Ay ağacı

Ay ağaçları, 1971 yılında NASA tarafından uzaya gönderilen ağaç tohumları. Tohumların farklı koşullarda nasıl değiştiklerini ve yetiştiklerini gözlemlemek aracıyla Apollo 14 misyonu kapsamında Ay'a farklı ağaç türlerinden beş yüz tohum gönderildi ve bu tohumlar otuz dört kez ay yörüngesi etrafında dolaştırıldı. Görevini tamamlayarak Dünya'ya dönen Apollo 14'ten alınan tohumlar, aralarında Amerika Birleşik Devletleri, İsviçre, Japonya ve Brezilya'nın da olduğu farklı ülkelere ekildi.^[1]

31 Ocak 1971'de fırlatılan Apollo 14, 5 Şubat 1971 tarihinde ay kraterine iniş yaptı. Alan Shepard ve Ay modülü pilotu Edgar Mitchell Ay yüzeyinde yürürken, eski bir Orman Servisi çalışanı olan komuta modülü pilotu Stuart Roosa, Ay'a hiç ayak basmadı.^[2] Roosa, bagajındaki yaklaşık 500 tane yumru çamı, tatlı sakız ağacı, sekoya, Douglas göknar ve çınar tohumu bulunan bir kutuyu Ay'ın etrafında 34 kez tur attırdı. Buradaki fikir, ağırlıksızlığın tohumlar üzerinde nasıl bir etkisi olacağını görmekti.^[3] Kitty Hawk komuta modülü, 9 şubat 1971'de UTC ile saat 21:05'te Amerikan Samoası'nın 1.400 km güneyine, güney Pasifik Okyanusu'na indi. Tohumlar Dünya'ya döndükten sonra yaklaşık 420 fideye dönüştü. 1975 ve 1976 yıllarında ABD'deki okullara, üniversitelere, parklara ve devlet dairelerine verildi.

Bu tohumlardan dikilen ağaçların çoğunun yeri on yıllardır büyük ölçüde bilinmiyordu. 1996 yılında, üçüncü sınıf öğretmeni Joan Goble ve öğrencileri, yerel bölgelerinde, üzerinde ay ağacı olduğunu belirten bir plaket bulunan bir ağaç buldular. Goble, NASA'ya bir e-posta gönderdi ve çalışan Dave Williams'a ulaştı. Williams, NASA'daki meslektaşlarının çoğu gibi ağaçların varlığından habersizdi. Biraz araştırma yaptıktan sonra Williams, Roosa'nın bu tohumları ekilmek üzere uzaya ve eve getirmek için yaptığı ilk eylemleri anlatan bazı eski gazete kupürleri buldu.^[4] Williams, NASA'nın resmi web sitesinde ağaçları bulmak için halktan yardım isteyen bir sayfa yayınladı. Sayfa ayrıca bilinen ay ağaçlarının yerlerini ve türlerini listeleyen bir tablo içeriyordu. Williams, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki insanlardan, onları ay ağaçları olarak tanımlayan plaketler gören insanlardan haber almaya başladı. Williams, konumları ve türleri de dahil olmak üzere bu tür ağaçların ayrıntılarını listeleyen bir veritabanını yönetmeye başladı. 2011'de Wired dergisindeki bir makale bu çabayı anlattı ve Williams'ın e-posta adresini sağlayarak mevcut ay ağaçları hakkında bilgisi olabilecek herkesi yazmaya teşvik etti.^[5] 2022 yılı itibarıyla mevcut ağaçların tespiti ve yerlerinin belirlenmesi çalışmaları devam etmekteydi.^[4]^[6]

