Fikret Hakan
Fikret Hakan, gerçek adıyla Gaffar Bumin Çıtanak (23 Nisan 1934, Balıkesir - 11 Temmuz 2017, İstanbul), Türk oyuncudur.
Fikret Hakan | |
|---|---|
| Doğum | Gaffar Bumin Çıtanak 23 Nisan 1934 Balıkesir, Türkiye |
| Ölüm | 11 Temmuz 2017 (83 yaşında) Kartal, İstanbul, Türkiye |
| Ölüm sebebi | Akciğer kanseri |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Meslek | Oyuncu |
| Etkin yıllar | 1950-2017 |
| Evlilik | Lale Sarı (e. 1961; b. 1963) Semiramis Pekkan (e. 1963; b. 1963) Neşecan Paşmak (e. 1966; b. 1967) Hümeyra (e. 1971; b. 1971) Fatma Zeynep Mirgün (e. 1989; b. 1991) Tijen Kılıç (e.?; ö. 2017) |
| Partner(ler) | Emel Sayın (1972-1974) |
| Ödüller | Altın Portakal Film Festivali 1997 – Yaşam Boyu Onur Ödülü Tüm Liste |
Oyunculuk yaşamına tiyatro ile başladı; 1950 yılından itibaren 163 film ve dizide oynadı. Türk sinemasında 1960'lı yılların en önde gelen sanatçılarındandı. 1980'lerde çoğunlukla ikinci derecede rollerde ya da çift aktörlü filmlerde oynadı; film yönetmenliği de yaptı.
İlk yılları ve eğitimi
değiştirGerçek adı Bumin Gaffar Çıtanak’tır; adını sinemaya başlayınca mahkeme kararıyla Fikret Hakan olarak değiştirdi.[1] 23 Nisan 1934’te Balıkesir’de doğdu.[1] Babası edebiyat öğretmeni, çevirmen A. Gaffar Güney (asıl adı Abdullah Gaffar Çıtanak), annesi hemşire Fatma Belkıs Hanım’dır.[1] Anne ve babasının ayrılığından sonra annesiyle birlikte Anadolu’nun çeşitli şehirlerini gezdi.[1] İlkokulu Bursa 23. İlkokulu’nda okudu.[1] Ortaokulu Eskişehir’de okurken orta son sınıfta İstanbul’a taşındılar.[1]
Kariyeri
değiştirSahneye ilk defa Güzelce Kasımpaşa Ortaokulu öğrencisi iken Üç Güvercin opereti ile Ses Tiyatrosu'nda palyaço rolüyle çıktı.[2] "Leblebici Horhor", "Afrodit" gibi iki müzikli oyunda daha oynadı. Taksim Atatürk Lisesinde öğrenciyken İstanbul Ekspres Gazetesi'nde röportajlar, şiirler yayımladı. Öykücülüğü 1958 yılına kadar sürdürdü. Öyküleri ‘Seçilmiş Hikâyeler’ dergisinde ve ‘Dost’ dergisinde yayımlandı.[2] "Tellak Ali" adlı ilk öykü kitabı 1954 yılında yayımlandı.
Öğrenimini lise birinci sınıftayken bırakan sanatçı, 1952 yılında Köprüaltı Çocukları filminde başrolde oynayarak sinema oyunculuğuna başladı. 1958 yılında kadar her sene üç-dört film çevirdi. Beyaz Mendil (1955) filmi ile tanındı.
Avni Dilligil'in kurduğu Çığır Sahne - Saat 6 Tiyatrosu'nda bazı oyunlarda rol aldı (1955). Haldun Dormen'in kurduğu amatör Cep Tiyatrosu'nda ve profesyonel Dormen Tiyatrosu'nda sahnelenen oyunlarda roller aldı. 1958'de Dormen Tiyatrosu'ndan ayrılıp "Sahne 8 adlı tiyatroyu kurdu ve İtalyan yazar Ugo Betti'nin "Kraliçeler ve Asiler" adlı oyununu sahneye koydu.
