Dişli sazancık

Aphanius transgrediens
Korunma durumu
	; Kritik tehlikede (IUCN 2.3)
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Animalia;
Şube:	Kordalılar;
Alt şube:	Omurgalılar;
Sınıf:	Kemikli Balıklar;
Alt sınıf:	Işınsal Yüzgeçliler;
Familya:	Cyprinodontidae;
Cins:	Aphanius;
Tür:	A. transgrediens;

Dişli sazancık, Aphanius transgrediens (Acı Göl dişlisazanı veya Acıpınar birikinti balığı), Cyprinodontidae familyasındaki bir tatlı su balığı türüdür . Türkiye'de Acıgöl'ün kaynaklarına endemiktir . İklim değişikliğinden kaynaklanan yağış miktarındaki azalma ve kaynaklardaki suyun çok fazla kullanılması nedeniyle türün tehlike statüsü kritik durumdadır. Yerli olmayan doğu sivrisinek balıklarının (Gambusia holbrooki) göle kaynaştırılmasıyla oluşan rekabet de bu türü tehdit etmektedir.

Aphanius transgrediens, sülfürik kaynaklardan suyunu alan ve sodyum sülfat ile diğer tuzların elde edilmesiyle önemli bir ekonomik faaliyet alanı olan Acigöl'e endemiktir. Su seviyelerindeki ve kimyasal bileşimdeki şiddetli dalgalanmalar nedeniyle, bu tür çoğunlukla değişen tuzluluğa sahip göl kaynaklarının kenar kısımlarında bulunur. Bu birikintiler tipik olarak çok sığdır ve Chara cinsinin filamentli alglerinin patlamasıyla dolarlar. Kış yağışları, göl çevresi etrafındaki perçinler aracılığıyla bölgeler arasında geçişe izin vererek, bir kilometrekare boyunca uzanan popülasyonlarda daha fazla genetik çeşitliliğe neden olur. Bu küçük göç yaz sonunda ve ters yönde yaz başında gerçekleşir. Genellikle omnivordur (hepçil), suda yaşayan omurgasızlar ve bitkilerle beslenir. Dişiler, erkeklerin savunduğu bir alanda vejetasyonda parti başına 5-11 yumurta üreten aralıklı yumurtlama davranışı gösterirler. Yumurtalar 1.3-1.5 mm çapındadır ve erken ilkbahardan sonbahara kadar serilir.^[1]^[2]

Tehditler

Aphanius transgrediens, 30 kaynaktan beslenen son derece kısıtlı bir alanda bulunmakla beraber bu alan yeni bir yol inşası nedeniyle neredeyse tamamen tehdit altındadır. Daha önce, türler gölün kendisinde ve havzalarında ve kaynak sularında yaşıyordu. Buna ek olarak, A. transgrediens istilacı türler yüzünden, habitatın bozulmasından (ayrıca hayvanların çiğnemesi ile) ve iklim değişikliği nedeniyle tehdit altındadır. Bu nedenle, IUCN tarafından B1ab (i, ii, iii, iv, v) + 2ab (i, ii, iii, iv, v) kriterleri üzerinde kritik derecede tehlike altında olduğu değerlendirilir. Kalan koruma önlemleri çoğunlukla ex-situ çalışmalarla sınırlıdır.^[3]

Kaynakça

^ "Aphanius transgrediens". Seriously Fish. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2019.
^ Ekmekçi (2014). "Threatened Fishes of the World: Aphanius transgrediens Ermin, 1946 (Cyprinodontidae)". Croatian Journal of Fisheries. 72 (4). ss. 186-187.
^ "The IUCN Red List of Threatened Species". IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. Retrieved 2019-01-16.

[1] "Aphanius transgrediens". Seriously Fish. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2019.

[2] Ekmekçi (2014). "Threatened Fishes of the World: Aphanius transgrediens Ermin, 1946 (Cyprinodontidae)". Croatian Journal of Fisheries. 72 (4). ss. 186-187.

[3] "The IUCN Red List of Threatened Species". IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. Retrieved 2019-01-16.

[1]

[2]

[3]