Eskikaraağaç
Eskikaraağaç, Avrupa Leylek Köyü[2] ya da Leylek Köyü Uluabat Gölü kıyısında, Bursa ilinin Karacabey ilçesine bağlı bir mahalledir.
| Eskikaraağaç | |
|---|---|
 | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Bursa | |
Koordinatlar: 40°11′11″N 28°36′44″E / 40.1864°K 28.6122°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Bursa |
| İlçe | Karacabey |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Nüfus (2020)[1] | 213 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0224 |
| İl plaka kodu | 16 |
| Posta kodu | 16700 |
Resmî site [2] | |
Ağustos ve eylül aylarında Avrupa'daki üreme alanlarından Afrika'ya doğru göç etmekte olan leyleklerin göç yolu üzerine bulunan Eskikaraağaç, "Leylek Köyü" olarak bilinir. Ramsar alanı içindedir. Avrupa Leylek Köyleri Ağı üyesi[3] olan köyde 2005 yılından beri[4] "Leylek Festivali" adında bir festival düzenlenmektir.
Coğrafya
değiştirBursa il merkezine 45 km, Karacabey ilçesine 29 km uzaklıktadır. 1998 yılında Ramsar alanı ilan edilerek koruma altına alınmış olan Uluabat Gölü kuzeyindeki kalker kaplı yarımada üzerindedir. Eskikaraağaç köyü de Ramsar alanı içinde yer alır. Köy merkezi gölden 25 metre uzaklıktadır.[4] Göldeki Halilbey Adası da Eskikaraağaç köyüne bağlıdır.
Tarihçe
değiştirTarihî Rum mahallesidir. Orijinal ismi Gilyos'tur. Bu kelimenin Helen dilinde "güzel-geçit" anlamına gelen "kuvaila"dan gelmiş olduğu; Apolyont yarımadasının girişinde bulunduğundan köye bu adın verildiği düşünülür.[5] Köyde Mikhael Archangelos adını taşıdığı bilinen ama yapanı ve yaptıranı bilinmeyen bir kiliseye ait kalıntılar,[6] Halilbey Adası'nda manastır kalıntısı ve kale kalıntıları vardır.
Köye bağlı Halilbey Adası, Osmanlılar'ın 1308'deki ilk deniz seferi sonucunda Kara Ali tarafından alınan adadır.[7] Barış yoluyla Osmanlı topraklarına katılan adada bulunan büyük bir kilisenin papazını ailesiyle beraber Osman Bey'e getiren Ali Bey’in, Osman Bey tarafından papazın güzelliği ile meşhur kızıyla evlendirildiği söylenir.[8]
Bursa'da kadı sicillerinde Kilis olarak geçen köyün de bu olduğu sanılmaktadır.[5] (1907) tarihli Hudavendigâr Vilâyeti Salnamesinde "Karaağaçbükü" adıyla 124 hane olarak kayıtlıdır.[7]
1927 tarihli Bursa Vilâyeti Salnamesinde ise "Karaağac-ı kebir" adıyla 199 hane ve 79'u yabancı olmak üzere 707 nüfus bulunduğu belirtilmektedir.[7] Nüfus mübadelesi sonuncu Rum halkın boşalttığı köye Yunanistan'dan gelen göçmenler yerleştirilmişse de göçmenlerin bir kısmı köye değil de, köyün hemen karşısına kurdukları yeni köye yerleşmiştir. Eskikaraağaç'ın nüfusu 1924 yılında Yunanistan'ın Drama şehrinden, 1937'de Bulgaristan'dan göç eden göçmenlerden oluşur.[4]
Leylek Köyü olması
değiştirEskikaraağaç köyü, ağustos ve eylül aylarında Avrupa'daki üreme alanlarından Afrika'ya doğru göç etmekte olan leyleklerin göç yolu üzerine bulunur. Köyde 2005 yılından beri "Leylek Festivali" adında bir festival düzenlenmektedir. Eskikaraağaç, hem çevre hem tarım koşullarını sağladığı için 2011 yılında Avrupa Tabiat Mirası Vakfı tarafından "leylek köyü" seçilerek Avrupa Leylek Köyleri Ağı üyesi olmuştur. Leyleklerin zarar görmemesi için elektrik tellerini kaplama ya da yer altına alma, arazilerdeki yüksek gerilim hatlarına fosforlar takma, leyleklerin takılıp yaralanmaması için gölü ip ve naylonlardan temizleme gibi önlemler alınır.[9]
Köy 2010'lu yıllarda Yaren adı verilen leyleğin aynı balıkçı teknesine her yıl gelmesi ve orada olduğu süre içinde aynı balıkçı teknesine sık sık konması ile gerçekleşen serüven belgesele konu olmuştur.[10] 2021 yılında Yaren Leylek onuncu kez köye gelerek aynı tekneyi ziyaret etmiştir.[11] Köyde profesyonel kuş gözlemine ve gölün büyük bir kısmının izlenmesine imkân sağlayacak olan bir kuş gözlem evi bulunmaktadır.[12] Kuş Gözlem Evi içindeki tahnit (doldurulmuş kuş) müzesi vardır.[13] Gölün kıyısında "Leylek Yürüyüş Yolu" adı verilen bir kilometrelik bir yürüyüş yolu bulunur.