1958 yılında askerlik yapan sanatçı, askerlikten döndükten sonra mahkeme kararıyla Fikret Hakan adını aldı.[2] 1960'lı yıllardan itibaren Yılanların Öcü (1962), Karanlıkta Uyananlar (1964) gibi toplumsal içeriği ağır basan filmlerde rol aldı. Hayatı boyunca iki yüzden fazla filmde, otuza yakın dizide oynadı. Keşanlı Ali (1964) filminde, 1968 yılında Ölüm Tarlaları filminde ve 1971'de Hasret filmindeki rolü ile Antalya Film Şenliği'nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne değer görüldü.
Yoğun sinema çalışmaları nedeniyle 60'lı yıllarda tiyatroya daha az yer veren Fikret Hakan 1960-61 döneminde Oraloğlu Tiyatrosu'nda Saat 6 Oyunları Topluluğu’nda "Bir Parmak Bal" adlı oyunda rol aldı; 1963 sezonunda GEN-AR Tiyatrosu'nda bazı oyunlarda rol aldı; 1968-1969 sezonunda ise Ankara Sanat Tiyatrosu'nun sahnelediği "Durand Bulvarı" adlı oyunda rol aldı.[3]
Neşecan Paşmak ile birlikteliğinden 1962'de kızı Elif dünyaya geldi. İlk evliliğini o yıl Lale Sarı ile yaptı, on ay içinde sonlanan bu evlilikten sonra 1964'te 15 yaşındaki Semiramis Pekkan ile birkaç ay süren bir evlilik yaptı; üçüncü evliliğini 1966'da Neşecan Paşmak'la yaptı. Bir yıl sonra sonlanan bu evlilikten sonra 1971'de pop şarkıcısı Hümeyra ile evlendi; birkaç hafta sonra eşine şiddet uygulaması nedeniyle bu evliliği de sonlandı. Beşinci evliliğini 1989'da Fatma Zeynep Mirgün ile evliliği iki yıl sürdü. Son evliliği Tijen Kılıç ile yaptı[4]
|
.jpg)
| |
Fikret Hakan'ın Zincirlikuyu Mezarlığı'nda bulunan mezarı, İstanbul
| ||
1970 yılında yönetmen Peter Collinson Türkiye'de çekmek istediği Paralı Askerler filmi için Türkiye'den oyuncu seçmek üzere Türkiye'ye geldiğinde Salih Güney, Erol Keskin, Aytekin Akkaya ve birkaç Türk oyuncu ile birlikte Fikret Hakan başarılı bulundu ve filmde Albay Ahmet Elçi rolünü canlandırdı. İngilizcesi yeterli olmadığı için Hollywood'daki başka teklifleri değerlendirme fırsatı olmadı.[5] Geçirdiği bir trafik kazası ve ardından başlayan seks filmleri döneminde sinemadan uzak kaldı[2] ve Marmaris'e yerleşti. Bir süre geçimini teknecilikle sağlayan Fikret Hakan, 1980'li yıllarda oyunculuğa döndü.[6]
Kazancakis'in Zorba eserini tiyatroya uyarlayarak sahneledi. Bu rolü ile, 1984'te Tercüman Gazetesi'nin En İyi Erkek Tiyatro Oyuncusu Ödülü'nü aldı.
Fikret Hakan 1998 yılında Kültür Bakanlığınca Devlet Sanatçısı unvanı tanımı genişletilerek kendisine bu unvanın verildiği 89 kişiden birisi idi; 2002'de Danıştay'ın kararı iptal etmesi ile 2002'de bu unvan iptal edilmiştir.[7] 13.11.2009 tarihinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Anabilim Dalından fahri doktor unvanı aldı. Bir süre İstanbul Kültür Üniversitesinde ders verdi.
