Vikipedi

Avatar (film)

2009 yapımı Amerikan filmi

Avatar, 2009 ABD yapımı destansı bilimkurgu filmi. Filmin senaryosunu Titanik, Yaratık 2, Terminatör filmlerinin yönetmeni James Cameron yazmış ve filmi yönetmiştir. Üç boyutlu (3D) sinema tekniği ile çekilmiştir. 18 Aralık 2009 tarihinde gösterime girmiştir. Aynı zamanda tüm zamanların en çok hasılat yapan film rekorunu elinde bulunduruyor.[3]

Avatar
YönetmenJames Cameron
YapımcıJames Cameron
Jon Landau
SenaristJames Cameron
OyuncularSam Worthington
Zoë Saldaña
Sigourney Weaver
Michelle Rodriguez
Stephen Lang
Joel David Moore
Giovanni Ribisi
CCH Pounder
Dileep Rao
Matt Gerald
Laz Alonso
Peter Mensah
Wes Studi
MüzikJames Horner
Görüntü yönetmeniMauro Fiore
KurguJohn Refoua
Stephen Rivkin
StüdyoLightstorm Entertainment
Dağıtıcı20th Century Fox
CinsiSinema filmi
TürüBilimkurgu
RenkRenkli
Yapım yılı2009
Çıkış tarih(ler)i18 Aralık 2009
Süre162 dk.
ÜlkeABD
Dilİngilizce
Bütçe237.000.000 $[1]
Hasılat2.922.917.914 $ (dünya çapında)[2]
Devam filmiAvatar 2

Film geleneksel 2-D, 3-D ve IMAX 3D formatlarında gösterime sokuldu. Avatar'ın resmi bütçesi 237 milyon $'dır; diğer tahminlere göre ise filmin yapım maliyeti 280–310 milyon ve pazarlama maliyeti de 150 milyon dolardır.[4][5]

Avatar'ın galası 10 Aralık 2009'da Londra, Birleşik Krallık'ta yapıldı ve 18 Aralık 2009'da ABD ve Kanada'da gösterime girdi. ABD ve Kanada'da açılış gününde 26 milyon $[6] haftasonunda ise 77 milyon $[7] hasılat elde etti. Uluslararası açılışı iki gün daha erken gerçekleşti ve gösterimin ilk beş günü sonunda dünya çapında 232 milyon $ hasılat elde etti.[8] Gösterimin üçüncü haftasında 1 milyar $ hasılatı geçti ve altıncı haftada Cameron'un daha önceki filmi Titanik'in sahip olduğu 2 milyar 185 milyon $ hasılatı geride bırakarak tüm zamanların gişe hasılatı rekorunu elde etti.[9]

67. Altın Küre Ödülleri'nde en iyi film ve en iyi yönetmen (James Cameron) ödüllerini almıştır.[10] 9 dalda aday gösterildiği 82. Akademi Ödülleri'nde ise sanat yönetimi, görüntü yönetmeni ve görsel efekt dallarında 3 ödül kazanmıştır.

22 Nisan 2010'da satışa çıkan Blu-ray versiyonu ilk günde yaklaşık 1.5 milyon satarak 600 bin satış rakamıyla The Dark Knight filmine ait olan rekoru kırmıştır.[11]

Filmin başarısının ardından James Cameron, dört ardıl film daha üretmek için 20th Century Fox ile anlaşma imzaladı: Avatar 2 ve Avatar 3'ün ana çekimleri tamamlandı ve sırasıyla 16 Aralık 2022 ve 20 Aralık 2024'te gösterime girecekler; ve kalan filmlerin (Avatar 4 ve Avatar 5) 18 Aralık 2026 ve 22 Aralık 2028'de[12] gösterime girmeleri planlanmaktadır.[13][14]

Hikâye

değiştir

Filmin hikâyesi 22. yüzyılda, Pandora adlı bir uyduda geçer. 2154'te insanlar Dünya'nın doğal kaynaklarını tüketir ve bu ciddi bir enerji krizine yol açar. Resources Development Administration (RDA) adlı kuruluş, Alpha Centauri yıldız sisteminde bir gaz devi olan Polyphemus gezegeni yörüngesindeki yoğun ormanlık yaşanabilir bir uydu olan Pandora'da değerli bir mineral olan unobtanium madenlerini keşfeder.[15] Atmosferi insanlar için zehirli olan Pandora, doğayla uyum içinde yaşayan ve Eywa adında bir ana tanrıçaya ibadet eden 3-4 metre boylarında, mavi tenli, akıllı insansı görünümlü,[16] kabile kültürünü benimsemiş, saldırıya uğramadıkları sürece barışçıl bir tür olan Na'vi halkına ev sahipliği yapmaktadır.

Pandora'nın biyosferini keşfetmek için bilim adamları, genetik olarak eşleşen insanlarca sinirsel bağlantı aracılığıyla kontrol edilebilen, "avatar" adı verilen Na'vi-İnsan melezi biyolojik bedenleri kullanmaktadırlar. Belden aşağısı felçli eski bir deniz piyadesi olan Jake Sully (Sam Worthington), ölen ikiz kardeşi için hazırlanan bir avatarın sürücüsü olarak Pandora'da yaşamaya gönüllü olur. Avatar Programının başı olan Dr. Grace Augustine (Sigourney Weaver), Sully'yi yetersiz bir yedek olarak görmektedir ancak onun görevini bir koruma olarak kabul eder. Grace ve diğer bilim adamı Dr. Norm Spellman'ın (Joel David Moore) avatarlarına eşlik ederken, Jake'in avatarı bir thanator tarafından saldırıya uğrar ve bir kadın Na'vi olan Neytiri tarafından ormana kaçtığı sırada kurtarılır. Uğurlu bir işarete tanık olan Neytiri, onu kendi klanına götürür. Neytiri'nin annesi Mo'at, klanın ruhani lideri olarak, kızına Jake'in toplumlarını öğrenmesine önayak olmasını emreder.

RDA'nın özel güvenlik gücü başkanı Albay Miles Quaritch (Stephen Lang), Jake'e, Na'vi klanının, bölgedeki en zengin unobtanium mevduatının üzerinde duran Yuva Ağaç[17] adlı dev ağaç yuvası hakkında bilgi topladığında şirketin bacaklarını geri getireceği vaadinde bulunur. Grace bunu öğrendiğinde, kendini, Jake'i ve Norm'u geçici bir eşleşme ünitesi barındıran bir ileri karakola aktarır. Sonraki üç ay boyunca Jake yerlilere sempati duymaya başlar. Jake kabileye kabul edildikten sonra, o ve Neytiri birbirlerini dost olarak seçerler. Bu Na'vi prensesine âşık olan Sully, kendisini Pandora'yı gün geçtikçe tüketen insan ordusu ile Na'vi halkının arasındaki çatışmanın ortasında bulur. Kısa bir süre sonra, Jake, kutsal bir Na'vi bölgesini yok etmekle tehdit eden bir buldozeri devre dışı bırakmaya çalıştığında bağlılık değişikliğini ortaya koymuştur. Zamanla Prenses Neytiri ile bir ilişki içine girdiklerinde, Jake artık insanların amacını tamamen unutup, Na'vi direnişine katılarak organize bir şekilde insanlara karşı koyar. Onu en çok etkileyen şey, en nihayetinde daha iyi bir beden içinde olup, felçli olan bacaklarını tekrar hissedip (Avatar bedeninde) eskisi gibi koşabilmesidir. Quaritch'in, Jake'in buldozer üzerindeki saldırısının video kaydını yönetici Parker Selfridge'e (Giovanni Ribisi)[17] göstermesi ve Jake'in Na'vi'lerin Yuva Ağacı asla terk etmeyeceğini itiraf ettiği bir başka kayıt sonucu, Selfridge Yuva Ağacın yok edilmesi için operasyon emri verir.