Ay ağaçları ve konumları

Şehir ve eyalet	Konum	Ağaç türü	Dikim tarihi
Auburn Üniversitesi, Alabama	G.W. Andrews Forestry Sciences Lab	Loblolly Pine*	22 Ekim 1976
Birmingham, Alabama	Birmingham Botanical Garden	Sycamore	Nisan 1976
Montgomery, Alabama	State Capitol	Loblolly Pine	Nisan 1976
Troy, Alabama	Pioneer Museum of Alabama		5 Ağustos 1976
Tuscumbia, Alabama	Ivy Green		19 Ekim 1976
Flagstaff, Arizona	Flagstaff Jr. High School	Douglas Fir	30 Nisan 1976
Tucson, Arizona	Kuiper Space Sciences Building, Arizona Üniversitesi	Sycamore	30 Nisan 1976
Ft. Smith, Arkansas	Sebastian County Courthouse	Loblolly Pine	15 Mart 1976
Washington, Arkansas	Old Washington Historic State Park	Loblolly Pine	15 Mart 1976
Arcata, Kaliforniya	Humboldt State University	3 Redwoods
Berkeley, Kaliforniya	Tilden Nature Area	Redwood	26 Temmuz 1976
Monterey, Kaliforniya	Friendly Plaza		Temmuz 1976
San Luis Obispo, California	Mission Plaza		30 Temmuz 1976
Sacramento, Kaliforniya	State Capitol
Cape Canaveral, Florida	Kennedy Uzay Merkezi	Sycamore*^[7]	25 Haziran 1976
Gainesville, Florida	Florida Üniversitesi	Sycamore
Perry, Florida	Forest Capital Museum State Park	Loblolly Pine	26 Nisan 1978
Tallahassee, Florida	Cascades Park	Sycamore
Tallahassee, Florida	Doyle Conner Building	Loblolly Pine
Athens, Georgia	Athens-Clarke County Planning Department		Mayıs 1976
Waycross, Georgia	Okefenokee Regional Educational Service Agency^[8]		ca. 1976
Boise, Idaho	Lowell Elementary School		1977
Moscow, Idaho	University of Idaho	Sycamore
Cannelton, Indiana	Camp Koch Girl Scout Camp		1976
Indianapolis, Indiana	Indiana Statehouse		9 Nisan 1976
Lincoln City, Indiana	Lincoln State Park		1 Mayıs 1976
Tell City, Indiana	Forest Service Office	2 Sweetgums	1976
Atchison, Kansas	International Forest of Friendship	Sycamore
Elmer, Louisiana	Palustris Experimental Forest	Loblolly Pine	Nisan 1976
Piedmont, South Carolina	209 Green Leaf Lane	Sycamore	Ağustos, 1976
New Orleans, Louisiana	New Orleans River Walk	Loblolly Pine	Haziran 1983
Bethesda, Maryland	Society of American Foresters	Loblolly Pine	30 Eylül 1975
Greenbelt, Maryland	Goddard Space Flight Center	Sycamore	9 Haziran 1977
Holliston, Massachusetts	Holliston Police Station	Sycamore	Nisan 1976
Lansing, Michigan	State Capitol	Weeping Beech	1976
Mississippi State, Mississippi	The Junction	Sycamore	1975
Waynesboro, Mississippi	Forestry Commission Nursery
DeSoto, Missouri	Walthers Park
Pisgah National Forest, North Carolina	Cradle of Forestry in America
Asheville Botanical Garden, North Carolina	UNC Asheville
South Brunswick, New Jersey	South Brunswick High School
Jefferson County, Ohio	Friendship Park		29 Temmuz 1976
Eugene, Oregon	Erb Memorial Union, University of Oregon (Initially planted at Willamette Hall, moved in 1980)	Douglas Fir	1976
Roseburg, Oregon	U.S. Veteran's Hospital		3 Mayıs 1976
Corvallis, Oregon	Peavy Hall, Oregon State University		1976
Salem, Oregon	State Capitol		30 Nisan 1976
Salem, Oregon	Private Residence	2 Douglas Firs	1973
Ebensburg, Pennsylvania	Cambria County Courthouse	Sycamore	29 Haziran 1976
Hollidaysburg, Pennsylvania	Highland Hall		5 Mayıs 1976
King of Prussia, Pensilvanya	Lockheed Martin Space Systems Building		30 Haziran 1976
Newtown/Langhorne, Pensilvanya	Core Creek Park		30 Nisan 1976
Philadelphia, Pennsylvania	Washington Square	Sycamore*	6 Mayıs 1975
Knoxville, Tennessee	University of Tennessee	Loblolly Pine	Nisan 1976
Sewanee, Tennessee	University of the South	Sycamore
Tullahoma, Tennessee	Arnold Air Force Base	Loblolly Pine
Olympia, Washington	State Capitol	Douglas Fir
Huntsville, Alabama	U.S. Space and Rocket Center	5 Sycamores, 2 Pines *	29 Ekim 1976
Tuskegee, Alabama	VA Hospital (CAVHCS)	Loblolly Pine *	1976
Little Rock, Arkansas	Forestry Commission Headquarters		15 Mart 1976
Monticello, Arkansas	University of Arkansas at Monticello		1977?
New Orleans, Louisiana	NASA Michoud Assembly Facility	Loblolly Pine (2?) *	Temmuz 1976
North Pembroke, Massachusetts	Historical Society	Sycamore? *	Nisan 1976
Albuquerque, New Mexico	Civic Plaza	Douglas Fir *
Illinois Valley, Oregon	Siskiyou Smoke Jumper Base	Douglas Fir *
Washington, DC	Beyaz Saray	Loblolly Pine *	19 Ocak 1977
Plano, Teksas	Plano Senior High School	Sycamore *	4 Kasım 2009
Brasília, Brezilya	Ibama Central Building's garden	Sweetgum	14 Kasım 1980
Santa Rosa, Brezilya	Parque Municipal de Exposições	Redwood	18 Ağustos 1981
Tradate, İtalya	Appiano Gentile Park	Loblolly Pine	10 Ekim 2011
Bracey, Virginia	River Ridge Golf & Camping Club	Sycamore	31 Ocak 1971
Doswell, Virginia	Kings Dominion ^[9]
Luzern, İsviçre	Swiss Transport Museum	Sycamore	15 Ağustos 1976 (not planted until later)
Silver City, New Mexico	Gough Park	Sycamore	14 Ağustos 1976
Houston, Teksas	NASA Johnson Space Center	Loblolly Pine	Şubat 2016^{[şüpheli – tartışma]}