Son yılları ve ölümü
değiştirOyuncu bir süredir akciğer kanseri tedavisi gördüğü Kartal Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 11 Temmuz 2017'de 83 yaşında öldü.[8] Fikret Hakan Levent Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[9]
Tiyatro oyunları
değiştir- xxxx: Hep Cocuk Kalacağız: Çığır Sahne
- xxxx: Zorba: Nikos Kazancakis
- 1967: Durand Bulvarı (Armand Salcrou) - Ankara Sanat Tiyatrosu
Filmografi
değiştirPlakları
değiştirYeşilçam'ın en üretken olduğu dönem olan 1960'lı ve 1970'li yıllarda Sadri Alışık'tan Fatma Girik'e, Yılmaz Köksal'dan Hülya Koçyiğit'e kadar onlarca sinema oyuncusu müzik plakları dordurmuşlardı. Bu plak yapma furyasına Fikret Hakan da katıldı ve birkaç 45'lik plak da o doldurdu. Bu plaklar şunlardır:
- 1972: Cemo / Dedikleri Gerçek İmiş - Radyofon Plak 001
- 1974: Dostun Gülü / Löberde - Yavuz Plak 1558
- 1975: Aşk Uğultusu / Sancı - Diskotür 5199
Kitapları
değiştirKendi yazdıkları
değiştir- 1997: "Hamal'ın Uşakları" (öykü), Telos Yayıncılık, İstanbul
- 2002: "İmbikli Duvar" (şiir), Serander Yayınları, Trabzon
- 2008: "Siyah Işık (Toplu Şiirler 1978-2008)", Serander Yayınları, Trabzon
- 2009: "Joe Brico Masumdur" (öykü), Umuttepe Yayınları, İstanbul
- 2010: "Gece Limanı (Yasaksız Mutsuzluklar Rıhtımı)" (roman), İnkılâp Kitabevi, İstanbul
- 2010: "Türk Sinema Tarihi", (anı, sinema), İnkılâp Kitabevi, İstanbul
Hakkında yazılanlar
değiştir- 2006: "Asla Unutmadım", Feyzan Ersinan Top, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 2006 (Fikret Hakan, bu incelemede Türk sinemasının diğer 5 ünlü sanatçısıyla birlikte ele alınmış)
- 2009: "Fikret Hakan - Eskimeyen Yeşilçamlı" (inceleme), Nigar Pösteki, Umuttepe Yayınları, İstanbul, 2009
Ödüller
değiştir- 1965: 2. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Keşanlı Ali Destanı
- 1965: İzmir Enternasyonal Fuarı 1. Film Şenliği - En İyi Erkek Oyuncu - Keşanlı Ali Destanı
- 1966: 5. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Ölüm Tarlası
- 1971: 8. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Hasret
- 1993: 30. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - "Yalancı"
- 1997: 34. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
- 2005: 10. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri - Sinema Onur Ödülü
- 2009: Eskişehir Osmangazi Üniversitesinden fahri doktorluk unvanı aldı.
- 2012: Engelsiz Yaşam Vakfı, Yaşam Boyu Meslek ve Onur Ödülü
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b c d e f Çebin, Burcu Yılmaz. "Fikret Hakan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (Ahmet Yesevi Üniversitesi), 26 Aralık 2019. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ a b c d Kara, Mesut. "Şair, öykü yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu: Fikret Hakan". Evrensel.net 23 Mart 2013. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ "Fikret Hakan'ın 'asıl mesleğim' dediği tiyatro yaşamı". Kulturservisi.com sitesi, 12 Temmuz 2017. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Çok sevdi, çok üzdü, vedası acıklı oldu!". Egedesonsoz.com, 11 Temmuz 2020. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ Uluç, Hıncal. "Fikret gitmiş!.. Fikret Hakan!.. Dağ!.. Dost!." Sabah gazetesi, 12 Temmuz 2017. 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;hincalisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Türkiye'de 25 Devlet Sanatçısı kaldı…". Musikidergisi.com sitesi, 31 Ekim 2017. 28 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
- ^ "Fikret Hakan öldü". Akşam Gazetesi. aksam.com.tr. 11 Temmuz 2017. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017.
- ^ Cevahir Aktürk, Ali (12 Temmuz 2017). "Fikret Hakan son yolculuğuna uğurlandı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022.
Dış bağlantılar
değiştir- Beyazperde´de Fikret Hakan 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- IMDb'de Fikret Hakan
- Sinemalar´da Fikret Hakan 20 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- SinemaTürk'te Fikret Hakan 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA´de Fikret Hakan 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.