Gre Abdurrahman Höyüğü
Gre Abdurrahman Höyüğü, Diyarbakır İli Bismil İlçesi sınırları içinde, Diyarbakır'a 77, Bismil'e 23 km. mesafede, Aşağı Cırıf Köyü sınırları içinde yer alan bir höyüktür. Sulu tarım ve geçici işçi barınakları nedeniyle önemli ölçüde zarar görmüştür.[1] Tepe, 80 x 70 metre boyutlarında olup 5 metre yüksekliktedir. Bu boyutlarıyla Yukarı Dicle Vadisi'ndeki en küçük yerleşimlerden birisi olarak görülmektedir. Höyük, Dicle Nehri'nin kuzey kıyısındadır.[2]
| Arkeolojik Höyük | |
| Adı: | Gre Abdurrahman Höyüğü |
| il: | Diyarbakır |
| İlçe: | Bismil |
| Köy: | |
| Türü: | Höyük |
| Tahribat: | |
| Tescil durumu: | |
| Tescil No ve derece: | |
| Tescil tarihi: | |
| Araştırma yöntemi: | Kazı |
Kazılar
değiştirHöyük, Guillermo Algaze, R. Breuninger ve C. Lightfood yönetiminde yürütülen Dicle – Fırat Nehirleri Arkeolojik Araştırma Projesi çerçevesinde 1989 yılında saptanmıştır.[3] Höyükteki kazılar ise, Ilısu Barajı ve HES Projesi çerçevesinde kurtarma kazıları olarak 2009 yılında Diyarbakır Müzesi başkanlığında başlatılmıştır. Kazılar, DSİ'nin sağladığı finansal olanaklarla yürütülmektedir.[1] Kazı başkanı – bilimsel sorumlu Vecihi Özkaya'dır.[4]
Tabakalanma
değiştirHöyükte kazılan açmalarda farklı seviyelerde çakıl birikintilerine ulaşılmıştır. Bu durum farklı zamanlarda Dicle taşkınlarıyla yerleşmenin zarar gördüğünü göstermektedir. Bu nedenle kesin bir tabakalanma elde edilememiştir.[2] Bununla birlikte kazılarda ele geçen çanak çömlek buluntularına göre Erken Demir Çağı'ndan itibaren yerleşildiği öne sürülmektedir.[5] Üst seviyelerde, tepenin mezarlık alanı olarak kullanıldığı, ulaşılan Orta Çağ mezarlarından anlaşılmaktadır. Yön ve gömü tarzına bakılarak çoğunun İslami Dönem mezarları olduğu anlaşılmaktadır.[2]
Buluntular
değiştirMimari buluntuların eksikliği, Yukarı Dicle Vadisi'ndeki küçük ölçekli Demir Çağı yerleşimlerinde genellikle karşılaşılan bir durumdur. Bu durumun ağırlıklı olarak kerpiç malzemenin kullanılmasından olduğu belirtilmektedir. Açmalarda elde edilen kerpiç kalıntılar bunu doğrulamaktadır. Taş kullanımını gösteren çok az sayıda kanıta ulaşılmıştır.[2]
Höyükteki 2009 kazıları sonunda ulaşılan 89 insan iskeleti, Hacettepe Üniversitesi, Antropoloji Bölümü laboratuvarına, 15 envanterlik ve 498 etütlük eser ise Diyarbakır Müzesi'ne gönderilmiştir.[3] Kazılarda ele geçen küçük buluntular çakmak taşı ve obsidiyen alet parçaları, ezgi taşları, havanelleri, pişmiş toprak ve taş boncuklar ve mortarlardır. Madeni buluntu yok denecek kadar azdır.[6]
Değerlendirme
değiştirHöyük, Yukarı Dicle Vadisi'ndeki (Güneydoğu Anadolu Bölgesi) bilinen diğer yerleşimlerle ortak özellikler göstermektedir. Kazılarda ulaşılan bulgular yerleşimin Yeni Asur İmparatorluğu Dönemi'nde kurulmuş ya da önem kazanmaya başlamış bir tarımsal koloni yerleşmesi olduğuna işaret etmektedir. Daha eski dönemlerde iskan edilip edilmediği konusundaki veriler yeterince net değildir.[2] Her ne kadar Neolitik Çağ'dan Orta Çağ'a kadar uzanan dönemlerle ilişkili, özellikle Neolitik Çağ ve Kalkolitik Çağ buluntuları ele geçmişse de, bu buluntuların sel sonucu oluşan birikintiler içinde olması, höyükte bu dönemlerde bir yerleşme olduğunu ileri sürmeyi oldukça güçleştirmektedir.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ a b 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, (2010) Cilt 1, Sh.: 101
- ^ a b c d e Diyarbakır Müzesi – Gre Abdurrahman Kazısı[ölü/kırık bağlantı]
- ^ a b 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 102
- ^ Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
- ^ 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, (2011) Cilt 1, Sh.: 296
- ^ 33. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 304
- ^ 32. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 109