Balaban (çalgı)
Balaban veya balaman, Güney Kafkasya ve Orta Asya ülkelerinin birçoğunda kullanılan nefesli çalgılar grubuna ait bir çalgıdır. 9-10 adet ses perdeli[1] olanları Azerbaycan ve Türkistan’da kullanılmaktadır. Gürgen, ceviz, erik ve benzeri sert ağaçlardan yapılanları varsa da en makbulü kayısı ağacından yapılanıdır.
| Balaban | |
|---|---|
 | |
| Türü | Nefesli |
| Çalma aralığı |  |
| İlişkili çalgılar | Duduk, Guan, Hichiriki, Piri |
| Önemli müzisyenler | Alihan Samedov |
Bir gövde (govda) ve ağız tarafına takılan ses çıkarıcı yassı kamış ağızlıktan ibaret olan Balaban, 280-300 milimetre uzunluğunda ve 20-22 milimetre çapındadır. Sesi mat ve hafiftir, sesi zayıf olduğu için daha çok kapalı mekanlarda ve oda toplantılarında çalınmaktadır. Kamış üzerindeki kıskaç sayesinde ses inceltilip kalınlaştırılabilmektedir. Özel bir yöntemle yassılaştırılan kamış, kıskaç ve gövdeden meydana gelir. Kıskacın kamış üzerinde aşağı veya yukarı doğru itilmesiyle yaklaşık bir perdelik ses değişimi yapılabilmekte ve bu özelliği ile çalgı gruplarına hemen uyum sağlayabilmektedir.
| Balaban gövdesindeki deliklerin sıraları: | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Azeri sanatçı Hüseynkulu Sarabski'ye göre avcılar balaban çalarak bıldırcınları çekerler. Balaban'ın başka bir türü aşık musikinde kullanılır.[2]
| Balaban/mey işçiliği ve icra sanatı | |
|---|---|
 Balaban ve defin müşayəti ilə musiki meclisi, minyatür | |
| Ülke | Türkiye ve Azerbaycan |
| Kaynak | 01704 |
| Tescil geçmişi | |
| Tescil | 2023 (18. oturum) |
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ İnsan kulağının algıladığı biçimiyle herhangi bir notanın ses frekansı değeri. BSTS / Gitar Terimleri Sözlüğü 28 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Abdullayeva, Saadet. "ENCHANTING SOUNDS OF BALABAN" (PDF) (İngilizce). IRS. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2014.