Bengal

Birlik bölgeleri:

  1. Andaman ve Nikobar Adaları
  2. Çandigarh
  3. Dadra ve Nagar Haveli
  4. Daman ve Diu
  5. Lakşadvip
  6. Delhi Bölgesi
  7. Puduçeri
 
Güney Hindistan sahil
 
Kuzey Hindistan'da Dağlar
 
Hindistan Parlamentosu

Demografi

değiştir

Hindistan 1,428 milyar nüfusu ile dünyanın en kalabalık ülkesidir.[6] Son 50 yılda tıbbi gelişmeler, tarımsal verimlilik ve Yeşil Devrim nedeniyle Hindistan'da büyük bir nüfus artışı olmuştur. Hindistan'da kentsel nüfus 1991-2001 yılları arasında %31,2 artarak çok büyük bir artış göstermiştir. 2001 yılında yapılan sayıma göre Hindistan nüfusunun %70'i kırsal kesimde, 285 milyon Hindistanlı ise kentlerde yaşıyor. Bombay, Delhi ve Kalküta Hindistan'ın en büyük üç şehridir. Hindistan'da okuryazarlık oran kadınlarda %53,7, erkeklerde %75,3 toplam nüfusta ise 64,8'dir.

Sayımlar 1 Mart 1991 ve 1 Mart 2001, hesaplama ise 1 Ocak 2006 tarihlidir. Nüfus rakamları sadece şehrin nüfusuna dairdir, etrafındaki yerleşim alanlarının nüfusunu kapsamaz.

