Domenico Ghirlandaio

Domenico Ghirlandaio (d. 1449, Floransa, İtalya - ö. 11 Ocak 1494, Floransa). Asıl adı Domenico di Tommaso Curradi di Doffo Bigordi idi. İtalyan Rönesans akimi Floransa ekolünde bulunan ressam.

Domenico Ghirlandaio
Domenico Ghirlandaio. "Magus'larain Tapmasi" eserinde ayrinti. Otoportre.
Genel bilgiler
Doğum adı	Domenico di Tommaso Curradi di Doffo Bigordi
Doğum	1449 Floransa, İtalya
Ölüm	11 Ocak 1494 Floransa, İtalya
Uyruk	İtalyan
Alanı	Resim, Fresk
Sanat eğitimi	Alesso Baldovinetti
Katıldığı akımlar	Rönesans akimi, Floransa Ekolü
Etkiledikleri	Michelangelo

Hayatı ve eserleri

Gençliği

Domenico Ghirlandaio 15 Haziran 1449'da Floransa'da doğdu. Babasının ismi "Curradı" ve dedesinin ismi "Bigordi" idi ve kendine verilen tüm ismi Domenico di Tommaso Curradı di Doffo Bigordi idi. Dominica'nın annesi, Antonia di ser Paolo Paoli, 6 çocuk doğurduktan sonra öldü ve babası tekrar evlenip ikinci karısından iki çocuğu daha oldu. Dominica bu sekiz çocuğunun en büyüğü idi. Giorgio Vasari'ye göre çocukken kuyumcu veya Mücevheratçıya çıraklığı yapmıştır. Ustası büyük olasılıkla babası idi. Babası Floransa'lı kadınlar için çok moda olan altın ve kıymetli taşlarla üslü çiçek çelengine benzer gerdanlık yapması ile çok ünlü bir kuyumcu idi. Dominico'ya lakabı babasının ününden "Il Ghirlandaio - Gerdanlıkçı" olarak geçmiştir. Vasari'ye göre Dominico babasının kuyumcu dükkânında iken dükkâna gelen ve önünden geçenlerin karakalem resimlerini yapmakla ve bu resimlerin resmi yapılan kişilere çok yakından benzemesi ile tanındı. Sonunda ressamlık ve mozaik yapmayı öğrenmek için "Alessio Baldovinetti" yanına çırak olarak girdi. Fakat sanat tarihçisi Günter Passavent onun resim için Andrea del Verrocchio'nun yanına çırak girdiğini bildirmektedir.

Toskana, Floransa ve Roma'da ilk eserleri

Ghirlandaio ilk önemli eseri olarak 1475'ten önce Toskana'da bulunan ve 1351'de Floransa Cumhuriyeti idaresine geçen ama serbest bir komün olan San Gimignano'da "Collegiate Katedrali"'ndeki "Santa Fina Şapeli" için freskler hazırladı. 1480'de " Santi Girolamo, Barbara y Antonio Abate, (Hiernomeus çalışma masasında)" adlı esrini bitirdi. Aynı yıl Floransa'da bulunan " Ognissanti, Kulisesi"'indeki yemekhane için bir insan boyu ebadda "Son Yemek" ve diğer duvar freskleri yaptı. 1481-1486 döneminde ise Floransa idare merkezi olan Palazzo Vechio içindeki Sala dell'Orologio için duvar freskleri ve Sala del Gıglio için Apoteosi di san Zanobi e ciclo di üomini illustri, adlı (içindeki görülen mimarı dataylar, antik Romalı kahramanların figürleri ve resmin çok çekici realistik kompozisyonu ve prespektifi ile çok tanınan) bir fresk hazırlamakla meşgul oldu.

1483'te Papa IV. Sixtus tarafından Roma'ya davet edildi ve yeni yaptırmış olan Sistine Şapeli için bir tane duvar freski Vocazione dei primi apostoli (İlk Havarilerin çağırımı) hazırladı. Bu şapelde bulunan Passaggio del Mar Rosso (Kızıl Denizi geçiş) adlı tablonun ise Ghirlandaio yoksa diğer başka bir ressam Cosimo Rosselli veya Bıagio di Antonio Tücci, tarafından hazırlandığı hala tartışma konusudur.