Grace'in Yuva Ağacı yok etmenin Pandora'ya özgü biyolojik sinir ağına zarar verebileceği görüşüne rağmen, Selfridge, Jake ve Grace'e saldırıyı başlatmadan önce Na'vi'leri tahliye olmaya ikna etmek için bir saat süre verir. Jake, Na'vi'lere bir casus olduğunu itiraf eder ve bunun sonucunda onu ve Grace'i esir alırlar. Quaritch'in adamları, Neytiri'nin babasını (klan şefi) ve diğerlerini öldürerek Yuva Ağacı yok eder. Mo'at, Jake ve Grace'i kurtarır, ancak avatarlarından ayrılırlar ve Quaritch'in kuvvetleri tarafından hapsedilirler. Quaritch'in vahşetinden tiksinen pilot Trudy Chacon (Michelle Rodriguez), Jake, Grace ve Norm'u serbest bırakır ve onları Grace'in ileri karakoluna götürür, ancak Grace kaçış sırasında Quaritch tarafından vurulur. Na'vi'lerin güvenini yeniden kazanmak için Jake, Na'vi'lerce korkulan ve onurlandırılan ejderha benzeri bir yırtıcı olan Toruk'a biner. Jake, mültecileri kutsal Ruhlar Ağacında bulur ve Grace'i iyileştirmek için Mo'at'a yalvarır. Klan, Grace'i insan bedeninden Ruhlar Ağacı yardımıyla avatarına aktarmaya çalışır, ancak süreç tamamlanmadan Grace ölür. Yeni şef Tsu'tey tarafından desteklenen Jake, klanı birleştirir ve onlara RDA ile savaşmak için tüm klanları toplamalarını söyler. Quaritch, yıkımının yerlileri moralsizleştireceğine inanarak Ruhlar Ağacına karşı önleyici bir hava saldırısı düzenler. Savaşın arifesinde Jake, Na'vi'ler adına müdahale etmek için Ruhlar Ağacı ile sinirsel bir bağlantı yoluyla Eywa'ya dua eder.

Sonraki savaş sırasında, Na'vi'ler, Tsu'tey ve Trudy de dâhil olmak üzere ağır kayıplar verir; ancak Pandora'nın vahşi yaşamı beklenmedik bir şekilde saldırıya katıldığında ve Neytiri'nin, Eywa'nın Jake'in duasına verdiği cevap olarak yorumladığı insanları bastırdığında, kurtarılır. Jake, Ruhlar Ağacına ulaşmadan önce geçici önlem bombacısını yok eder; bir AMP takımı ile Quaritch, kendi hasarlı uçaklarından atlar ve Jake'in insan vücudunu içeren avatar bağlantı birimini açarak, onu Pandora'nın zehirli atmosferine maruz bırakır. Quaritch, Jake'in avatarının boğazını kesmeye hazırlanırken, Neytiri, Quaritch'i öldürür ve Jake'i boğulmaktan kurtarır ve orada Jake'in biçimini ilk kez görür.

Jake, Norm ve seçkin birkaç kişi hariç, tüm insanlar Pandora'dan kovulur ve Dünya'ya geri gönderilir. Jake'in bilinci, Ruhlar Ağacı'nın yardımıyla kalıcı olarak avatarına aktarılır.

Oyuncu kadrosu

değiştir
Daha fazla bilgi: Avatar'ın kurgusal evreni

İnsanlar

değiştir
  • Jake Sully rolünde oyuncu Sam Worthington, ikiz kardeşi öldürüldükten sonra Avatar Programının bir parçası olan engelli eski bir savaş gazisidir. İkiz kardeşi öldüğü ve onun avatarını kullanacak en uygun gen dizilimine sahip kişi olduğu için Pandora'ya göreve gönderilir. Askeri geçmişi Na'vi savaşçılarının onunla ilişki kurmasına yardımcı olur. James Cameron, dünya çapında gelecek vadeden genç oyuncular için yapılan araştırmanın ardından bütçeyi düşük tutarak görece fazla tanınmayan Avustralyalı bir oyuncu tercih etti.[18] Worthington, o sırada arabasında yaşıyordu,[19] gelişimde iki kez erken seçmelere katıldı[20] ve olası devam filmi için anlaşma imzaladı.[21] Cameron, Worthington'un büyük bir filmde oynamamasından dolayı, seyirciye "gerçekten, gerçek olan bir nitelik" karakteri sunacağını hissetti. Cameron, onun "bir bira içmek isteyeceğiniz bir adam olmanın kalitesine sahip olduğunu ve sonuçta dünyayı dönüştüren bir önder olduğunu" söyledi.[22]
    • Sam Worthington ayrıca Jake'in filmin başında görünen merhum ikiz kardeşi Tommy'yi de oynamıştır.
  • Albay Miles Quaritch rolünde oyuncu Stephen Lang, madencilik operasyonunun güvenlik bölümünün başkanı. Pandora'ya açılan savaşın en büyük temsilcisi. İnsan olarak tanınmayan herhangi bir yaşamı göz ardı etme konusunda şiddet ile tutarlı olan, Pandora'nın sakinleri için hem eylemlerinde hem de söylemlerinde Pandora'ya belirgin, derin bir saygısı olmayan, filmdeki asıl kötü adam ve Pandora'ya en çok zararı veren kişilerden biri. Lang, Cameron'un Yaratık 2 (1986) filmindeki bir rol için başarısız bir şekilde seçmelere katılmıştı, ancak yönetmen Lang'ı hatırladı ve onu Avatar filmi için aradı.[23] Yaratık 2'de rol alan Michael Biehn senaryoyu okudu ve Cameron ile 3 boyutlu görüntülerin bazılarını izledi, ancak sonuçta Avatar filminde rol almadı.[24]
  • Dr. Grace Augustine rolünde oyuncu Sigourney Weaver, bir egzobiyolog ve Avatar Programının başkanı. Ayrıca Sully'nin akıl hocası ve Na'vi'ler ile barışçıl ilişkilerin savunucusu, onlara İngilizce öğretmek için bir okul kurmuştur.[25]
  • Trudy Chacón rolünde Michelle Rodriguez, Jake'in iyi bir arkadaşı, Avatar Programını desteklemek için atanan bir savaş pilotu ve pek çok konuda ekibe yardımı dokunmuş bir asker, Na'vi'lere sempati duyan biridir. Yönetmen Cameron, Girlfight filminde onu gördüğünden beri Rodriguez ile çalışmak istemişti.[23]
  • Parker Selfridge rolünde Giovanni Ribisi, RDA madencilik operasyonunun kurumsal yöneticisi.[26] İlk başta şirketin çizgisini korumak için Na'vi uygarlığını yok etmeye istekli olsa da, Na'vi saldırılarını yetkilendirmek ve imajını lekelemek konusunda isteksizdir, bunu ancak Quaritch, onu gerekli olduğuna ve saldırıların insancıl olacağına ikna ettikten sonra yapar. Saldırılar merkez üste izlendiğinde, Selfridge, şiddet görüntülerinden rahatsızlık duyar.
  • Dr. Norm Spellman rolünde oyuncu Joel David Moore, Avatar Programının bir parçası olarak bitki ve hayvan yaşamını inceleyen bir kseno-antropolog.[27][28] Jake'in kardeşi Tom ile AVATAR eğitimi almış, Jake'in en iyi arkadaşı. Savaş sırasında Jake'e yardımcı olmuş ve karada savaşmıştır.
  • Dr. Max Patel rolünde Dileep Rao, Avatar Programında çalışan ve Jake'in RDA'ya karşı isyanını destekleyen bir bilim adamı.[29]

Na'vi'ler

değiştir
  • Neytiri rolünde hareket yakalama oyuncusu Zoe Saldana, Omaticaya liderinin kızı (hikayenin merkezindeki Na'vi klanı). Cesareti nedeniyle Jake'e ilgi duymakta, naif ve aptal olarak gördüğü için ona sinirli davransa da, Jake'e halktan biri olması için eğitim verir[30] Karakter, tüm Na'vi'ler gibi, hareket yakalama kullanılarak oluşturuldu ve görsel yönü tamamen bilgisayar tarafından üretildi.[31] Saldana da olası devam filmleri için imza attı.[32]
  • Mo'at rolünde hareket yakalama oyuncusu CCH Pounder, Neytiri'nin annesi. Bir Tsahik. Eywa'dan gelen mesajları okuyor.[33]
  • Eytukan rolünde hareket yakalama oyuncusu Wes Studi, Omaticaya'nın klan lideri, Neytiri'nin babası ve Mo'at'ın eşi.
  • Tsu'Tey rolünde hareket yakalama oyuncusu Laz Alonso, Na'vi halkında yaşayan büyük savaşçılardan. Kabile şefliğinin varisi. Filmin başlangıcında Neytiri ile nişanlı idi.