Araştırmacılar, akademisyenler, kuş gözlemcileri, doğa bilimcileri ile doğaseverlerin katıldığı 18. Ulusal Kuş Konferansı, 2017 yılında Karacabey Belediyesi ve Doğa Derneği iş birliği ile Eski Karaağaç köyünde gerçekleştirilmiştir.[14]
Ekonomi
değiştirKöy halkının ana gelir kaynakları tarım ve balıkçılıktır.[4] Gölde sazan, sudak, has kefal, mersin morinası, alabalık ve inici balığı avlanan balık türleridir. Sazcılık da köy sakinleri arasında yaygın bir geçim kaynağı olmuştur ve saz ihraç edilmektedir.[15] 2000'li yıllardan itibaren doğa turizmi ve kongre turizmini geliştirmek üzere çabalar vardır.
Nüfus
değiştir| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2020 | 213 |
| 2019 | 227[16] |
| 2018 | 209[16] |
| 2017 | 193[16] |
| 2016 | 200[16] |
| 2015 | 205[16] |
| 2014 | 222[16] |
| 2013 | 212[16] |
| 2012 | 223 |
| 2011 | 223 |
| 2010 | 227 |
| 2009 | 245 |
| 2008 | 248 |
| 2007 | 254 |
| 2000 | 333 |
| 1990 | 352 |
| 1985 | 380 |
| 1980 | 402[17] |
| 1975 | 383[18] |
| 1970 | 411[19] |
| 1965 | 424[20] |
Kaynakça
değiştir- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Eskikaraağaç Avrupa Leylek Köyü". Bursa Turizm Portalı. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2022.
- ^ "Eskikaraagac, Turkey". Storkvillages.net. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ a b c d Yaslioglu, Erkan; S. Tulin Akkaya Aslan, Muge Kirmikil, Kemal Sulhi Gundogd, Ismet Arici, C. Franziska Ari. "Environmental protection-based village development: The case of eskikaraagac" (PDF). Fresenius Environmental Bulletin, No 8, 2007. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ a b Kaplanoğlu, Raif. "Kilyos/ Gilyos". Bursa.com. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Mikhael Archengelos Kilisesi". BGc.org.tr sitesi. 26 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ a b c Kaplanopku, Raif. "Eskikaraağaç". bursa.cm. 18 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ Turgut, Vedat. "Vakıf Belgelerine Göre Osmanlı Devleti'nin Kuruluş Dönemi Aileleri II: Âl-i Timurtaş Paşa*". Osmanlı Araştırmaları dergisi, Cilt 53, Sayı 53. 10 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ "Leyleklerin masalında bir köy: Eskikaraağaç". Onceinsan.com. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ "İnsan ve Leylek: Bin Yıllık Dostluk". Atlasdergisi.com, 10 Haziran 2020. 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ "Yaren leylek ile Adem amca 10'uncu kez buluştu Yaren leylek uzun süren göç yolculuğu sonrası yeni yuvasına yerleşti". Haberturk.com. Haberturk.com. 8 Mart 2021. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2021.
- ^ "Uluabat Gölü'ne Kuş Gözlem Kulesi Yapıldı". Haberler.com 27 Şubat 2009. 17 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ Yılmaz, Ahmet Emin. "Karacabey'in yeni hedefi turizm: Bir yanı longoz, bir yanı Uluabat". Olay.com.tr, 5 Ekim 2018. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ "Doğa severler Karacabey'de buluştu". Methaber.com. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ "Türkiye'deki Ramsar Alanları Değerlendirme Raporu" (PDF). WWF-Türkiye, 2008. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ a b c d e f g "Eskikaraağaç Mahallesi Nüfusu, Karacabey Bursa". Nufusune.com. 12 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1981). "1980 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1977). "1975 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1973). "1970 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1968). "1965 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). kutuphane.tuik.gov.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.