Gürgan Büyük Duvarı

Gürgan Büyük Duvarı ya da Gürgan Seddi, Hazar Denizi'nin güneydoğusundan başlayıp kuzeydoğu İran'ın Gülistan eyaletindeki modern Gürgan kentinin yakınına değin devam eden Sasaniler döneminden kalma bir savunma sistemidir. Duvarın batı ucu Hazar Denizi kıyısında 37.13981°K 54.1788733°D / 37.13981; 54.1788733 konumunda; doğu ucu ise Pişkemer kasabası yakınlarında bulunan 37.5206739°K 55.5770498°D / 37.5206739; 55.5770498 konumundaki kale kalıntılarının yanındadır.

Set, Hazar Denizi ile kuzeydoğu İran'ın dağları arasındaki coğrafî darlıkta yer almaktadır. Antik çağda Hyrcania olarak bilinen bölgenin doğu kesiminde, kuzey bozkırlarından İran'ın merkezine giden göçebe yol üzerinde bulunan birkaç Hazar kapısından biridir. Duvarın; güneydeki Sasani İmparatorluğu’nu kuzeydeki halklardan, muhtemelen Ak Hunlardan, koruduğu düşünülmektedir. Ancak Mohammad A. Chaichian (2014), “Empires and Walls” adlı kitabında, bölgedeki potansiyel siyasî-askerî tehditlerin tarihsel kanıtlarını ve Gürgan Seddi’nin çevresini ekonomik açıdan değerlendirerek bu yorumun geçerliliğine kuşkuyla yaklaşmıştır. Gürgan Büyük Duvarı "dünyada şimdiye kadar yapılmış en iddialı ve sofistike sınır duvarları arasında" ve Sasani savunma tahkimatlarının en önemlisi olarak tanımlanmaktadır.

Gürgan Seddi, 195 km uzunluğunda ve 6–10 m genişliğinde olup 10 ile 50 km aralıklarla yerleştirilmiş 30'dan fazla kaleye sahiptir. Çin Seddi'nden sonra dünyanın bilinen en uzun tek parçalı binası ve savunma duvarıdır.