Dervişan

Dervişan 1970'li yılların ikinci yarısında etkin olmuş Türk progresif rock grubu. Özellikle Cem Karaca ile yaptıkları politik çalışmalar ile dikkat çekmiştir. 2005'te kadrosunda yeniliklerle müzik hayatına geri döndü.

Dervişan
Başladığı yer	Türkiye
Tarzlar	Progresif Rock, Anadolu Rock, Politik Pop
Etkin yıllar	1974-1978 2005-
İlişkili hareketler	Cem Karaca, Yeşim, Ünol Büyükgönenç, Murat Ses
Üyeler	Hami Barutçu, İskender Paydaş, Levent Baki
Eski üyeler	Necdet Arıcı, Murat Töz

Kariyer

Kuruluş

Dervişan grubu, Cem Karaca tarafından Mart 1974'te kuruldu. Cem Karaca, bir önceki yıl Moğollar ile çalışıyordu. Ancak kendi kariyerlerine bir yandan devam eden Moğollar, Cem Karaca'dan ayrıldı. Karaca da yeni grubunu kurmak için Kardaşlar grubundan arkadaşı gitarist Ünol Büyükgönenç ile anlaştı. Gruba Durul Gence ile çalışan klavyeci Uğur Dikmen ve bas gitara Oğuz Durukan ve yine eski Kardaşlar bateristi Hüseyin Sultanoğlu girdi ve Dervişan kurulmuş oldu. "Dervişan", dervişler anlamına gelmektedir.

Ancak grup kurulduğu gibi üye problemleri yaşamaya başladı. Haziran ayında gitarist Büyükgönenç gruptan ayrıldı. 3 kişilik Dervişan ve Karaca, Moğollar döneminde hazırlanmış ama kaydedilmemiş "Unutamadığım" ve "Nem Kaldı" şarkılarını kaydetti. Ekim ayında ise grubun ilk 45'liği yayınlandı. "Beyaz Atlı / Yiğitler" plağında gruba sazda Osman Bayşu eşlik etti. Gruba bir konserde gitarda Cahit Berkay da eşlik etti ancak bu birlikteliğin devamı gelmedi.

Kadro değişiklikleri

Ocak ayında ise yeni beste "Tamirci Çırağı" için stüdyoya girildi. Bu şarkı ile Dervişan'ın en önemli özelliği olan politik duruşu ilk kez ortaya çıkıyordu. Şubat 1975'te çıkan plakta Karaca da akustik gitar çalıyordu. Mart ayında grup Hey dergisi tarafından "En iyi beste" dalında ödüllendirildi.

Grup 1975'in ortasında bir kadro değişikliğine uğradı. Bas gitarist Durukan'ın caz müziğe yönelmesi ile yerine Necdet Arıcı ardından Murat Töz geldi. Uğur Dikmen ise başka müzikal projelerde yer almak istedi. Onun ayrılması ise hem klavyecisiz hem de gitarsız kalan grup Dostlar Orkestrası'nda Galip Kayıhan'ı ve Ergun Özek'i gitarist olarak aldı. Grubun tarzı da doğal olarak değişmişti. Eylül ayında gitarist Kayıhan gruptan ayrılınca, yine Dostlar orkestrasından iki üye, klavyesi Kılıç Danışman ve gitarist Taner Öngür gruba katıldı. Ağustos sonunda ise müzikaliteyi güçlendirmek için Kardaşlar'dan Tahsin Ünüvar üflemeli çalgılara alındı.

Bu kadro olarak İzmir Fuar'ına çıkan grup, daha sonra ikinci gitarist Özek'i gruptan çıkardı. Bu kadro ile grubun üçüncü 45'liği "Mutlaka Yavrum / Kavga" yayınlandı. Karaca tarafından Filistin'e destek için hazırlanan Mutlaka Yavrum ve Kurtuluş Savaşı öykülü Kavga çok beğenildi. Aynı sırada daha önce kaydedilmiş ve yayınlanmamış Dervişan kayıtlarının da bulunduğu "Nem Kaldı" toplaması yayınlandı.