Hindistanın Şehirleri
Sıralama Şehir Nüfus Eyalet / Birleşik Bölge
1991 sayımı 2001 sayımı 2006 hesaplaması
1. Mumbai 9.925.891 11.914.398 12.883.645 Maharashtra
2. Delhi 7.206.704 9.817.439 11.215.130 Delhi Bölgesi
3. Bengaluru 2.908.018 4.292.223 5.104.047 Karnataka
4. Kalküta 4.399.819 4.580.544 4.638.350 Batı Bengal
5. Chennai 3.857.529 4.216.268 4.352.932 Tamil Nadu
6. Ahmedabad 2.966.312 3.515.361 3.769.846 Gucerat
7. Haydarabad 3.059.262 3.449.878 3.632.094 Andhra Pradeş
8. Pune 1.702.376 2.540.069 3.043.128 Maharashtra
9. Surat 1.498.817 2.433.787 3.022.821 Gucerat
10. Kanpur 1.879.420 2.532.138 2.898.859 Uttar Pradeş
11. Jaipur 1.518.235 2.324.319 2.817.522 Rajasthan
12. Lakhnau 1.619.115 2.207.340 2.541.101 Uttar Pradeş
13. Nagpur 1.624.752 2.051.320 2.272.891 Maharashtra
14. Indore 1.091.674 1.597.441 1.901.271 Madhya Pradeş
15. Patna 917.243 1.376.950 1.660.126 Bihar
16. Bhopal 1.062.771 1.433.875 1.643.049 Madhya Pradeş
17. Ludhiana 1.042.740 1.395.053 1.584.743 Punjab
18. Thane 803.389 1.261.517 1.548.351 Maharashtra
19. Agra 891.790 1.259.979 1.475.091 Uttar Pradeş
20. Vadodara 1.046.009 1.306.035 1.435.716 Gucerat
21. Pimpri-Chinchwad 517.083 1.006.417 1.366.010 Maharashtra
22. Nashik 656.925 1.076.967 1.348.872 Maharashtra
23. Faridabad 617.717 1.054.981 1.344.436 Haryana
24. Kalyan-Dombivali 1.014.557 1.193.266 1.278.933 Maharashtra
25. Ghaziabad 542.992 968.521 1.264.968 Uttar Pradeş
26. Merath 753.778 1.074.229 1.262.757 Uttar Pradeş
27. Rajkot 559.407 966.642 1.237.157 Gucerat
28. Varanasi 940.778 1.100.748 1.179.484 Uttar Pradeş
29. Amritsar 708.835 975.695 1.123.365 Punjab
30. Allahabad 792.858 990.298 1.094.199 Uttar Pradeş
31. Visakhapatnam 752.037 969.608 1.087.237 Andhra Pradeş
32. Aurangabad 573.272 872.667 1.055.728 Maharashtra
33. Jabalpur 764.586 951.469 1.049.768 Madhya Pradeş
34. Haora 950.435 1.008.704 1.031.223 Westbengalen
35. Solapur 604.215 873.037 1.030.655 Maharashtra
36. Srinagar 702.478 894.940 996.400 Jammu ve Kashmir
37. Navi Mumbai 307.724 703.947 979.458 Maharashtra
38. Ranchi 626.262 846.454 970.602 Jharkhand
39. Coimbatore 816.321 923.085 968.524 Tamil Nadu
40. Chandigarh 569.374 808.796 942.769 Chandigarh
41. Jodhpur 666.279 846.408 940.513 Rajasthan
42. Gauhati 590.114 808.021 923.348 Assam
43. Madurai 940.989 922.913 905.649 Tamil Nadu
44. Maisuru 480.692 742.261 902.986 Karnataka
45. Gwalior 690.765 826.919 895.900 Madhya Pradeş
46. Vijayawada 701.827 825.436 886.519 Andhra Pradeş
47. Hubballi-Dharwad 648.298 786.018 853.730 Karnataka
48. Jalandhar 509.510 701.223 807.409 Punjab
49. Selam 499.024 693.236 801.137 Tamil Nadu
50. Bhubaneshwar 411.542 647.302 794.039 Orissa
51. Thiruvananthapuram 636.928 744.739 793.841 Kerala
52. Tirucchirappalli 660.405 746.062 782.442 Tamil Nadu
53. Kota 537.371 695.899 780.296 Rajasthan
54. Aligarh 480.520 667.732 775.694 Uttar Pradeş
55. Bareli 587.211 699.839 756.432 Uttar Pradeş
56. Muradabad 465.210 641.240 742.090 Uttar Pradeş
57. Mira Bhayandar 175.605 520.301 740.038 Maharashtra
58. Bhiwandi 379.070 598.703 736.978 Maharashtra
59. Raipur 438.639 605.131 699.683 Chhattisgarh
60. Gorakhpur 505.566 624.570 686.562 Uttar Pradeş
61. Bhilai Nagar 396.698 553.837 643.975 Chhattisgarh
62. Jamshedpur 460.577 570.349 627.761 Jharkhand
63. Amravati 421.576 549.370 617.885 Maharashtra
64. Koçi 564.589 596.473 606.223 Kerala
65. Cuttack 403.418 535.139 606.184 Orissa
66. Bikaner 416.289 529.007 587.937 Rajasthan
67. Bhavnagar 402.338 510.958 566.241 Gucerat
68. Warangal 454.291 528.570 564.826 Andhra Pradeş
69. Dehradun 293.808 447.808 542.267 Uttarakhand
70. Gunturu 471.051 514.707 534.020 Andhra Pradeş
71. Ulhasnagar 369.077 472.943 527.749 Maharashtra
72. Shiliguri 364.167 470.275 527.223 Westbengalen
73. Ajmer 402.702 485.197 525.927 Rajasthan
71. Durgapur 425.836 492.996 525.047 Westbengalen
74. Kolhapur 406.370 485.183 523.722 Maharashtra
76. Asansol 437.121 486.304 508.320 Westbengalen
77. Sangli-Miraj 314.790 436.639 505.711 Maharashtra
78. Jamnagar 341.637 447.734 503.563 Gucerat
 