Ayrıca bakınız

Ay taşı

Kaynakça

^ Black, Richard (19 Temmuz 2005). "Trees... from the Moon". BBC News. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
^ Stenger, Richard (22 Ekim 2002). "Scientists look for elusive 'moon trees'" (İngilizce). CNN. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
^ Carter, Jamie (5 Şubat 2021). "Have You Ever Seen A 'Moon Tree?' Where You Can See A Curious Legacy Of NASA's Apollo Missions 50 Years On". Forbes. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
^ ^a ^b We Almost Forgot About the Moon Trees: A collection of tree seeds that went round and round the moon was scattered far and wide back home 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Marina Koren. The seeds orbited the Moon, but were not landed on it. The Atlantic, January 31, 2022.
^ The Mystery of the Missing Moon Trees: 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 15 years after NASA astronomer David Williams started searching for them, hundreds of trees grown from space-faring seeds are still missing. The “moon trees,” whose seeds circled the moon 34 times in Apollo 14 astronaut Stuart Roosa‘s pocket, were welcomed back to Earth with great fanfare in 1971. February 10, 2011, wired.com.
^ The "Moon Trees" 19 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., official NASA website, accessed Feb 3, 2022.
^ "Archived copy". 19 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2017.
^ "Twitter". 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.

[BBCNews-1] Black, Richard (19 Temmuz 2005). "Trees... from the Moon". BBC News. 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.

[CNN-2] Stenger, Richard (22 Ekim 2002). "Scientists look for elusive 'moon trees'" (İngilizce). CNN. 30 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.

[Forbes-3] Carter, Jamie (5 Şubat 2021). "Have You Ever Seen A 'Moon Tree?' Where You Can See A Curious Legacy Of NASA's Apollo Missions 50 Years On". Forbes. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.

[Atlantic_Jan_2022-4] We Almost Forgot About the Moon Trees: A collection of tree seeds that went round and round the moon was scattered far and wide back home 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., by Marina Koren. The seeds orbited the Moon, but were not landed on it. The Atlantic, January 31, 2022.

[Wired_Feb_2011-5] The Mystery of the Missing Moon Trees: 13 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 15 years after NASA astronomer David Williams started searching for them, hundreds of trees grown from space-faring seeds are still missing. The “moon trees,” whose seeds circled the moon 34 times in Apollo 14 astronaut Stuart Roosa‘s pocket, were welcomed back to Earth with great fanfare in 1971. February 10, 2011, wired.com.

[NASA_page-6] The "Moon Trees" 19 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., official NASA website, accessed Feb 3, 2022.

[7] "Archived copy". 19 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2017.

[8] "Twitter". 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.

[9] "Arşivlenmiş kopya". 23 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]