Yapım

değiştir

Kökeni

değiştir

1994 yılında yönetmen James Cameron,[34] Avatar için 80 sayfalık bir konuyu kaleme almış ve çocukluğunda okuduğu "her bilimkurgu kitabı"ndan ve Edgar Rice Burroughs ve H. Rider Haggard'ın macera romanlarından ilham almıştır.[35] Ağustos 1996'da Cameron, Titanic filmini tamamladıktan sonra, yapay veya bilgisayar tarafından üretilen oyuncuları içerecek olan Avatar'ı çekeceğini açıkladı.[36] Proje 100 milyon dolara mâl olacak ve "gerçek gibi görünen ancak fiziksel dünyada bulunmayan" önde gelen rollerde en az altı oyuncuyu içerecekti.[37] Cameron'ın da bir ortaklığı bulunan görsel efektler şirketi Digital Domain, 1997'in ortalarında 1999 sürümü için üretime başlaması beklenen projeye katıldı.[38] Ancak Cameron, o zamanki mevcut teknolojinin, anlatmayı amaçladığı hikâye ve görselliğe yeterli olmadığını hissetti. İlerleyen birkaç yıl boyunca belgesel çekmeye ve teknolojiyi geliştirme işine odaklanmaya karar verdi. Bloomberg Businessweek kapak hikâyesinde, 20th Century Fox'un, Ekim 2005'te Fox yöneticilerine gösterdiği Avatar için bir kavram klibinin, çekimi için Cameron'a 10 milyon dolar verdiğini ortaya çıkardı.[39]

Şubat 2006'da Cameron, Project 880 adlı film projesinin, "Avatar'ın yeniden donatılmış versiyonu" olduğunu, yıllar önce yapmaya çalıştığı bir film olduğunu söylüyor[40] ve bilgisayar tarafından üretilen Gollum, King Kong ve Davy Jones karakterlerinin yaratılmasındaki teknolojik ilerlemelerden bahsediyordu.[35] Cameron, önceki yıl beş günlük bir kamera testini tamamladıktan sonra Savaş Meleği projesinin önünden Avatar'ı seçmişti.[41]

Geliştirme

değiştir
 
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:

Ocak-Nisan 2006 tarihleri arasında Cameron senaryo üzerinde çalışmış ve filmin uzaylı varlıkları Na'vi'ler için bir kültür geliştirmiştir. Na'vi'lerin dili Güney Kaliforniya Üniversitesi'de bir dilbilimci olan Dr. Paul Frommer tarafından yaratıldı.[35] Na'vi dili, Cameron tarafından eklenen 30 kelimeyle birlikte yaklaşık 1000 kelimelik bir sözlüğe sahiptir. Dilin sesbirimleri, Etiyopya'nın Amharca dilinde bulunan yansız ünsüzleri ("skxawng" sözcüğündeki "kx" gibi) ve Cameron'un Yeni Zelanda Māori dilinden almış olabileceği baş im, genizden söylenen damaksıl "ng" yi içerir.[42] Aktris Sigourney Weaver ve filmin set tasarımcıları, botanikçilerin bitkileri incelemek ve örneklemek için kullandıkları yöntemleri öğrenmek ve filmde tasvir edilen Pandora organizmaları arasındaki iletişimi açıklama yollarını tartışmak için Kaliforniya Üniversitesi, Riverside'da bitki fizyolojisi profesörü Jodie S. Holt ile bir araya geldi.[43]

2005'ten 2007'ye kadar, Cameron, ünlü fantastik sanat çizeri Wayne Barlowe ve ünlü konsept sanatçısı Jordu Schell de dâhil bir avuç tasarımcıyla birlikte, 3 boyutlu fırça betimlemelerinin istenilen görüşleri yakalamadığını hissettiğinde[44] Na'vi tasarımlarını resimlerle ve fiziksel olarak heykellerle şekillendirmek üzere, genellikle Onun Malibu'daki evinin mutfağında çalışmışlardır.[45] Temmuz 2006'da Cameron, Avatar'ı 2008'in ortalarında yayınlanmak üzere çekeceğini açıklamış ve Şubat 2007'ye kadar kurulan bir oyuncu kadrosuyla ana çekimlere başlamayı planlamıştı.[46] Ertesi Ağustos, Cameron'un Avatar'ı üretmesine yardımcı olmak için görsel efekt stüdyosu Weta Digital bir sözleşme imzaladı.[47] Geçmişte Cameron ile işbirliği yapmış olan Stan Winston, filmin tasarımlarına yardımcı olmak üzere Avatar ekibine katıldı.[48] Filmin yapım tasarımı birkaç yıl sürmüştür. Filmde iki farklı yapım tasarımcısı ve biri Pandora'nın bitki örtüsü ve direyine odaklanan, diğeri ise insan teçhizatları ve insan değişkenlerini yaratan iki ayrı sanat bölümü vardı.[49] Eylül 2006'da Cameron'ın 3 boyutlu çekim yapmak için kendi geliştirdiği Gerçeklik Kamera Sistemini (RCS, Reality Camera System 116 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) kullandığı duyuruldu. Sistem derinlik algısı oluşturmak için tek bir kamera gövdesinde iki yüksek çözünürlüklü kamera kullanır.[50]

Bu hazırlıklar devam ederken, Fox, Cameron'un birkaç karakteri bir araya getirmek için senaryoyu yeniden yazmasına ve filmin düşmesi durumunda ücretini kesmeyi teklif etmesine rağmen, Cameron'un önceki, resmi Titanik'teki maliyet taşmaları ve gecikmeleriyle ilgili acı verici deneyimi nedeniyle Avatar'a olan bağlılığı üzerinde titremeye devam etti.[39] Cameron, filmin belirsiz geleceğini temsil etmesi için ortak yapımcı Jon Landau'nun ofisinin dışında, yanan amber renkli işaretiyle bir trafik ışığı kurdu.[39] 2006 yılının ortalarında Fox, Cameron'a "bu filmden vazgeçtiğini belirsiz bir şekilde söylemedi" ve bu yüzden diğer stüdyolara iş yapmaya başlamış, Walt Disney Stüdyoları'na yakınlaşarak kavramsal tasarım kanıtını Başkan Dick Cook'a göstermişti.[39] Ancak, Disney işi devralmaya çalıştığında, Fox ilk ret hakkını kullandı. Ekim 2006'da Fox, Ingenious Media'nın filmi desteklemeyi kabul etmesinin ardından Avatar'a yatırım yapmayı kabul etti ve bu da Fox'un finansal riskini filmin resmî 237 milyon dolarlık bütçesinin yarısından daha azına indirdi. Fox, Avatar'ı kabul ettikten sonra, şüpheci bir Fox yöneticisi başını salladı ve Cameron ve Landau'ya şunu söyledi, "Bunu yapmana izin verdiğimiz için mi yoksa bunu yapabileceğini düşündüğün için mi daha çılgındın bilmiyorum ..."[51]

Harici ses
James Cameron, F. X. Feeney ile Avatar'ı yazma üzerine röportaj yaptı.
  Röportaj[52]

Aralık 2006'da Cameron, Avatar'ı "dolayısıyla bir gezegende 200 yıllık fütüristik bir öykü ... çevresel bir vicdanla eski moda bir orman macerası [bu] efsanevi bir öykü anlatımı seviyesine yöneliyor" şeklinde nitelendirdi.[53] Ocak 2007'de bir basın açıklaması, filmi "kurtuluş ve devrimin duygusal bir yolculuğu" olarak nitelendirdi ve konusunu "yaralı bir eski deniz piyadesi, biyoçeşitlilik açısından zengin egzotik bir gezegene yerleşmek ve onu sömürmek için bir çaba içine istemeyerek itilir, sonunda hayatta kalmak için bir savaşta yerli ırklara önderlik eder" şeklinde açıkladı. Hikâye, hayali görüntü oyunlu (phantasmagoric) bir bitki ve canlı ekosistemi ile zengin bir kültür ve dile sahip yerli halkla tamamlanmış, eksiksiz bir dünyadan oluşacaktı.[32]

Yaklaşık 30 milyon dolarlık vergi kredisinin stüdyo ve finansörleri üzerindeki mali etkiyi azaltacağını belirten tahminler, filmin maliyetini yaklaşık 280-310 milyon dolar ve pazarlama maliyetini de yaklaşık 150 milyon dolar olarak belirlemişti.[4][5][54] Bir stüdyo sözcüsü, bütçenin "237 milyon dolar, tanıtım için 150 milyon dolar ile hikâye sonu" olduğunu söyledi.[1]