Toskana'daki sonraki eserleri

1485'te Ghirlandaio Floransa'ya döndü ve orada Cenova'lı ve Genova'da Medici Bankası idarecisi olan banker Francesco Sassetti tarafından finanse edilerek "Santa Trinita Bazilikası"'ndeki "Sasetti Şapeli" için bir seri duvar freski hazırladı. Bunlardan ana sunak resmi olan Adorazione dei pastori (Çobanların Tapınması) tablosu günümüzde Floransa Academia Müzesi'nde sergilenmektedir.

Bu siparişi bitirir bitirmez Ghirlandaio Floransa'da bulunan Santa Maria Novella Kilisesi'nde Ricci ailesi tarafından kendi özel şapeli olarak kullanılan koro mahallinde bulunan şapeldeki fresklerin yerine yenilerinin yapılması için yeni büyük bir sipariş aldı. Bu siparişin finansmanı Ricci ailesinden daha büyük olan ama ona rakip olan Tornabuoni ve Tornaquinci aileleri sağladı ve sonradan bu Ricci ailesini açtığı bir tazminat davasına konu oldu. En çok 1482-1485 döneminde ve ta 1490'a kadar Ghirlandaio ve çok sayıda asistan ve çırakları bu şapelin üç duvarında dört kat üst üste freskler hazırladılar. Bunlar arasında Ghirlandaio'nun kardeşleri Davide ve Benedetto bulunduğu gibi çırağı olan Michelangelo'da bulunmaktaydı. Bu fresklerin ana konuları Meryem'in ve "Vafizci (John) Yakup"'un hayatından görüntülerdi. Hazırlanan freskler içinde bu siparişi veren banker Tornabuoni ve Tornaquinci ailelerinin mensuplarının 21 portresi de bulunmaktadır.

Nihayet 1490'da sona eren Santa Maria Novella siparişinin son dönemlerinde ve sonra da Ghirlandaio çok değerli diğer eserler hazırlamıştır. Bunlar arasında Santa Justus Kilisesi sunak tablosu olarak hazırlanan ama günümüzde Uffizi Müzesi'nde bulunan (St. Zenobia, St Justus ve diğerleri tarafından tapınılan İsa); Volterra Manastırı için Cristo in gloria con quattro santi e un donatore, (Dört Azizle ve Bir Görkemli İsa); İnnocenti Kilisesi'ndeki Adorazione dei Magi degli İnnocenti, (İnnocenti'de Magusların Tapınması) ve çok güzel bir tahta pano resmi olan ve günümüzde Louvre Müzesi, Paris'te bulunan Vısıtazione, (Ziyaret) tablolarının isimleri verilebilir. Vasarı çeşitli diğer hazırladığı eserlerini isimleriyle vermemektedir ama bunlara günümüze kadar gelmemişlerdir. Ghirlandaio mozaik tan sanat eseri üretimi içinde çıraklık yapmış ve birkaç mozaikten tablolar hazırladığı belgelenmiştir. Ama 1491'de ölümüne kadar hazırlamış olduğu mozaiklerden ancak tek biri Floransa Katedrali bir girişinin üzerinde bulunan "Announciation" günümüze gelmiştir.

Ölümü

Ghirlandiao 1494'te salgın bir ateşli hastalıktan ölmüştür. Öldüğü zaman 45 yaşında bulunmaktaydı. Mezarı Santa Maria Novella yanındadır. İki defa evlenmiş ve 6 tane çocuğu yaşamaktaydı. Üç oğlundan biri, Ridolfo Ghirlandaio, ressam olarak isim yapmıştır. Sülalesinden olanlar Floransa'da 17. yüzyıl içine kadar yaşamışlardır.