Bombay Borsası
 
Tavuskuşu Hindistan'ın ulusal kuşudur.
2016 yılı Hindistan Diller
Sıra Dil 2016 yılı [1]24 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
(toplam nüfus 1.004,59 milyon)
Konuşan Sayısı Yüzdesi
1 Hintçe[7] 422.048.642 %41,03
2 Bengalce 83.369.769 %8,11
3 Teluguca 74.002.856 %7,37
4 Marathi 71.936.894 %6,99
5 Tamilce 60.793.814 %5,91
6 Urduca 51.536.111 %5,01
7 Gujarati 46.091.617 %4,48
8 Kannada dili 37.924.011 %3,69
9 Malayalam 33.066.392 %3,21
10 Oriya 33.017.446 %3,21
11 Pencapça 29.102.477 %2,83
12 Assamca 13.168.484 %1,28
13 Maithili 12.179.122 %1,18
14 Santali 6.469.600 %0,63
15 Keşmirce 5.527.698 %0,54
16 Nepali 2.871.749 %0,28
17 Sindhi 2.535.485 %0,25
18 Konkani 2.489.015 %0,24
19 Dongri 2.282.589 %0,22
20 Meitei (Manipuri) 1.466.705* %0,14
21 Bodo 1.350.478 %0,13
22 Sanskritçe 14.135 N

2011 nüfus sayımına göre Hindistan'da en çok takipçisi olan din %79,8 oranı ile Hinduizm olmaktadır. Hinduizmi, İslam (%14,23), Hristiyanlık (%2,3), Sihizm (%1,72), Budizm (%0,7), Jainizm (%0,36) ve diğer dinler (%0,9) takip etmektedir.[8] Ülke, dünyanın en büyük Hindu, Sih, Jainist, Zerdüştçü ve Bahai nüfusunu barındırmaktadır. Ayrıca dünyada en çok Müslümanın yaşadığı üçüncü ülke olup bu açıdan sadece çoğunluğu Müslüman olmayan ülkeler içerisinde değerlendirildiğinde birincidir.[9][10]

Kültür

değiştir

Hint sineması, Hint mutfağı, Hint müziği ve Hint dansı, Hindistan kültürünün önemli temsilcileri arasında yer almaktadır. Hindistan'da giyim, bölgelere göre çeşitlilik göstermektedir.

Hindistan ekinci ve yaşamı Hindistan dışında özellikle Hint Filmleri ile tanınmıştır. Hindistan'ın değişik bölgelerinde ayrı film prodüksiyonları vardır. Bunlardan en önemlisi Mumbai'deki Bollywood film endüstrisidir. Bollywood adı Hollywood ve Bombay (Mumbai) adlarından oluşturulmuştur.

Genelde bol baharatlı yemekler yapılır. Et olarak yalnızca tavuk ve deniz ürünleri kullanılır, bakliyat, meyve ve baharat ağırlıklı bir mutfaktır. Tatlıdan tavuğa kadar bütün yemekler baharatlıdır. Tatlılar tarçın ağırlıklı, tuzlular köri (zerdeçal) ağırlıklıdır ancak bunların yanı sıra Hint mutfağında yüzlerce çeşit baharat vardır. Hinduizm inancı nedeniyle inek eti asla kullanılmaz. Dindarlık seviyelerine göre bazı Hindular her türlü hayvansal gıdadan uzak durur. Özellikle güneyde hindistan cevizi ve muz ile bunlardan üretilen ürünler yaygın kullanılır. Mercimek ve pirinç de tüm ülkede çok yaygın kullanılır. Tavuk kullanımı kuzeyde daha çoktur. Ülkede uluslararası fast food zincirleri dahi vejetaryen/vegan menüler sunmaktadır.

Hindistan ekonomisi, nominal olarak dünyanın yedinci büyük ve satınalma gücü paritesi bakımından üçüncü büyük ekonomisidir.[11] Ülkenin ekonomisi 20 yıldır ortalama %7 oranında büyümekte olup yeni sanayileşen ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Hindistan ekonomisi 2014 yılının son çeyreğinde Çin'i geçerek dünyanın en hızlı büyüyen büyük ekonomisi haline geldi.[12]