1975'in Aralık ayında klavyeci Danışman gruptan ayrıldı. Grup, klavye için eski Moğollar klavyecisi Murat Ses'e teklif götürdü. Müzikal tarzı çok farklı olmasına rağmen, Ses teklifi kabul etti. Ancak daha sert politik şarkılar yolunda ilerleyen Dervişan'da, Murat Ses ve eski grubu Ağrı Dağı Efsanesi şarkıları yer alamadı. 1976'da "Murat Ses ve Ağrı Dağı Efsanesi" adıyla "Fasulye Dişli Adam / Dağ Çiçekleri" 45'liği yayınlandı. Her ne kadar plakta yazmasa da çalan orkestra Dervişan'dı. 1976 Şubat'ında Murat Ses beklendiği üzere ayrıldı. Ancak davulcu Sultanoğlu da gruptan ayrıldı. Ses'in yerine Uğur Dikmen, Dervişan'a dönerken, bateriye de Sefa Ulaştır geldi.

Politik 45'likler

Temmuz ayında 5 kişilik Dervişan "Niyazi / Beni Siz Delirttiniz" plağını yayınladı. Bu plakta geri vokalleri Karaca'nın annesi Toto Karaca ve eşi Feride Karaca yapmıştı. Plak yayınlandıktan sonra üflemelilerde çalan Ünüvar gruptan ayrıldı ve Dervişan klasik 4'lüsüne kavuştu.

1976'nın sonunda Cem Karaca ve Dervişan, Avrupa turnesine çıktı. Sonraki senin başında ise birlikte çıkaracakları ilk uzunçaları ve yeni bir 45'lik hazırladılar. Albüm kayıtlarından sonra bas gitarist Murat Töz askere gitti ve yerine Hami Barutçu geldi. Albüm öncesi turnede gruba tiyatro sanatçısı Levent Kırca eşlik etti. Grup bir yandan Karaca'ya turnede destek olurken, eski üyesi Ünol Büyükgönenç'in CHP için hazırladığı "Yeni Bir Türkiye / Oy Gülüm Oy" plağına eşlik etti. ancak CHP plağı satın almak istemeyince, Büyükgönenç plakların kopyalarının çoğunu imha etti.

1977 Haziran'ında "Bir Mirasyediye ağıt / Mor Perşembe" 45'liği yayınlandı. Kısa süre sonra ise "Parka" toplaması yayınlandı. Ancak plak şirketi ile yaşananlar yüzünden grubun toplama olmayan ve sadece Dervişan şarkılarından oluşan ilk gerçek uzunçaları Yoksulluk Kader Olamaz 1977 başında kayıtları tamamlanmış olduğu halde bir türlü yayınlanamadı. Yavuz Plak'tan ayrılan Karaca, önce Türküola ile sonra Gönül Plak ile anlaştı. 1977'de en sonunda Yoksulluk Kader Olamaz plağı yayınlandı.

Albümün yayınlanması süresinde konserlerde çıkan çatışmalardan rahatsız olan Taner Öngür, bekleyen askerliğini de yapmak için gruptan ayrıldı. Dervişan bir süre daha gitarsız devam etti. 1977'nin son aylarında Dervişan, bateristi Sefa Ulaştır'ın eşi Yeşim'in albümü "Doğuş"u kaydetti. İki Taner Öngür bestesi dışında tüm besteler Sefa Ulaştır'a aitti. Yeşim, pop müzik sanatçısı olmasına rağmen "Varız Dostlar" gibi şarkılarda Dervişan politik duruşunu o albüme de yansıttı.

Dağılışı

1977'de Dervişan ve Cem Karaca "1 Mayıs / Durduramayacaklar Halkın Coşkun Akan Selini" plağını kaydetti ve 1978'in başında yayınlandı. Ancak Karaca'nın şarkılarının artık doğrudan slogana dönüşmesi, Karaca ve Dervişan arasının açılmasına sebep olacaktı. En sonunda Dikmen ve Ulaştır, Dervişan'dan ayrıldı. Karaca ise geride kalan tek eleman Hami Barutçu'yu alarak Edirdahan grubunu kurdu.