Seçilmiş eserleri

• yak. 1470-1475 : Madonna col Bambino, tuval üzerine tempera ve yaldız, 70,8x48,9 cm, Washington, National Gallery of Art, Kress Koleksiyonu
• yak. 1471-1472: Santi Girolamo, Barbara ve Antonio Abate, fresk, Cercina semti Sesto Fiorentino), Sant'Andrea Kilisesi, Çerçina]
• yak. 1472: Madonna della Misericordia ve Pietà, fresk, eski Vespucci Şapeli, Ognissanti Kilisesi, Floransa
• yak 1473: Santa Barbara con suo padre sconfitto e un donatore, tuval üzerine yağlı boya, 68x47 cm, özel koleksiyon.
• yak. 1473: Battesimo di Cristo e Madonna col Bambino in trono tra i santi Sebastiano e Giuliano, fresk, Sant'Andrea a Brozzi Kilisesi, San Donnino, Campi Bisenzio
• yak. 1473: San Cristoforo, fresk sıva, 284,5x149,9 cm, Metropolitan M, New York
• 1473-1475,, fresk, San Gimignano Santa Maria Assunta Katedrali, Santa Fina Şapeli, San Gimignano
  • Annuncio della morte di santa Fina
  • Esequie di santa Fina
• 1476: Ultima Cena (Son Taam), fresk,, San Michele Arcangelo Manastırı, Tavarnelle Val dı Pesa, Floransa ili
• yak. 1479: Madonna in trono col Bambino e santi , meşe ağacı tahta üzerine tempera, 170x160 cm, San Martino Katedrali, Lucca
• 1480: San Girolamo nello studio, 1480, fresk, 184x119 cm, Ognissanti Kilisesi, Floransa
• 1480: Ultima Cena, fresk, 400x880 cm, Ognissanti Kilisesi, Floransa
• 1481: Vocazione dei primi apostoli, fresk, 349x570 cm,, Şiştine Şapeli, Vatikan
• 1482-1483: Apoteosi di san Zanobi e ciclo di uomini illustri, fresk, Gıgli Salonu, Palazzo Vecchio, Floransa
• 1482-1485: freskler, Sassetti Şapeli, Santa Trinita Basilikası, Floransa
  • Rinuncia agli averi
  • Stigmate di san Francesco
  • Prova del fuoco davanti al sultano
  • Esequie di san Francesco
  • Conferma della regola
  • Resurrezione del ragazzo
• 1485: Adorazione dei pastori, tuval üzerine tempera şu tavola, Santa Trinita Basilikası, Floransa
• 1485-1490: freskler, Tonabuoni Şapeli, Santa Maria Novella Basilikası, Floransa
  • Volta con Evangelisti
  • Caccıata di Gioacchino
  • Natività di Maria
  • Presentazione al Tempio della Vergine
  • Sposalizio della Vergine
  • Adorazione dei Magi
  • Strage degli Innocenti
  • Morte e Assunzione della Vergine
  • Apparızione dell'angelo a Zaccarıa
  • Vısıtazione
  • Nascıta del Battista
  • Imposizione del nome
  • Predicazione del Battista
  • Battesimo di Cristo
  • Banchetto di Erode
  • İncoronazione della Vergine e santi
  • San Domenico fa la prova dei libri nel fuoco
  • Uccisione di san Pietro martire
  • Annunciazione
  • San Giovanni nel deşerto
  • Giovanni Tornabuoni orante
  • Francesca Pitti orante
• 1483: Sacra conversazione di Monticelli, tuval üzerine tempera, 168x197 cm, Uffizi Galerisi, Floransa
• yak. 1484-1486: Sacra conversazione degli Ingesuatı, meşe tahtası üzerine tempera, 191x200 cm, Uffizi Galerisi, Floransa
• 1485-1486: Adorazione dei Magi değli Innocenti, tuval üzerine tempera, 285x243 cm, Galleria dello Spedale degli Innocenti, Floransa
• yak. 1486: Ultima Cena, fresk, 400x800 cm, San Marco Manastırı, Floransa
• 1486: Incoronazione della Vergine, 1486, tuval üzerine tempera, 330x230 cm, Müseo Eroli, Narni
• yak. 1486: Incoronazione della Vergine, tuval üzerine tempera, Pinacoteca comunale, Città di Castello,
• yak. 1487: Adorazione dei Magi Tornabuoni, [ tuval üzerine tempera, tondo, diametro 171 cm, Uffizi Galerisi, Floransa
• yak. 1488: Francesco Sassetti col figlio Portresi, tuval üzerine tempera, 75,9x53 cm, Metropolitan Müzesi, New York
• 1488: Giovanna Tornabuoni Portresi, tuval üzerine tempera, 76x50 cm, Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid
• yak. 1490: Ritratto di vecchio con nipote, tuval üzerine tempera, 62x46 cm, Louvre Müzesi, Paris
• yak. 1490-1494: Pala Tornabuoni, tuval üzerine tempera, (Ressamın ölümü üzerine atölyesinde yak, 1498 bitirilmiştir.)
  • Madonna in gloria tra santi (önde), 221x198 cm, Alte Pinakothek, Münih, Bavyera
  • Resurrezione (arkada), 221x199 cm, Gemäldegalerie, Berlin
  • Santa Caterina da Siena, Alte Pinakothek, Münih, Bavyera
  • San Lorenzo, Alte Pinakothek, Münih, Bavyera
  • Santo Stefano, 191x56 cm, Szépművészeti Müzesi, Budapeşte
  • San Pietro Martire, Fondazione Magnani Rocca, Traversetolo, Parma ili
  • San Vincenzo Ferrer, (Kaiser-Friedrich-Müzesi, Berlin'de iken II. Dünya Savaşı sonunda tahrip olmuştur)
  • Sant'Antonino Pierozzi, (Kaiser-Friedrich-Müzesi, Berlin'de iken II. Dünya Savaşı sonunda tahrip olmuştur)
• yak. 1491: Visitazione, tuval üzerine tempera, 172x165 cm, Louvre Müzesi, Paris
• yak, 1492: Cristo in gloria con quattro santi e un donatore, tuval üzerine tempera, 308x199 cm, Pinacoteca e museo civico di Volterra, Volterra.
• yak. 1492: Natività di Cristo, tuval üzerine tempera,, 45x42 cm, Pinacoteca Vaticana, Vatikan
• yak. 1492: Natività, tuval üzerine tempera,, 85x63 cm, Fitzwilliam Müzesi, Cambridge
• 1493: Santo Stefano tra i santi Jacopo e Pietro, tuval üzerine yağlı boya, 222x222 cm, Accademia Galerisi, Floransa