Temalar ve ilham

değiştir
Ana madde: Avatar'daki temalar

Avatar öncelikle yayılmacılık ve derin ekoloji bağlamında kendini keşfetmenin gelişim-macera yolculuğudur.[55] Cameron, ilhamını "çocukken okuduğu her bilimkurgu kitabı" olduğunu ve özellikle Edgar Rice Burroughs'un John Carter serisinin stilini güncellemek için çabaladığını ve Pandora'nın derin ormanlarının, Disney'in 37. animasyon filmi Tarzan'dan görselleştirildiğini belirtmiştir.[20] Avatar'ın, kültürler ve medeniyetler arasındaki çatışmaları konu alan Lord'un Tarlalarındaki Oyun, Zümrüt Ormanı ve Prenses Mononoke filmleriyle ve hırpalanmış bir askerin kendini başlangıçta karşısında savaştığı kültüre çekildiği Kurtlarla Dans gibi filmlerle ortak temaları paylaştığını kabul etti.[56][57] Ayrıca Hayao Miyazaki'nin Prenses Mononoke gibi anime filmlerinin Pandora'nın ekosistemini etkilediğini gösterdi.[57]

Time dergisi 2007'de yaptığı bir röportajda, Cameron'a Avatar teriminin anlamını sorduğunda, bunun, "Hindu tanrılarından birinin bedenlenmiş biçim alan enkarnasyonu" anlamına geldiğini söyledi. Bu filmde bunun anlamını, "gelecekte insan teknolojisinin, bir insanın zihnini uzakta konumlandırılmış bir bedene, biyolojik bir bedene yerleştirmesidir." şeklinde belirtti.[58] Cameron aynı zamanda, insanların uzaylı bedenlere nasıl uzaktan kumanda edebildikleri ve kişiliklerini onlara nasıl aktarabilecekleri konusunda, Japon siberpunk manga ve animesi Kabuktaki Hayalet'den de alıntı yapmıştır.[59][60]

Pandora'nın yerli insansı türü olan Na'vi'lerin görünümü, Cameron, Avatar üzerinde çalışmaya başlamadan çok önce, Cameron'un annesinin ona anlanttığı bir rüyadan ilham aldı. Rüyasında, 4 metre boyunda, mavi tenli bir kadın görmüş ve "harika bir görüntü" olduğunu düşünmüştü.[55] Ayrıca dedi ki, "Ben maviyi severim. İyi bir renk ... artı, kavramsal olarak sevdiğim Hindu tanrılarıyla[61] bir bağlantısı var."[62] "Muhteşem" uzun boylu mavi uzaylıların yerli nüfusunu barındıran bir gezegene sahip olan ilk senaryosu da (1976 veya 1977'de yazılmış) benzer betimlemeleri içeriyordu.[55]

Jake ve Neytiri karakterleri arasındaki aşk hikâyesi için Cameron, tâlihsiz bir aşk teması uyguladı ve Jack ve Rose'un Titanik filmindeki eşleşmesiyle olan benzerliğini kabul etti. Bir muhabir, "Her iki çift de ilişkilerini küçümseyen ve rakip topluluklar arasında taraf seçmek zorunda kalan radikal olarak farklı kültürlerden geliyor" dedi.[63] Cameron, Jake ve Neytiri'nin aşk hikâyesinin kısmen inandırıcı olarak algılanıp algılanmayacağını, Neytiri'nin uzaylı görünüşünün fiziksel çekiciliğine bağlı olduğunu ve bu hikâyenin, tüm erkek film ekibinin fikri dikkate alınarak geliştirilebileceğini düşündü.[64] Cameron, Jake ve Neytiri'nin hemen aşık olmadığını hissetse de, tasvirleri (Worthington ve Saldana) karakterlerin yaptığını hissetti. Cameron, iki oyuncunun film çekimleri sırasında "büyük bir kimyası vardı" dedi.[63]

 
Pandora'nın uçan "Hallelujah Dağları"'nın tasarımında kısmen Çin'in Huangshan dağlarından (resimdeki) esinlenilmiştir.[65]
 
Zhangjiajie Ulusal Orman Parkı, Hunan, Çin

Filmin uçan "Hallelujah Dağları" için tasarımcılar "birçok farklı dağ türünden, ama esas olarak Çin'deki karstik kireçtaşı oluşumlarından" ilham aldılar.[66] Yapım tasarımcısı Dylan Cole'a göre, kurgusal uçan kayalar için, dünya çapında diğer örnekler arasından, Guilin, Zhangjiajie'deki, Huangshan'dan (Sarı Dağ olarak da bilinir) esinlenilmiştir.[66] Cameron, Çin zirvelerinin uçan dağların betimlemeleri üzerindeki etkisini belirtmişti.[67]

Pandora'daki insanların madencilik kolonisinin iç mekânlarını yaratmak için yapım tasarımcıları Haziran 2007'de Meksika Körfezi'ndeki Noble Clyde Boudreaux[68] petrol platformunu ziyaret etti. Daha sonra yapım sonrası aşama için, fotogerçekçi CGI (Computer-generated imagery) ile ekranda çoğaltılan platform, her yönden fotoğraflanıp, ölçülüp, filme alınmıştı.[69]

Cameron, "tüm aksiyon ve macera, bu bir kaşık dolusu şekere sahip bir şey" ama aynı zamanda bir vicdanı var; "belki de bunun tadını çıkarmanız, sizin doğa ve adam ile etkileşim kurma yolu hakkında biraz düşünmenizi sağlar". Ona göre, "Na'vi'ler, bizim daha yüksek benliklerimizi ya da arzulu benliklerimiz olan, olduğumuzu düşünmek istediğimiz bir şeyi temsil eder" ve filmde iyi insanlar olmasına rağmen, insanlar, "bildiğimiz durumda, dünyamızı mahveden ve belki de kendimizi acımasız bir geleceğe mahkum eden parçalarımız olarak temsil edilmektedir" dedi.[70]

Cameron, Avatar'ın ABD'nin Irak Savaşı'ndaki rolünü ve genel olarak mekanize savaşın kişiliksiz doğasını dolaylı olarak eleştirdiğini kabul ediyor. Filmde şok ve dehşet teriminin kullanılmasına atıfta bulunan Cameron, "Füzeleri fırlatmanın nasıl bir his olduğunu biliyoruz. Amerika'ya değil, kendi toprağımıza düşmelerinin nasıl bir his olduğunu bilmiyoruz."[71] Daha sonraki röportajlarda, "... Bence, bu etrafı çevrili bir sistemi sorgulamak, çok vatanseverce ..."[72] ve, "film kesinlikle Amerikan karşıtı değil" dedi.[73] Filmdeki bir sahne, yükselen Na'vi Yuva Ağacı'nın şiddetli yıkımını tasvir ediyor; bir füze saldırısından sonra alevler içinde çöker, manzarayı kül ve uçuşan közlerle kaplar. Sahnenin Dünya Ticaret Merkezi'ne yapılan 11 Eylül saldırılarına benzerliği hakkında sorulan soruya Cameron, "11 Eylül'e ne kadar benzediğine şaşırdığını" söyledi.[71]

Çekimler

değiştir

Avatar için temel çekimler Nisan 2007'de Los Angeles ve Wellington, Yeni Zelanda'da başladı. Cameron, filmi bilgisayar tarafından üretilen karakterler ve canlı ortamlarla birlikte tam bir canlı aksiyon çekime sahip bir melez yapıt olarak nitelendirdi. "Kusursuz biçimde, günün sonunda izleyicilerin neye baktıkları hakkında hiçbir fikri yoktur" dedi Cameron. Yönetmen, film için asli olmayan sahneler üzerinde dört ay çalıştığını belirtmiş[74] ve film, Cameron ve Vince Pace tarafından geliştirilen tescilli, dijital 3 boyutlu Füzyon Kamera Sisteminin değiştirilmiş bir türevi ile çekilmiştir.[75] Ocak 2007'de Fox Stüdyoları, Cameron'un 3 boyutlu bir filmin daha az süreklilik kaybı (ing. 'jerkiness' veya 'strobing'; görüntünün kayması anında düzensiz, 'çırpıntılı', 'dalgalı' bir 'hareket ve süreklilik kaybı') ile dikkat çekici hale gelmesi için daha yüksek kare hızı gerektirdiğine dair güçlü görüşüne rağmen, Avatar için 3 boyutlu çekimlerin saniyede 24 kare hızında üretileceğini açıkladı.[76] Cameron'a göre film, %60 bilgisayar üretimi unsurlar ve %40 canlı aksiyonun yanı sıra geleneksel minyatürlerden oluşmaktadır.[77]

