Emmanuel-Joseph Sieyès
Emmanuel-Joseph Sieyès (3 Mayıs 1748 - 20 Haziran 1836) ya da abbé Sieyès (Telaffuzu: [sjejɛs]), Fransız Katolik din adamı, siyasi deneme yazarı ve diplomattı. Fransız Devrimi'nin en önemli siyasi teorisyenlerinden olan Sieyès, Fransız Konsülü'nde Birinci Fransa İmparatorluğu'nda önemli bir rol oynadı.
Emmanuel-Joseph Sieyès | |
|---|---|
 Abbé Sieyès, Jacques-Louis David (1817, Fogg Müzesi) | |
| Doğum | 03 Mayıs 1748 Fréjus, Fransa Krallığı |
| Ölüm | 20 Haziran 1836 (88 yaşında) Paris, Birinci Fransa Cumhuriyeti |
| Etnik köken | Fransız |
| Din | Katolik |
| İmza | |
 | |
1789 tarihli Üçüncü Sınıf Nedir? adlı eseri Devrim'in bir manifestosu oldu ve Haziran 1789'da Estates-General'in Fransız Devrim Meclisi'ne dönüştürülmesini sağladı. 1799'da direktör olduktan sonra Napolyon Bonapart'ı iktidara getiren 18 Brumaire Darbesi'nin azmettiricilerinden oldu. Yayımlanmamış bir el yazmasında sosyoloji terimini de ilk defa ortaya atan[1] Sieyès, o zamanlar yeni yeni ortaya çıkan sosyal bilimlere de kayda değer teorik katkılarda bulundu.[2]
Hayatı
değiştirNoter Honoré Sieyès ve eşi Annabelle'in çocuğu olarak Fréjus şehrinde dünyaya gelen Emmanuel-Joseph Sieyès, Sorbonne Koleji'nde teoloji eğitimi almıştır ancak soylu olmadığı için Kilise içerisinde fazla yükselememiştir. Estates-General toplandığında zaten aristokrasiye iyi gözle bakmayan Sieyès, Üçüncü Sınıf Nedir? adlı eserini 1789'da tam da bu konuyla ilgili olarak yazmıştır.[3]
17 Haziran 1789 da ise üçüncü sınıfın temsilcileri Sieyès öncülüğünde toplanıp bir kurucu meclis kurdular. Diğer sınıflara da kendilerine katılmaları için mesaj gönderdiler ve ülkenin yönetimine onlarla ya da onlar olmadan katılacaklarını bildirdiler. Bu olanları engellemek için XVI. Louis meclisin toplandığı Salle des États'ın kapatılmasını emretti.Bunun üzerine meclis Versailles sarayının hemen yanındaki tenis kortlarında toplanmaya başladılar ve burada 20 Haziran'da Fransa'ya yeni bir düzen getirilene kadar ayrılmayacaklarını söyleyen Tenis Kortu Yemini'ni ettiler. Kısa sürede ruhban sınıfının çoğunluğu da onlara katıldı.[4]
Napolyon, Paris'e varır varmaz o zamnalar Direktuar üyelerinden olan Sieyès tarafından planlanan darbenin hazırlıklarına katıldı. 9 Kasım 1799 tarihinde gerçekleşen hükûmet darbesiyle Fransa tarihinde yeni bir dönem başladı. Kısa bir süre içinde anayasada değişiklikler yapıldı ve Yeni anayasa ile cumhuriyet görüntüsü altında bir diktatörlük oluşturulmuştu.[5] Yönetim üç konsülün eline bırakılmıştı; en önemli görev olan birinci konsüllüğe Napolyon getirildi. Diğer iki üye Sieyes ve Roger-Ducos idi. Napolyon, bir ay sonra ikinci konsüllüğe Cambacérès’i, üçüncü konsüllüğe Lebrun’u getirdi. 7 Şubat 1800’de bir ulusal referandum düzenlendi ve halka Napolyon’un ömürboyu konsül olmasını onaylayıp onaylamadıkları soruldu. 18 Şubatta ilan edilen resmî sonuçlara göre 3,011,007 “Evet”, 1562 “Hayır” oyu verilmişti. Böylece anayasada değişiklik yapıldı ve Napolyon “ömürboyu konsül” oldu.
