Grigori Şelihov
Grigori İvanoviç Şelihov (Rusça: Григорий Иванович Шелихов ya da Шелехов Grigori İvanoviç Şelihov ya da Şelehov; 1747 Rıl'sk Rusya – 20 Temmuz {Jülyen} / 31 Temmuz {Gregoryen} 1795), Rus tüccar ve Rus Amerikası'nda promışlennik lideri. Rusların Alaska'daki ilk yerleşimini 1784 yılında Kodiak Adası'nın Three Saints Koyu'nda kurmuş olan Şelihov, aynı yıl yerlileri olan Supikleri 14 Ağustos 1784 tarihinde Awa’uq Katliamında vahşice katledip Alaska'daki Rus egemenliğini perçinleyen kişi olarak bilinir. Bu katliamdan sonra yıllarca esir ettiği Supikleri kurmuş olduğu kumpanya adına deniz samuru avlamaları için zorlamıştır. Şelihov 1786 yılında dönmemek üzere Rusya'ya geri döndüğünde Kodiak Supikleri kırıp geçirilmiş ve demoralize olmuş, Rus kontrolü böylece sağlamlaşmıştır. Şelihov kurduğu bu kürk ticareti kumpanyasını Rusya'dan idare etmiş ve Alaska sömürgesi üzerine emperyal bir tekel oluşturmuştur.[1] Bu kumpanya daha sonra Rus-Amerikan Kumpanyası'na dönüşmüştür.
**Biyografi**
Zengin bir tüccar ailesinde Belgorod eyaletinin Rylsk şehrinde doğdu. Shelikhov akıllı ve canlı bir çocuktu, gençliğinde babası adına Sibirya şirket yöneticileri ile ticari ilişkiler kurmaya başladı. Ebeveynler 28 yaşında öldü ve sonsuza kadar Sibirya'ya taşınmaya karar verdi.
Shelikhov'un yoldaşları, Sibirya'da ticaret yapan tüccarlar, Pasifik Okyanusu'nda, deniz kunduzlarının bol olduğu adalara doğru yol alıyorlardı. Bazıları adalarda kürk taşıyan hayvan endüstrisinden gemileri mutlu bir şekilde getirebildi ve önemli karlar elde edebildi. Deneyimleri Grigory Ivanovich'e ilham verdi ve Kamchatka'ya gitti ve burada yerel gemisini kunduz derileri, Kutup tilkileri ve kürk foklarının derilerinde yerel tüccarla donattı ve 1780'de büyük bir kürkle geri döndü.
1777'de Shelikhov aynı amaçla Kuril Adaları'na ve Japonya kıyılarına bir gemi gönderdi. Bir sonraki seferi Aleutian Adaları'na gönderdi. İkincisi sırasında, navigatörü Pribylov, navigatörden sonra adlandırılmış daha önce bilinmeyen adaları keşfetti.
Ağustos 1783'ün ortasında Shelikhov, mürettebatı 192 kişi olan üç gemide Alaska kıyılarına gittiği Golikov kardeşlerle arkadaşlık kurdu. Bir ay sonra, Bering Adası'nı geçtikten sonra, gemilerden birini ("St. Michael") kaybeden Yeni Dünya'ya geldiler, Unalashk adasında durdular.
22 Temmuz 1784'te keşif, Shelekhov'un Trekhsvyatitelskaya adını verdiği limanda Kodiak (Kyktak) adasına indi. Burada ilk yerleşimi kurdu. Bu yerleri daha önce ziyaret etmiş olan Rus kürk sanayicileri, Shelikhov'u burada yerleşim yeri kurmaktan caydı, bundan kısa bir süre önce, yerel sakinler bir grup Rus avcısını öldürmüştü. Ancak Shelikhov onlara uymadı ve Kodiak adasında ilk yerleşimi kurdu. Anakara kolonizasyonu güvenlik nedeniyle ertelendi.
Gregory, halkı ile birlikte, daha önce Ruslar (ve Shelikhov'un kendisi) tarafından gelen silahlı direnişe yanıt olarak, ölülerin çoğunluğunun kadın ve çocuk olduğu 2500 ila 3500 Eskimo'yu öldürerek yerel nüfusun katliamını sahneledi. Katliamdan sonra Shelikhov binden fazla insanı ele geçirdi. Shelikhov inşaatı 1790'dan beri kontrol etti. 1791'de Shelikhov, 1799'da bir Rus-Amerikan ticaret şirketine dönüştürülen Kuzeydoğu Şirketi'ni kurdu. 1788'de kendisine "Doğu Okyanusu'ndaki adaların keşfi için" altın madalya ve gümüş bir kılıç verildi.
20 Temmuz 1795'te Irkutsk'ta öldü, Znamensky Manastırı topraklarına gömüldü. Irkutsk limanının 1930'larda manastırın topraklarına yerleştirilmesi nedeniyle, mezarı hasar gördü, ancak yazar Isaak Goldberg'in makaleleri bu duruma dikkat çekti. Şelikhov'un mezarı, federal öneme sahip tarihi bir anıttır. Shelikhov'un ölümünden sonra, kayınpederi Nikolai Petrovich Rezanov, Kuzey Doğu Şirketi'nin başındaki önemli durumunu ve yerini miras aldı.
İthafiye
değiştirCoğrafi terim olarak bazı yerlere Şelihov'un adı verilmiştir:
- Rusya'da:
- Şelihov Körfezi (Rusça залив Шелихова): Ohotsk Denizinde
- Şelehov (Rusça Шелехов): İrkutsk Oblastında bir köy
- Alaska'da:
- Şelihov Boğazı (İngilizce Shelikof Strait): Alaska'da Kodiak Adasıyla Alaska Yarımadası arasında
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Ben Fitzhugh (2003), The Evolution of Complex Hunter-Gatherers: archaeological evidence from the North Pacific 27 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kluwer Academic/Plenum Publishers, New York, 2003