Hareket yakalama kayıtları, Los Angeles'taki Playa Vista'da, Hughes Aircraft sahnesinde 31 gün sürdü.[41][78] Canlı aksiyon kayıtları Ekim 2007'de Wellington, Yeni Zelanda'daki StoneStreet Studios'ta başladı ve 31 gün sürmesi planlandı.[79] Üretim üzerinde binden fazla insan çalıştı.[78] Çekim dizilerinin hazırlanmasında, tüm oyuncular okçuluk, binicilik, ateşli silah kullanımı ve el ele mücadele gibi karakterlerine özgü uzmanca eğitimlerden geçtiler. Film için yaratılan Na'vi dilinde, dil ve lehçe eğitimi aldılar.[80] Filmi çekmeden önce Cameron, ses sahnesine çekim yapmadan önce bir yağmur ormanı ortamı hakkında fikir edinmek için[80] oyuncuları Hawaii tropik yağmur ormanlarına[81] gönderdi.

Çekim sırasında Cameron, hareket yakalama film yapımını yönlendirmenin yeni bir yolu olan sanal kamera sistemini kullandı. Sistem sayısal ortamda oyuncuların sanal benzerlerini gerçek zamanlı olarak gösterir ve yönetmenin sahneleri tıpkı canlı aksiyon çekiyormuş gibi ayarlamasına ve yönetmesine izin verir. Cameron'a göre, "büyük, güçlü bir oyun motoru gibidir. Uzayda uçmak ya da bakış açımı değiştirmek istersem, yapabilirim. Tüm sahneyi yaşayan bir minyatüre dönüştürüp 50'ye 1 ölçekte üstünden geçebilirim."[82] Geleneksel teknikler kullanılarak, tüm sanal dünya, oyuncuların hareket yakalama işlemi tamamlanana kadar görülemez. Cameron, bu sürecin oyunculuğun değerini veya önemini azaltmadığını ekledi. Aksine, tekrarlanan kamera ve aydınlatma teçhizat kurulumlarına, kostüm provalarına ve makyaj rötuşlarına gerek olmadığı için sahnelerin tekrar tekrar kesintiye uğramasına gerek yoktur.[83] Cameron sistemi "saf bir yaratılış biçimi olarak tanımladı, eğer bir ağacı, bir dağı veya gökyüzünü hareket ettirmek veya günün saatini değiştirmek istiyorsanız, elementler üzerinde tam denetime sahipsiniz" şeklinde açıkladı.[84]

Cameron diğer yönetmenler Steven Spielberg ve Peter Jackson'a yeni teknolojiyi test etme şansı verdi.[53] Spielberg, "bunu artırılmış animasyon değil, dijital makyaj olarak düşünmeyi seviyorum ... Hareket yakalama, yönetmeni, oyuncuların ve yönetmenlerin sadece canlı tiyatroda çalıştıklarında bildikleri bir tür samimiyete geri getiriyor" dedi.[83] Spielberg ve George Lucas da, Cameron'u ekipmanla doğrudan izlemek için seti ziyaret edebildiler.[85]

CGI'nın canlı aksiyonla etkileşim yapabildiği çekimleri almak için 3 boyutlu füzyon kamerası ve sanal kamera sistemlerinin birleşmesi ile "simulcam" olarak adlandırılan benzersiz bir kamera sistemi kullanıldı. Simulcam ile gerçek zamanlı olarak canlı aksiyon sahneleri çekerken, sanal kamera ile çekilen veya sıfırdan tasarlanan CGI görüntüleri, artırılmış gerçeklikte olduğu gibi canlı aksiyon görüntülerinin üzerine yerleştirilir ve küçük bir monitörde gösterilir; bu da yönetmenin oyunculara sahnedeki sanal materyalle nasıl ilişki kuracaklarını öğretmesini mümkün kılar.[80]

Cameron'ın iklim değişikliği hakkındaki kişisel inançları nedeniyle, sadece bitki esaslı (vegan) yiyeceklerin sette servis edilmesine izin verildi.[86]

Görsel efektler

değiştir

Üretim sırasında bir dizi yenilikçi görsel efekt tekniği kullanılmıştır. Cameron'a göre, film üzerindeki çalışmalar 1990'lardan beri, tekniklerin filmle ilgili vizyonu yeterince tasvir etmede gerekli ilerleme derecesine ulaşmasına olanak sağlaması için, ertelenmişti.[36][38] Yönetmen, Aralık 2006'dan önceki 14 ay içinde geliştirdiği yeni hareket yakalama canlandırma teknolojilerini kullanarak, fotogerçekçi, bilgisayar tarafından oluşturulan karakterlerden yararlanmayı planlamıştı.[82]

Yenilikler, Pandora'nın ormanı gibi büyük alanları aydınlatmada kullanılan yeni bir sistemi,[87] "hacim" olarak daha önce kullanılanlardan altı kat daha büyük bir hareket yakalama sahnesini veya tam başarım sağlayan yüz ifadelerini yakalamak için geliştirilmiş bir yöntemi içermekteydi. Yüz hareketlerini yakalamak için, oyuncular, yüzlerinin önünde konumlandırılmış küçük bir kamera ile donatılmış ayrı ayrı yapılmış her birine özgü başlıkları giydi; yüz ifadeleri ve göz hareketleri hakkında toplanan bilgiler daha sonra bilgisayar ortamına aktarılmaktaydı.[88] Cameron'a göre bu yöntem, film yapımcılarının, oyuncuların fiziksel başarımlarının %100'ünü dijital benzerlerine aktarmalarına olanak sağlıyordu.[89] Doğrudan bilgisayarlara aktarılan hareket yakalama verilerinin yanı sıra, çok sayıda referans kamera, dijital sanatçılara her hareketin birden fazla açısını vermiştir.[90] Bilgisayar tarafından üretilen Neytiri karakterinin görüntüsü olan bedenin, Jake'in insan biçimli-gerçek bedenini tuttuğu, teknik olarak zor olan sahne, filmin sonuna yakındı ve bu sahnede gölgelerin ayrıntılarına dikkat edildi ve aralarındaki ışığı yansıttı.[91]

Baş görsel efekt şirketi, Yeni Zelanda'nın Wellington şehrinde bulunan Weta Digital, bir noktada film üzerinde çalışmak için 900 kişiyi istihdam etti.[92] Dünyanın diğer tarafında bile yapıma dâhil olan herkes için depolanmış, kataloglanmış ve kullanılabilir olması gereken çok miktarda veri nedeniyle, Gaia adında yeni bir bulut bilgi işlem ve Dijital değer yönetimi (DAM, Digital asset management) sistemi Microsoft tarafından özellikle Avatar yapımı için oluşturulmuş; bu da yapımdaki ekiplerin dijital işlemdeki tüm aşamaları takip etmesini ve işlerini eşgüdümlemesini sağlamıştır.[93] Avatar'ın sayısal görüntü oluşturma işlemi için, Weta Digital, 104 terabayt RAM ve Ubuntu Linux, Sun Grid Engine küme yöneticisi ve 2 animasyon yazılımı ve yönetim programı olan Pixar'ın RenderMan'ı ve yine Pixar'ın Alfred kuyruklama yönetim sistemini çalıştıran 3 petabayt ağ depolama alanı ile 35.000 işlemci çekirdeğine sahip 4.000 Hewlett-Packard sunucusunu barındıran, 930 m2 (10.000 sq ft) alanlı sunucu kümesini kullanmıştır.[94][95][96][97] İşlem sunucuları kümesi, dünyanın en güçlü süper bilgisayarlarının bulunduğu TOP500 listesinde 193. ve 197. sıralarda yer alıyordu. Mari adlı yeni bir dokulandırma ve boyama/renklendirme yazılım sistemi, The Foundry tarafından Weta Digital ile işbirliği içinde geliştirildi.[98][99] Na'vi karakterlerini ve Pandora'nın sanal dünyasını oluşturmak için, bir petabayt sayısal depolama alanına[100] ihtiyaç duyuluyordu ve Avatar için son çekimlerin her dakikası 17.28 gigabayt depolama alanına sahipti.[101] Genellikle filmin tek bir karesini işlemek, bilgisayarın birkaç saatini alır.[102] Özel efekt dizilerini zamanında hazırlamaya yardımcı olmak için, savaş sahnelerinin oluşturulmasında, Weta Digital ile birlikte çalışan Industrial Light & Magic de dâhil bir dizi başka şirket yapıma getirildi. ILM, filmin içinde görünen birçok özel aracın görsel efektinden sorumluydu ve CGI patlamaları oluşturmak için yeni bir yol geliştirdi.[103] Filmin görsel efekt genel gözetmeni Joe Letteri oldu.[104]