Galeri

• 
  'Esequie di santa Fina, 1475
• 
  Ultima Cena (Son Taam), 1480
• 
  Hiernomeus çalışma masasında, 1480
• 
  Vocazione dei primi apostoli (İsa'nın Havarilerini Çağırması), Şiştine Şapeli, 1481
• 
  (Çobanların tapınması), 1485
• 
  Ritratto di vecchio con nipote (Yaşlı Adam ve bebek) Louvre Nüzesi, 1488
• 
  Giovanna Tornabuoni Portresi 1488
• 
  Adorazione dei Magi Tornabuoni (Magusların Tapınması), 1487
• 
  "Natività di Maria (Meryem'in Doğumu)" - Santa Maria Novella, 1485-1490
• 
  Presentazione al tempio della vergine (Bakirenin Tapınağa Sunumu) - Santa Maria Novella, 1485-1490
• 
  Nascita di san giovanni battista (Vaftizci Yakup'un Doğumu) - Santa Maria Novella, 1485-1490
• 
  Battesimo di Cristo (İsa'nın Vaftizi) - Santa Maria Novella, 1485-1490
• 
  Ghirlandaio yaşlı adam, 1488

Dış bağlantılar

• Resmi websitesi Ghirlandaio'nun 120 eseri 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• "Web Gallery of Art WGA": Domenico Ghirlandaio 8 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Giorgio Vasari, Le Vite de piu eccellenti architetti, pittori, et scultori italiani, da Cimabue insino a' tempi nostri: descritte in lingua Toscana, da Giorgio Vasarı Pittore Aretino, Firenze, 1550.