Dervişan dağıldıktan sonra Ulaştır uzun süre müzikle ilgilenmedi, 80'lerin sonunda bir ara tekrar Cem Karaca ile çalıştı. Uğur Dikmen ise 80'lerin pop müzik piyasasında özellikle Nil Burak ile çalıştı. 1990'larda ise Cem Karaca ile tekrar çalıştı. Barutçu da pop müzisyenleri ile çalıştı.

Tekrar birleşme

Cem Karaca'nın vefatından sonra Karaca'yı anmak üzere Dervişan, grubun son üç elemanı ile yeniden bir araya geldi. Gruba, vokalist olarak Levent Baki katıldı. 2009 yılının Kasım ayına kadar bu kadro ile çalan Uğur Dikmen'in gruptan ayrılmasıyla, gruba, klavyede İskender Paydaş eşlik etmeye başladı. Grup, yıllar sonra ilk konserini, 26 Ocak 2010 da Jolly Joker Balans'ta verdi. Konserde, Cem Karaca'nın, kuruluşundan itibaren Dervişan grubuyla birlikte yaptığı ve yalnız Dervişan'a özgü parçalar seslendirildi. Gruba bir şarkıda grubun eski bas gitaristi Murat Töz, bir şarkıda grubun eski gitaristi Taner Öngür ve bir şarkının vokallerinde Cem Karaca'nın oğlu Emrah Karaca eşlik etti. Grup ikinci konserini yine Jolly Joker Balans'ta 27 Ocak 2011 tarihinde verdi. Üçüncü konserleri ise 3 Aralık 2011'de Jr. Keops'ta gerçekleşti.

Diskografi

Cem Karaca ile

• 1974: Beyaz Atlı / Yiğitler
• 1975: Tamirci Çırağı / Nerdesin?
• 1975: Nem Kaldı (Nem Kaldı ve Unutamadığım şarkıları)
• 1975: Mutlaka Yavrum / Kavga
• 1975: Beni Siz Delirttiniz / Niyazi
• 1976: Parka / İhtarname ("İhtarname" şarkısı Moğollar grubu ile 1974 yılında kaydedildi)
• 1977: Mor Perşembe / Bir Mirasyediye Ağıt
• 1977: Yoksulluk Kader Olamaz
• 1978: 1 Mayıs / Durduramayacaklar Halkın Çoşkun Akan Selini

Diğer

• 1976: Dila Hanım / Deprem / Köprü / Baraj / Derviş Bey /Bodrum Hakimi([Film Müziklerinde Cahit Berkay a eşlik ettiler])
• 1976: Fasulye Dişli Adam / Dağ Çiçekleri (Murat Ses ve Ağrı Dağı Efsanesi)
• 1977: Yeni Bir Türkiye / Oy Gülüm Oy (Ünol Büyükgönenç)
• 1978: Doğuş (Yeşim)

Elemanları

• Hami Barutçu: Bas Gitar (1977-1978) (2005- )
• İskender Paydaş: Klavye (2009- )
• Levent Baki: Vokal (2005- )

Eski elemanlar

• Ünol Büyükgönenç: Gitar (1974)
• Sefa Ulaştır: Bateri (1976-1978) (2005-2020)
• Uğur Dikmen: Klavye (1974-1975) (1976-1978) (2005-2009)
• Oğuz Durukan: Bas Gitar (1974-1975)
• Galip Kayıhan: Gitar (1975)
• Murat Töz: Bas Gitar-Elektro Gitar (1975-1977)
• Murat Ses: Klavye (1975-1976)
• Hüseyin Sultanoğlu: Bateri (1974-1976)
• Ergün Özek: Gitar (1975)
• Kılıç Danışman: Klavye (1975)
• Taner Öngür: Gitar (1975-1977)
• Tahsin Ünüvar: Üflemeli Çalgılar (1975-1976)

Dış bağlantılar

• Anadolu Pop: Dervişan 6 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Cem Karaca Diskografi
• Cem Karaca ve Dervişan 10 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.