Müzik kayıtları ve film müziği

değiştir
Ana madde: Avatar: Sinema Filminden Müzikler

Besteci James Horner, Yaratık 2 ve Titanik'ten sonra Cameron ile yaptığı üçüncü işbirliği olan filmin müziklerini kaydetti.[105] Horner, Mart 2008'de filmdeki Pandoralı tür Na'vi'lerin dilinde küçük bir koro şarkısı içeren bazı bölümleri albüme kaydetti.[106] Ayrıca filmin yabancı türü için bir müzik kültürü yaratmak amacıyla bir etnomüzikolog olan Wanda Bryant ile çalıştı.[107] İlk müzik kaydı oturumlarının 2009 yılının başlarında yapılması planlandı.[108] Yapım aşamasında Horner, Cameron'a Avatar dışında başka bir proje üzerinde çalışmayacağına dair söz vermiş ve bildirildiğine göre sabahın dördünden gecenin onuna kadar bu süreç boyunca kayıtlar üzerinde çalışmıştır. Bir röportajda, "Avatar, üzerinde çalıştığım en zor film ve üstlendiğim en büyük iş oldu" dedi.[109] Horner, albüm kayıtlarını, iki farklı kaydın bir araya getirilmesiyle oluşturdu. İlk önce Na'vi ses tarzını yansıtan bir kayıt temeli yarattı ve ardından bunu filmde kullanmak için ayrı bir "geleneksel" kayıtla birleştirdi.[80] İngiliz şarkıcı Leona Lewis, "I See You" (Seni Görüyorum) adlı filmin tema şarkısını söylemek üzere seçildi. Jake Nava'nın yönettiği video klibin galası 15 Aralık 2009'da MySpace'te yapıldı.[110]

Pazarlama

değiştir

Promosyonlar

değiştir
 
Cameron, 2009 San Diego Comic-Con'da filminin tanıtımı panelinde konuşurken.

Filmin ilk görüntüsü 14 Ağustos 2009'da yayınlanmış[111] ve Empire dergisi 2009 yılı Ekim sayısında filmden özel görüntüler yayınlamıştı.[112] Yönetmen Cameron, yapımcı Jon Landau, oyuncular Zoe Saldana, Stephen Lang ve Sigourney Weaver, 23 Temmuz'da 2009 San Diego Comic-Con'da Tom Rothman tarafından yönetilen bir panelde yer aldılar. Dolby 3D[113] olarak yirmi beş dakikalık görüntüler gösterildi.[114] Weaver ve Cameron filmin tanıtımı için ek panellerde yer almış, sırasıyla Temmuzun 23.[115] ve 24.[116] günlerinde konuşma yapmışlardır. James Cameron, Comic-Con Avatar Panelinde 21 Ağustos'un 'Avatar Günü' olacağını duyurmuştu. O gün, fragman tüm görüntü formatlarında yayınlandı. Filmin resmî oyun fragmanı ve oyuncak serisi de o gün açıklandı.[117]

129 saniyelik fragman 20 Ağustos 2009'da çevrimiçi olarak yayınlandı.[118] Yeni 210 saniyelik fragman 23 Ekim 2009'da sinemalarda yayınlandı ve daha sonra 29 Ekim 2009'da Yahoo! üzerinde yayınlanınca olumlu yorumlar aldı.[119][120] IMAX 3D olarak genişletilmiş bir sürümü ezici şekilde olumlu eleştiriler almıştır.[118] The Hollywood Reporter izleyici beklentilerinin "Titanik'ten önceki [aynı] kuruluş şüpheciliğiyle" renkli olduğunu söylemiş ve gösterimin esas hikâye anlatımı arzusunu yansıttığını öne sürmüştür.[121] Teaser, film pazarlama tarihinde en çok izlenen fragmanlar arasında yer almış ve Apple.com'da 4 milyon kez izlenen tüm fragmanların ilk sıralarına ulaşmıştır.[122] 30 Ekim'de, Vietnam'daki ilk 3 boyutlu sinemanın açılışını kutlamak için Fox, Megastar sinemasının basına, bir dizi özel 16 dakikalık Avatar görüntülerini göstermesine izin vermiştir.[123] Filmin üç buçuk dakikalık bir fragmanı, 1 Kasım 2009'da, Arlington, Teksas'taki Cowboys Stadyumu'nda bir Dallas Cowboys futbol maçı sırasında, dünyanın en büyük video ekranlarından biri olan Diamond Vision ekranında ve Fox'ta oyunu izleyen TV izleyicilerine canlı olarak yayınlanmıştır. Tarihteki en büyük canlı sinema filmi fragmanı olduğu söylenmektedir.[124]

Coca-Cola şirketi, filmi tanıtmak amacıyla dünya çapında bir pazarlama kampanyası başlatmak için Fox ile işbirliği yaptı. Kampanyanın en vurgulu özelliği AVTR.com örüntülü ağ sitesiydi. Özel olarak işaretlenmiş Coca-Cola Zero şişeleri ve kutuları, bir web kamerasının önünde tutulduğunda, kullanıcıların arttırılmış gerçeklik (AR) teknolojisini kullanarak AVTR.com sitesinin 3-D özellikleriyle etkileşime girmelerini sağladı.[125] Film, Fox Network kanalının Bones serisinin bir bölümünde, "The Gamer In The Grease" (Sezon 5, Bölüm 9) adlı bölümde yoğun bir şekilde tanıtıldı. Avatar yıldızı Joel David Moore programda yinelenen bir role sahipti ve bölümde, filmin gösterime girmesini heyecanla beklerken görünmüştür.[126] Amerikan sürümünden bir hafta önce, Zoë Saldana, Adult Swim kanalında bir Space Ghost karakteri ile röportaj yaparak filmin tanıtımını gerçekleştirdi.[127]

Kitaplar

değiştir

Filmin Pandora gezegeninin kurgusal ortamına yönelik bir alan rehberi şeklinde 224 sayfalık bir kitap olan Avatar: Pandora'nın Biyolojik ve Sosyal Tarihi Üzerine Gizli Bir Rapor, 24 Kasım 2009'da Harper Entertainment tarafından yayınlandı.[128] Maria Wilhelm ve Dirk Mathison tarafından yazılan kitap, Pandora ve yaşamı hakkında insanlar tarafından toplanan verilerin bir derlemesi olarak sunulmuştur. HarperFestival ayrıca çocuklar için, Wilhelm'in 48 sayfalık, James Cameron'un Avatarı: Yeniden Kullanılabilir Karalama Defteri adlı eseri yayınladı.[129] Avatar Sanatı: James Cameron'un Destansı Macerası 30 Kasım 2009'da Abrams Books tarafından yayınlandı. Kitap, yapım eskizlerini, Lisa Fitzpatrick'in çizimlerini ve film fotoğrafları da dâhil olmak üzere filmden ayrıntılı üretim resimlerini içeriyordu. Yapımcı Jon Landau önsözü, Cameron sonsözü ve yönetmen Peter Jackson giriş yazısını yazdı.[130] Ekim 2010'da Abrams Books, filmin yapım sürecini detaylandıran ve 500'den fazla renkli fotoğraf ve çizim içeren 272 sayfalık bir kitap olan The Making of Avatar'ı çıkardı.[131]

Video oyunu

değiştir
Ana madde: James Cameron's Avatar: The Game

Cameron, 2007'de film için bir Avatar oyunu oluşturmak adına Ubisoft Montreal'i yapımcı şirket olarak seçti. Film yapımcıları ve oyun geliştiricileri yoğun bir şekilde işbirliği yapmış ve Cameron, Ubisoft'un bazı araç ve yaratık tasarımlarını filme dâhil etmeye karar vermiştir.[132] Video oyunu, 1 Aralık 2009'da[133] çoğu ev video oyun konsolu (PlayStation 3, Xbox 360, Wii, Nintendo DS, iPhone) ve Microsoft Windows için ve 8 Aralık'ta PlayStation Portable için piyasaya sürüldü.

