Vikipedi

Geliyoo

Geliyoo, 2010 yılında Hakan Atabaş ve Fatih Arslan tarafından kurulan internet araması, çevrimiçi bilgi dağıtımı ve reklam teknolojileri ile ilgili çalışmalar yapan Türk şirket. 18 Kasım 2010'da Buray Anıl Savaş ve Fatih Arslan tarafından kurulan şirketin geliştirme çalışmaları bir yıl öncesinde, 2009 yılında başlamıştır. Geliyoo'nun hizmetleri arasında bir haber toplayıcı ve 2013 yılında piyasaya sürülen bir arama motoru bulunmaktadır. Ayrıca, geliştirilme aşamasında olan bir tarayıcı da şirketin projeleri arasında bulunmaktaydı. Arama motoru 2017 yılında büyük bir güncelleme almış, ancak 2022 itibarıyla kullanıma kapatılmıştır.

Geliyoo Bilişim
Türİnternet
Arama motoru
Kuruluş2010
KurucuBuray Anıl Savaş
Fatih Arslan
Genel merkezi
İstanbul Bunu Vikiveri'de düzenleyin
,
Türkiye Bunu Vikiveri'de düzenleyin
Önemli kişilerHakan Akbaş, (CEO)[1]
Fatih Arslan[1]
ÜrünArama Motoru
Çalışan sayısı52 (2013)[2]

Şirket, 2017 yılında eleştirilere maruz kalmıştır. Bu eleştirilerin nedeni, arama motorunun Google'dan sonuçları getirmek ve göstermek için internetten satılan bir programlama kullanması ve ayrıca internet sitesinin temasının üçüncü bir tarafça satılan bir tasarım olmasıydı. Geliyoo, aynı zamanda Türk hükümetinin propaganda aracı olmakla da suçlanmıştır.

Tarihçe

değiştir

Geliyoo, 18 Kasım 2010'da Buray Anıl Savaş ve Fatih Arslan tarafından kuruldu.[3][4] "Geliyoo" ismi, Türkçede sık kullanılan "gelmek" fiilinden türetilmiş bir isimdir. Fatih Arslan, İhlas Haber Ajansı ile yaptığı bir röportajda, ismin Türkçede yaygın olarak kullanılmasından dolayı tercih edildiğini belirtmiştir.[1] 2010 yılında Doğan Haber Ajansı tarafından yapılan bir habere göre, teknoloji tamamen Türk mühendislerinden oluşan 150 kişilik bir ekip tarafından geliştirilmiş ve "Milli Google" olarak adlandırılmıştır.[5] Temmuz 2013'te şirketin haber toplayıcı hizmeti faaliyete geçmiştir.[6]

2015 yılından itibaren, Geliyoo ile ilgili basında çıkan haberlerde, Buray Anıl Savaş'ın yerine Hakan Atabaş'ın Fatih Arslan'ın ortak kurucusu olarak anılmaya başlandığı görülmüştür.[3] Ocak 2017'de güncellenen arama motorunun test yayını başlatılmıştır.[1] Birkaç gün önce ise Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan, Türkiye'nin yabancı teknolojilere bağımlı olduğunu vurgulayarak "milli bir arama motoruna" ihtiyaç duyulduğunu belirtmiş, bu açıklamanın ardından Geliyoo ile ilgili haberler hızla yayılmıştır.[7] Geliyoo sahipleri, 2018 yılına kadar 3 milyon kullanıcıya ulaşmayı hedeflediklerini ve bu sayının pazarın %7'sini oluşturacağını iddia etmişlerdir. Ayrıca, 2018'in ikinci çeyreğinde piyasaya sürülmesi planlanan bir tarayıcı üzerinde çalıştıklarını duyurmuşlardır. Eylül 2022 itibarıyla Geliyoo'nun web sitesi boş bir sayfa göstermektedir.[1][8]

Hizmetler

değiştir

Şirketin arama motoru, haber toplayıcı ve RSS hizmeti 3 Haziran 2013'te başlatıldı. Geliyoo, arama motorunun GeliyooBot/1.0 kullanarak günde 7–10 terabayt veri analiz ettiğini iddia etmiştir. RSS akışı ise yalnızca görsel içeren bağlantıları göstermekteydi, çünkü görsel içermeyen bağlantıların "kullanıcı için ilgi çekici olmadığı" belirtilmiştir.[6] 2016 yılında şirket, arama motorlarının kendi indekslemesini yapmadığını, çünkü yeterli bilgi işlem kaynaklarına sahip olmadığını kabul etmiştir.[9] Geliyoo'nun arama motoru 17 Ocak 2017'de yeniden test yayınına girmiştir. Şirket, on yıl boyunca geliştirme için yaklaşık 10 milyon Türk lirası harcamıştır.[1] Geliyoo'nun web sitesinde yapılan bir duyuruya göre, arama motorunu destekleyecek bir tarayıcı geliştirilme aşamasındadır, ancak tam sürümü piyasaya sürülmemiştir.[10]