O dönemde Napolyon’un İtalya’ya savaş açmasından sonra Paris’e giden o zamanın Prusya büyükelçisi ve filozof Wilhelm von Humboldt'la tanışmıştır.
1803–1816 arasında Fransız Akademisi'nde (Académie française) Koltuk 31'de oturdu. 1748-1836 arasında da Fransa Ahlâkî ve Siyâsî Bilimler Akademisi'nde Koltuk 1'de oturdu
Sieyès, Père Lachaise Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Üçüncü Sınıf Nedir?
değiştir
Üçüncü Sınıf Nedir?, hem içeriği hem de ortaya çıktığı siyasal koşullar açısından yol göstericidir. Nitekim, Sieyès’in çalışması, Fransız Devrimi ile sonuçlanan uzun bir kriz döneminin ürünüdür(Sewell, Jr., 1994, s. 2). Daha somut bir ifadeyle, “Üçüncü Sınıf Nedir?” adlı çalışmanın yayımlanmasının öncesinde, Fransa, yaklaşık iki yıldır, 1786'nın yazından beri, derin bir politik ve mali krizin içinde yer almaktadır. Mevcut siyasi iradeyi ifade eden kralın krize yönelik manevraları ise, durumu iyileştirme noktasında oldukça yetersizdir. Mali yönden iflasın önüne geçebilmek adına kral, o döneme değin vergiden muaf tutulmuş soylular sınıfının maddi desteğine, yeni bir vergi düzenlemesine ihtiyaç duyar. Fakat, âcz içindeki kral, iradesini soylular sınıfına empoze etme gücünden yoksundur. Soylular sınıfı kralın isteğini yalnızca, kendileri için politik ayrıcalıklar elde etme koşuluyla yerine getirmektedirler.[6]
Sieyés'e göre millet "her şey"dir. Meclisin, söz konusu üçüncü tabakadan yani milletten oluşturulması gerektiğini söylemektedir. Milleti, ortak yasa altında yaşayan topluluk olarak tanımlar. Millet, eşit bireylerden oluşur. O, yalnızca bugünü değil, geçmişi ve geleceği de kapsayan manevi varlıktır. Sieyés'in modern devlete en büyük katkısı hiç şüphesiz millet kavramı anlayışı olmuştur. Düşünceleriyle ulusal egemenlik teorisine de zemin hazırlamıştır.[7]
Kaynakça
değiştir
- ^ Des Manuscrits de Sieyès. 1773-1799, Volumes I and II, published by Christine Fauré, Jacques Guilhaumou, Jacques Vallier et Françoise Weil, Paris, Champion, 1999 and 2007 See also and Jacques Guilhaumou, Sieyès et le non-dit de la sociologie : du mot à la chose, in Revue d’histoire des sciences humaines, Numéro 15, novembre 2006 : Naissances de la science sociale.
- ^ Jean-Claude Guilhaumou (2006). « Sieyès et le non-dit de la sociologie : du mot à la chose » 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Revue d'histoire des sciences humaines. No.15.
- ^ Emmanuel-Joseph-Sieyes 9 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Britannica
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ "Koraltay Nitas, Fransa Yönetim Sistemi, Dünyada Kamu Yönetimi Araştırma Projesi, İçişleri Bakanlığı Araştırma ve Etütler Merkezi Yayınları" (PDF). 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2020.
- ^ (Sewell, Jr., 1994, ss. 2-3)
- ^ Modern Devlet Anlayışının Felsefi Temelleri 21 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, 15 (2): 1-20