Karakter figürleri ve posta pulları

değiştir

Mattel Toys, Aralık 2009'da bir dizi Avatar karakter figürünü sunacağını duyurdu.[134][135] Her bir aksiyon figürü, tüketicilerin bir web kamerası kullanarak tarayabileceği ve her bir özel aksiyon figürüne özel benzersiz ekran içeriğini ortaya çıkarabileceği bir i-TAG adı verilen 3 boyutlu bir web etiketi ile yapılacaktı.[134]

Aralık 2009'da Fransız Postaları, filmin dünya çapında yayınlanmasıyla örtüşen, Avatar tasarımlarına dayanan özel bir sınırlı sayıda damga pulu serisi yayınladı.[136]

Devam filmleri

değiştir
Daha fazla bilgi: Avatar 2 ve Avatar 3

İlk filmin başarısından sonra Avatar'a iki devam filmi çekileceği onaylandı; bu sayı daha sonra dörde çıkarılmıştı.[137][138] İlgili yayın tarihleri şu anda 17 Aralık 2021, 22 Aralık 2023, 19 Aralık 2025 ve 17 Aralık 2027 olarak belirlenmiştir.[12] Şu an dördü de yönetiyor, üretiyor ve birlikte yazıyor; Cameron ile birlikte Josh Friedman, Rick Jaffa, Amanda Silver ve Shane Salerno, ayrı senaryoları bitirmeden önce tüm devam filmlerinin yazım sürecinde ve her film için nihai yazma jeneriğinde yer aldılar.[139][140][141][142]

İlk iki filmin çekimleri Eylül 2017'de başlamıştı.[143][144] Sam Worthington, Zoë Saldana, Giovanni Ribisi, Joel David Moore, Dileep Rao ve CCH Pounder ve ilk filmdeki karakterlerinin ölümüne rağmen Stephen Lang ve Matt Gerald rollerini canlandırıyorlar.[145][146][147][148] Sigourney Weaver da geri dönüyor, ancak oyuncu, farklı bir karakteri oynayacağını belirtmiştir.[149]

Yeni oyuncular Cliff Curtis ve Kate Winslet, Na'vi resif halkı Metkayina'nın üyeleri olarak ve Oona Chaplin, Varang karakterinin canlandırması ile, "devam filmlerinin tüm destanını kapsayan güçlü ve canlı merkezi karakterler" olarak yer alıyorlar.[150][151][152] Yedi çocuk oyuncu da filmlerde önemli yeni karakterleri canlandıracak: Jamie Flatters, Britain Dalton ve Trinity Bliss, Jake ve Neytiri'nin çocukları olarak, Metkayina'nın serbest dalıcıları olarak Bailey Bass, Filip Geljo ve Duane Evans Jr. ve bir insan olarak Jack Champion yer alacak.[153][154] Son iki devam filmi için görüntü yeşil olmasına rağmen, Cameron 26 Kasım 2017'deki bir röportajda, "Kabul edelim, Avatar 2 ve 3 yeterli parayı kazanmazsa, 4 ve 5 olmayacak" dedi.[152]

14 Kasım 2018'de Cameron, Avatar 2 ve 3'te, filmin hazırlanması için temel hareket yakalama işlemlerinin tamamlandığını duyurdu.[155] Üretim sonrası tamamlanmaya yönelik aşama 18 Nisan 2019'da başladı.[kaynak belirtilmeli]