İngiliz işgali bittikten sonra korumacılık, ithal ikameciliği, Fabian sosyalizmi ve sosyal demokratik ilham politikaları Hindistan'ı bir süre için yönetmişti. Ekonomi daha sonra geniş düzenleme, korumacılık, büyük tekellerin kamu mülkiyeti, yaygın yolsuzluk ve yavaş büyüme ile tanımlanmıştı.[13][14][15] 1991'den bu yana, ekonomik serbestleştirme, ülkeyi pazar odaklı bir ekonomiye doğru yöneltti.[13][14] 2008 yılına gelindiğinde, Hindistan dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında yerini almıştı. 2008-2009 döneminde büyüme %7,0'a gerileyerek yavaşlamış ancak 2009-2010 döneminde daha sonra %7,4'e yükselirken, mali açığın aynı dönemde %5,9'dan %6,5'e yükseldiği görülmüştür. Hindistan'ın cari açığı bir önceki çeyrekte %3,2 iken 2. çeyrekte GSYİH'ya oranı %4,1 seviyesine yükselmişti. 2012-13 yılları için işsizlik oranı, Hindistan Hükûmeti Çalışma Bürosuna göre, UPS yöntemi[16] ile ülke genelinde %4,7 idi ve hesaplamanın %3'ü NSSO yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Hindistan'ın tüketici fiyat enflasyonu 2009-2013 döneminde %8,9 ile %12 arasında değişiyordu.[17]

Ülke COVID-19 salgınında ağır kayıplar vermiştir, 500 bini aşkın kişi ölmüştür.[18][19][20] Delhi'ye giden CBC muhabiri Christopher Livesay, "Cehenneme geldim” yorumunu yapmıştır.[21][22][23]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Ellis-Petersen, Hannah; correspondent, Hannah Ellis-Petersen South Asia (24 Nisan 2023). "India overtakes China to become world's most populous country". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023. 
  2. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2020". IMF.org. International Monetary Fund. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020. 
  3. ^ "Income Gini coefficient". United Nations Development Programme. 10 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017. 
  4. ^ "Human Development Report 2020" (PDF) (İngilizce). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  5. ^ Jain, Sharad K., Pushpendra K. Agarwal, and Vijay P. Singh. "Indus Basin." Hydrology and Water Resources of India. Springer, Dordrecht, 2007. 473-511.
  6. ^ "World Population Prospects – Population Division – United Nations". population.un.org. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023. 
  7. ^ includes Batı Hindi, Doğu Hindi, Bihari, Rajasthani ve Pahari.
  8. ^ "C −1 Population by religious community – 2011". Office of the Registrar General & Census Commissioner. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015. 
  9. ^ "Global Muslim population estimated at 1.57 billion". The Hindu. 8 Ekim 2009. 1 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  10. ^ "India Chapter Summary 2012" (PDF). United States Commission on International Religious Freedom. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  11. ^ "India". International Monetary Fund. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2016. 
  12. ^ "DNA,Indian economy overtaken china growth rate". 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020. 
  13. ^ a b "Economic survey of India 2007: Policy Brief" (PDF). OECD. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Haziran 2009. 
  14. ^ a b Edward A. Gargan (15 Ağustos 1992). "India Stumbles in Rush to a Free Market Economy". The New York Times. 8 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011. 
  15. ^ "India's Rising Growth Potential" (PDF). Goldman Sachs. 2007. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2009. 
  16. ^ "Report on Employment & Unemployment Survey (2012–13)" (PDF). Bureau of Labour Statistics, Indian Government. Ocak 2014. 24 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014. 
  17. ^ Inflation, consumer prices (annual %) 2 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The World Bank (2014)
  18. ^ "Hindistan felaketi yaşıyor! Ganj Nehri'nde yüzlerce ceset bulundu". 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "Hindistan'ın yerli aşısı Covid-19'a karşı yüzde 93,4 etkili". 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "At India's Funeral Pyres, Covid Sunders the Rites of Grief". 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "Hindistan 'cehennem'i yaşıyor: Ölüler otoparklarda yakılıyor". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ "Hindistan'dan korkunç görüntüler: Ölüler otoparklarda yakılıyor". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ "COVID-19 infections surge as India's hard-hit capital faces oxygen shortage". 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

değiştir
  • The World Factbook'ta Hindistan24 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • İGEME Hindistan Ülke Masası
  • Ankara'daki Hindistan Büyükelçiliği
  • Açık Dizin Projesi'nde Hindistan