Harabe (Ukrayna tarihi)

Harabe (Ukraynaca: Руїна) Kazak tarih yazarı Samiylo Velychko (1670-1728) tarafından 17. yüzyılın ikinci yarısında Ukrayna tarihindeki siyasi durumunu tasvir eden tarihi bir terimdir.

Harabe
Kazak Hetmanlığı sınırları, 17. yüzyıl.
Tarih 29 Haziran 1659 - 16 Mayıs 1686 Bölge Ukrayna; Sağ-kıyı Ukraynası, Sol-kıyı Ukraynası, Osmanlı Ukraynası ve Zaporijya Siçi Sonuç Ebedi Barış Antlaşması (1686); Ukrayna'nın Lehistan-Litvanya Birliği, Rusya Çarlığı ve Osmanlı İmparatorluğu arasında bölüşülmesi.
Taraflar
Sağ-kıyı Ukraynası Lehistan-Litvanya Birliği	Osmanlı Ukraynası (1669) Osmanlı İmparatorluğu (1669)	Sol-kıyı Ukraynası Rusya Çarlığı
Komutanlar ve liderler
Pavlo Teteria Mykhailo Khanenko Yuri Hmelnitski	Petro Doroşenko Yuri Hmelnitski George Ducas	Ivan Briukhovetsky Demian Mnohohrishny Ivan Samoylovych

Dönemin zaman aralığı tarihçiler arasında değişir:

• Nikolay Kostomarov gibi bazı tarihçiler, 1663 ve 1687 arasındaki dönemi tanımlar ve Sol-kıyı Ukraynası'nın Moskova tarafından atanan üç hetmanını (Briukhovetsky, Mnohohrishny ve Samoylovych) anlatır.
• Diğer tarihçiler, 1660-1687 yılları arasında Kazak Topluluğu arasında bölünmeye yol açan Chudnov Antlaşması'ndan geçen dönemi yorumlar.

Dönem, Ukrayna'nın komşuları tarafından sürekli çekişme, iç savaş ve dış müdahale ile karakterize edildi.

Başlama nedeni

Harabe, 1657'de hetman Bogdan Hmelnitski'nin ölümünden sonra başladı. Hmelnitski, başlattığı Hmelnitski Ayaklanması ile Lehistan-Litvanya Birliği'ne karşı güçlü konuma gelmek için Rusya Çarlığı'na bağlılık yemini etmişti. Hmelnitski, Ukrayna tarihinin önemli isimlerinden biri olan etkili bir lider olarak Kazak Hetmanlığı sınırlarını genişletmek adına savaşlar yaparken, ardıl kurallar koymadı ve kendi iradesi ile oğlu Yuri Hmelnitski'yi yeni hetman olarak tercih etti. Genç ve deneyimsiz Yuri Hmelnitski (1641-1685) babasının liderlik özelliklerinden açıkça yoksundu. Bogdan Hmelnitski'nin ölümü sırasında, Kazak Hetmanlığı yaklaşık 2250.000 milkare (650.000 km²) ve 1.2 ila 1.5 milyonluk bir nüfusa sahipti. Yuri Hmelnitski'nin tecrübesizlikleri Zaporojya Kazakları'nı kötü etkiledi ve ileri gelen ordu amirleri Ataman olmak için mücadele etti.

Sonuçlar

1. Ruthen Kazak devleti kurma girişimi başarısız oldu.
2. Ukrayna, Dinyeper boyunca Rusya ve Polonya arasında bölündü.
3. Polonya, Sol-kıyı Ukraynası'nı kaybetti ve zayıfladı.
4. Rusya toprakları güney ve güneybatıya doğru genişledi.
5. Osmanlı gücünü Ukrayna'ya kadar genişletti (Doroşenko sayesinde).

Kaynakça

• Orest Subtelny, 'Ukraine, A History',2000: This article is largely a summary of Chapter 9.
• The Ruin (from Ukraine), Encyclopædia Britannica 4 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Encyclopedia of Ukraine 12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.