Gavsî Ahmed Dede
Gavsî Ahmed Dede (ö. 1697, İstanbul), Türk Mevlevi şeyhi ve mutasavvıf. Galata Mevlevihanesi şeyhliği yapmıştı.
Ahîzâde Şeyhü’ş-şüyûh Gavsî Ahmed Dede Efendi İstanbulî | |
|---|---|
 | |
| Doğum | İstanbul, Samatya’da Davutpaşa İskelesinde Çivizâde Mescidi yanında bir evde |
| Ölüm | 18 Kasım 1697 İstanbul |
| Defin yeri | Galata Mevlevîhânesi avlusunda, semahâne giriş kapısının sol tarafında |
| İkamet | Pera, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Galata Mevlevîhânesi'nin 11. Postnişini, Mevlevi şeyhi, Mutasavvıf, Mesnevîhan, Divan şairi, Ta‘lîk-nüvîs Hattat[1] |
| Çocuk(lar) | Hadîce Hânım |
| Akraba(lar) | Ahîzâde Derviş İsmail Tâib Efendi (kardeş) |
| Etkilendikleri | Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Ferîdüddin Attâr |
Hayatı
değiştirMevlevilik ile ilk etkileşimi Bursa'da, Zihni Salih Dede ile oldu.[2] Zihni Salih Dede'nin vefatı sonrasında İstanbul'a döndü ve Galata Mevlevîhânesi şeyhi Arzî Mehmed Dede'nin mesnevîhanlığını yaptı.[2] 1668 yılında, Derviş Çelebi'nin yerine getirildiği Galata Mevlevihanesi şeyhliği görevini 1697'deki ölümüne kadar, yaklaşık 29 yıl yürüttü.[2] Kabri, mevlevihanenin avlusunda bulunmaktadır.[2]
Ailesi
değiştirBabası Bâhirü'l-Kerâme Şeyh Yuhâ (Yavsî olarak da belirtilir[3]) Efendi aracılığıyla, Hacı Bayrâm-ı Velî'nin halîfelerinden, Bayramî şeyhi, düşünür ve mutasavvıf Yazıcızâde Ahmed Bîcân'nın soyundan (ö. 1466) gelmektedir.[4] Anne tarafından Ahîzâdeler diye anılagelen soylu bir aileye mensup olan[5][6][7] Gavsî Ahmed, Osmanlı tarihinde idam edilen ilk Osmanlı şeyhülislâmı Ahîzâde Hüseyin Efendi'nin abisi Ahîzâde Abdülhalîm Efendi'nin (Halîmî) torunu, şeyhülislâm Sadullah Sadi Efendi'nin torununun torunudur. Gavsî Ahmed Dede'nin soyu, II. Bayezid ve oğlu Şehzade Ahmed'in öğretmeni Hatîb Kâsım Efendi'nin (ö. Temmuz 1489)[8] baba tarafı vesilesiyle, Anadolu Selçuklu sultanı I. Kılıç Arslan'a ve Çaka Bey'e dayanır. Gavsî Ahmed aynı zamanda kızı dervişe Hadîce Hânım'la evlenen ney virtüözü, Galata Mevlevîhânesi'nin 12. postnişini şair ve bestekâr Kutbü'n Nâyî Osman Dede'nin kayınpederi ve Yenikapı Mevlevîhânesi'nin 18. Postnişini, Meclis-i Mebusan başkanı ve İstanbul Milletvekili Osman Selahaddin Dede Efendi'nin büyük-büyük-büyük dedesidir.
Kaynakça
değiştir- ^ Çiftçi, Cemil (2003). Tasavvuf Kitabı. Kitabevi Yayınları. sf. 555. ISBN 9789756403181.
- ^ a b c d Dayıoğlu, Server (Nisan 2003). Galata Mevlevihanesi. Ankara: Yeni Avrasya Yayınları. s. 76. ISBN 975-6669-30-6.
- ^ Altunmeral, Mehmet (Aralık 2019). Gavsî Ahmed Dede ve Şiirleri. Bartın Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 6/12, sf. 126.
- ^ İnce, Adnan (2005), Sâlim Efendi-Tezkiretü’ş-Şu’arâ, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 521
- ^ Sâkıb Dede (1866), Sefîne-i Nefîse-i Mevleviyân, Matbaa-i Vehbiyye.
- ^ Genç, İlhan (2000), Esrâr Dede-Tezkire-i Şu’arâ-yı Mevleviyye, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 400.
- ^ Hafızoğlu, Tahir (2010), Ali Enver, Mevlevî Şâirler-Semahâne-i Edeb, İstanbul: İnsan Yayınları, sf. 241.
- ^ Yaşar, Abdizade Hüseyin Hüsameddin (2022). Amasya Tarihi. Kültür Yayınları.