Eleştiriler

değiştir

Ekim 2013'te Geliyoo arama motorunu inceleyen Ruhan Alpaydın, SoL'da yazdığı makalede sitenin "bir öğrenci projesi" görünümünde olduğunu ve Geliyoo'nun çoğunlukla az ve alakasız sonuçlar gösterdiği için "bir arama motoru olmaktan çok uzak" olduğunu belirtmiştir.[11]

Geliyoo, Ocak 2017'de arama motorunu duyurmasından sadece birkaç saat sonra, Türk medyasında eleştirilere maruz kalmıştır. Arama motorunda görülen sonuçların Google Custom Search'ten, internette 15 ABD doları karşılığında satılan hazır bir programlama kullanılarak getirildiği ortaya çıkmıştır.[7] Bu durum, bazı yorumcuların şirketin on yıllık geliştirme sürecinde 10 milyon Türk lirasından fazla harcama yaptığı iddiasını sorgulamalarına neden olmuştur.[12][13] Medya ayrıca Geliyoo’nun kullandığı web sitesi temasının ve altyapı tasarımının internette yalnızca 59 ABD doları karşılığında satıldığını ve kurulumunun bir saatten az sürdüğünü ortaya çıkarmıştır.[14] Şirketle dalga geçmek için "Gidiyoo" (kelime anlamıyla "gitmek") ve "Gelemiyoo" (kelime anlamıyla "gelememek") gibi benzer siteler yapılmış ve bu sitelerin de aynı şekilde sonuç gösterdiği, yapım maliyetlerinin ise sadece 60 ABD doları olduğu belirtilmiştir.[12] Geliyoo, eleştirilere yanıt olarak, sitenin mevcut haliyle yalnızca alan adlarını test etmek için kullanıldığını, gerçek arama motorunun henüz halka sunulmadığını açıklamıştır.[13]

Ocak 2017'de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, bazı kaynakların arama motorunun bakanlık tarafından desteklendiği algısı yaratmasının ardından, şirkete herhangi bir maddi veya manevi destek sağlamadıklarını belirtmiştir.[7][14][15] 10 Mart 2017'de The New York Times'da yayımlanan bir köşe yazısında Büşra Erkara, şirketin "Türk kültürü ve ailevi değerlere uygun olmayan" web sitelerini ve içerikleri otomatik olarak engelleyeceğini iddia etmiş ve Geliyoo'nun Türk hükümetinin "sansür ve propaganda" aracının bir parçası olduğunu savunmuştur.[16]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c d e f "Yerli arama motoru 'Geliyoo' test yayınına başladı". İhlas Haber Ajansı. 17 Ocak 2017. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  2. ^ Fatih Arslan (8 Nisan 2013). "Geliyoo CEO'su Önemli Gelişmeleri LinkedIn'den Paylaştı!". Geliyoo. 10 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  3. ^ a b Mehmet Özer (18 Ocak 2017). "'Yerli ve milli' arama motoru Geliyoo, 10 yıldır gelemedi". Evrensel. 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  4. ^ "Geliyoo – Hakkımızda". Geliyoo. 16 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  5. ^ "Yerli Google: 'geliyoo.com'". Hürriyet. 18 Kasım 2011. 7 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  6. ^ a b "Türk yapımı arama motoru Geliyoo aktif!". Vatan. 3 Temmuz 2013. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  7. ^ a b c Ersu Ablak (19 Ocak 2017). "Google as a Turkish national search engine". Hürriyet Daily News. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  8. ^ "Anasayfa". Geliyoo. 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  9. ^ "Geliyoo Bunları ilk Kez Açıkladı!". Geliyoo. 20 Ekim 2016. 16 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  10. ^ "Geliyoo Browser". Geliyoo. 23 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2022. 
  11. ^ Ruhan Alpaydın (30 Ekim 2013). "Eyvah! Milli arama motoru 'Geliyoo'!". SoL. 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022. 
  12. ^ a b "Bir Türkiye hikayesi: '10 yıl çalıştık Google'a yerli rakip yaptık' dediler, altından bakın ne çıktı". Cumhuriyet. 18 Ocak 2017. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  13. ^ a b "Yerli arama motoru 'Geliyoo' tepki gördü". Yeni Şafak. 18 Ocak 2017. 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  14. ^ a b "Bakanlıktan "yerli arama motoru" açıklaması". Hürriyet. 19 Ocak 2017. 22 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  15. ^ "Bakanlıktan beklenen "Geliyoo" arama motoru açıklaması!". Sabah. 19 Ocak 2017. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 
  16. ^ Büşra Erkara (10 Mart 2017). "Propaganda in Istanbul". The New York Times. 19 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2022. 

Dış bağlantılar

değiştir
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Geliyoo&oldid=34238928" sayfasından alınmıştır