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b Patten, D. (3 Aralık 2009). "'Avatar's' True Cost – and Consequences" ['Avatar'ın Gerçek Maliyeti - ve Sonuçlar] (İngilizce). The Wrap. 5 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2009. 
  2. ^ "Avatar". Box Office Mojo. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010. 
  3. ^ "Hasılat". 23 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b Barnes, Brooks (20 Aralık 2009). "'Avatar' Is No. 1 but Without a Record". The New York Times. 13 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009. 
  5. ^ a b Ben Fritz (20 Aralık 2009). "Could 'Avatar' hit $1 billion?". Company Town blog. Los Angeles Times. 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009. 
  6. ^ D'Alessandro, Anthony (19 Aralık 2009). "'Avatar' takes $27 million in its first day". Variety. RBI, a division of Reed Elsevier Inc. 8 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2010. 
  7. ^ Douglas, Edward (21 Aralık 2009). "Avatar Soars Despite Heavy Snowstorms". Comingsoon.net. 25 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2009. 
  8. ^ Reporting by Dean Goodman; editing by Anthony Boadle (20 Aralık 2009). ""Avatar" leads box office, despite blizzard". Reuters. 14 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2009. 
  9. ^ "All-Time Box Office: World-wide". The Internet Movie Database. 26 Ocak 2010. 6 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2010. 
  10. ^ "All time worldwide box office grosses". Box Office Mojo. 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2010. 
  11. ^ "Bluray versiyonu ilk gün satış rekoru". Hollywood Reporter. 26 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2010. 
  12. ^ a b Galuppo, Mia (7 Mayıs 2019). "Three New 'Star Wars' Films Get Release Dates in Disney Schedule Reset". The Hollywood Reporter. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2019. 
  13. ^ D'Alessandro, Anthony (7 Ağustos 2017). "Matt Gerald Returning To James Cameron's 'Avatar' World; Boards Crackle's 'The Oath'". Deadline Hollywood. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  14. ^ "Avatar 2 Filming Starts This Week!". SuperHeroHype. 25 Eylül 2017. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  15. ^ Horwitz, Jane (24 Aralık 2009). "Family Filmgoer". Boston Globe. 4 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2010. 
  16. ^ Rottenberg, Josh. "James Cameron Talks Avatar: Brave Blue World," Entertainment Weekly No. 1081 (December 18, 2009): 48.
  17. ^ a b Cameron, James. "Avatar" (PDF). Avatar Screenings. Fox and its Related Entities. s. 25. 25 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2010. 
  18. ^ Conan O'Brien (18 Aralık 2009). "The Tonight Show with Conan O'Brien". The Tonight Show with Conan O'Brien. 1. sezon. § 128. NBC. I was cheap 
  19. ^ Williamson, Kevin. "Paraplegic role helps Worthington find his feet" [Belden aşağısı felçli rolü Worthington'ın ayaklarını bulmasına yardımcı olur]. lfpress.com (İngilizce). the London Free Press; Postmedia Network Inc. 30 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2010. 
  20. ^ a b Jensen, Jeff (10 Ocak 2007). "Great Expectations (page 2)" [Büyük Beklentiler (sayfa 2)]. Entertainment Weekly (İngilizce). 15 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2010. 
  21. ^ "This week's cover: James Cameron reveals plans for an 'Avatar' sequel" [Bu haftanın kapağı: James Cameron 'Avatar'ın devam filmi için planları açıkladı] (İngilizce). Entertainment Weekly. 14 Ocak 2010. 23 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2010. 
  22. ^ Horn, John. "Faces to watch 2009: film, TV, music and Web" [İzlenecek yüzler: film, TV, müzik ve Web] (İngilizce). Los Angeles Times. 31 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2008. 
  23. ^ a b Thompson, Anne (2 Ağustos 2007). "Lang, Rodriguez armed for 'Avatar'" [Lang, Rodriguez 'Avatar' için silahlı]. Variety (İngilizce). 8 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2007. 
  24. ^ Barnes, Jessica (26 Mart 2007). "Michael Biehn Talks 'Avatar' – Cameron Not Using Cameras?" [Michael Biehn 'Avatar' ile ilgili konuşuyor - Cameron Kamera Kullanmıyor mu?]. Cinematical. 12 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2020. 
  25. ^ Morris, Clint (2 Ağustos 2007). "Sigouney Weaver talks Avatar" [Sigourney Weaver, Avatarı konuşuyor]. moviehole.net. Moviehole. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2007. 
  26. ^ Simmons, Leslie (21 Eylül 2007). "'Avatar' has new player with Ribisi" ['Avatar'ın Ribisi ile yeni oyuncusu var]. The Hollywood Reporter. 3 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2007. 
  27. ^ Lux, Rachel (14 Aralık 2009). "Close-Up: Joel David Moore" [Yakın çekim: Joel David Moore]. Alternative Press (İngilizce). Alternative Press Magazine, Inc. 2 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. 
  28. ^ Cameron, James (2007). "Avatar" (PDF). Avatar Screenings. Fox and its Related Entities. s. 10. 25 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2010. 
  29. ^ Bazley, Lewis (25 Mayıs 2009). "Drag Me to Hell Review" [Beni Cehenneme Sürükle İncelemesi] (İngilizce). inthenews.co.uk. 11 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  30. ^ Brennan, David (11 Şubat 2007). "Avatar Scriptment: Summary, Review, and Analysis" [Avatar Komut Dosyası: Özet, İnceleme ve Çözümleme]. James Cameron's Movies & Creations (İngilizce). 19 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2010. 
  31. ^ Thompson, Anne (9 Ocak 2007). ""Titanic" director sets sci-fi epic for '09" ["Titanic" yönetmeni bilimkurgu destanını 2009 için belirledi]. Reuters. 22 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2009. 
  32. ^ a b "Cameron's Avatar Starts Filming in April" [Cameron'ın Avatarıı Nisan ayında çekimlere başlar]. comingsoon.net (İngilizce). 20th Century Fox. 9 Ocak 2007. 22 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2009. 
  33. ^ "Pounder Talks Avatar" [Pounder'la Avatar Sohbetleri]. 30 Nisan 2007. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2009. 
  34. ^ Marquardt, Alexander (14 Ocak 2010). "Did Avatar Borrow from Soviet Sci-Fi Novels?" [Avatar, Sovyet Bilimkurgu Romanlarından Ödünç Aldı mı?] (İngilizce). ABC News. 26 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2012. 
  35. ^ a b c Jensen, Jeff (10 Ocak 2007). "Great Expectations" [Büyük Beklentiler] (İngilizce). Entertainment Weekly. 24 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2007. 
  36. ^ a b Hevrdejs, Judy; Conklin, Mike (9 Ağustos 1996). "Channel 2 has Monday morning team in place". Chicago Tribune. 
  37. ^ ""Avatar": James Cameron's New SciFi Thriller -The Official Trailer (VIDEO)" ["Avatar": James Cameron'un Yeni Bilimkurgu Gerilimi - Resmî Fragmanı (VİDEO)] (İngilizce). The Daily Galaxy. 14 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2017. 
  38. ^ a b "Synthetic actors to star in Avatar". St. Petersburg Times. 12 Ağustos 1996. Erişim tarihi: 1 Şubat 2010. [ölü/kırık bağlantı][ölü/kırık bağlantı]
  39. ^ a b c d Grover, R.; Lowry, T.; White, M. (21 Ocak 2010). "King of the World (Again)" [Dünyanın Kralı (Yine)]. Bloomberg BusinessWeek (İngilizce). Bloomberg L.P. ss. 1-4. 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010. 
  40. ^ Knowles, Harry (28 Şubat 2006). "Harry talks to James Cameron, Cracks PROJECT 880, the BATTLE ANGEL trilogy & Cameron's live shoot on Mars!!!" [Harry James Cameron ile konuşuyor, Kırık PROJECT 880, SAVAŞ MELEĞİ üçlemesi & Cameron'ın Mars'ta canlı çekimi!!!]. Ain't It Cool News. 13 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2006. 
  41. ^ a b Horn, John (8 Ocak 2007). "Director Cameron to shoot again" [Yönetmen Cameron tekrar ateş edecek]. Los Angeles Times (İngilizce). 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2020. 
  42. ^ "Avatar Language". Nine to Noon. 15 Aralık 2009. 11 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020. 
  43. ^ Kozlowski, Lori (2 Ocak 2010). "'Avatar' team brought in UC Riverside professor to dig in the dirt of Pandora" ['Avatar' ekibi UC Riverside profesörünü Pandora'nın çamurunu kazmak için getirdi] (İngilizce). Los Angeles Times. 4 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2010. 
  44. ^ "Avatar Concept Designer Reveals the Secrets of the Na'vi" [Avatar Konsept Tasarımcısı Navi Sırlarını Ortaya Çıkardı] (İngilizce). io9. 16 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2010. 
  45. ^ Kendricks, Neil (7 Mart 2010). "Cameron, the Science Geek Who Became a Movie Titan for the Ages" [Çağlar boyunca bir Film Titanı Olan Bilime Takıntılı, Cameron] (İngilizce). U-T San Diego. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2010. 
  46. ^ Crabtree, Sheigh (7 Temmuz 2006). "Cameron comes back with CG extravaganza" [Cameron ayrıntılı BG eğlencesi ile geri geliyor] (İngilizce). The Hollywood Reporter. 14 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2006. 
  47. ^ Smith, Lynn (4 Ağustos 2006). "Special-Effects Giant Signs on for 'Avatar'" ['Avatar' için Özel Efektte Dev İşaretler] (İngilizce). Los Angeles Times. 
  48. ^ Duncan, Jody; James Cameron (Ekim 2006). The Winston Effect [Winston Etkisi] (İngilizce). Titan Books. ISBN 1-84576-150-2. 
  49. ^ "Avatar Started As A Four-Month, Late-Night Jam Session At James Cameron's House" [Avatar, James Cameron'un Evinde Dört Aylık, Gece Yarısı Reçel Oturumu Olarak Başladı] (İngilizce). 10 Aralık 2009. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2020. 
  50. ^ Waters, Jen (28 Eylül 2006). "Technology adds more in-depth feeling to the movie experience" [Teknoloji, film deneyimine daha derinlemesine bir his katıyor] (İngilizce). The Washington Times. 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2006. 
  51. ^ Duncan, Jody; Fitzpatrick, Lisa (2010). The Making of Avatar [Avatar'ın Yapımı] (İngilizce). Amerika Birleşik Devletleri: Abrams Books. s. 52. ISBN 978-0-8109-9706-6. 
  52. ^ "Written By homepage". 30 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010. 
  53. ^ a b Rampton, James (20 Aralık 2006). "James Cameron: King of all he surveys" [James Cameron: Tüm o anketler Kralı] (İngilizce). Londra: The Independent. 8 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2006. 
  54. ^ Keegan, R. (3 Aralık 2009). "How Much Did Avatar Really Cost?" [Avatar Gerçekten Ne Kadara Mal Oldu?] (İngilizce). Vanity Fair. 14 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2009. 
  55. ^ a b c Ordoña, Michael (13 Aralık 2009). "Eye-popping 'Avatar' pioneers new technology" [Göz kamaştırıcı 'Avatar' yeni teknolojiye öncülük ediyor]. San Francisco Chronicle (İngilizce). Hearst communications Inc. 12 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2010. 
  56. ^ "James Cameron: Yes, 'Avatar' is 'Dances with Wolves' in space ... sorta" [James Cameron: Evet, 'Avatar' uzayda 'Kurtlarla Dans' ... bir tür]. Latimesblogs (İngilizce). Los Angeles Times. 14 Ağustos 2009. 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2009. 
  57. ^ a b Ito, Norihiro (25 Aralık 2009). "新作「アバター」宮崎アニメにオマージュ Ｊ・キャメロン監督 (New Film Avatar Homage to Miyazaki's Animated Film: J. Cameron)" [Yeni Film 'Avatar', Miyazaki'nin Animasyon Filmine Saygı: J. Cameron] (Japonca). Sankei Shimbun. 28 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010. 
  58. ^ Winters Keegan, Rebecca (11 Ocak 2007). "Q&A with James Cameron" [James Cameron ile Soru-Cevap] (İngilizce). Time. 9 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2009. 
  59. ^ Schrodt, Paul (1 Nisan 2017). "How the original 'Ghost in the Shell' changed sci-fi and the way we think about the future" [Orijinal 'Kabuktaki Hayalet' bilimkurgu ve gelecek hakkında düşünme şeklimizi nasıl değiştirdi?] (İngilizce). Business Insider. 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2019. 
  60. ^ Rose, Steve (19 Ekim 2009). "Hollywood is haunted by Ghost in the Shell". The Guardian. 8 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2011. 
  61. ^ Çeşitli Hinduizm tanrılarının, insan tezahürleri, Vişnu, Krişna ve Rama, mavi renkli bir cilde sahip olarak betimlenir. Bakınız Mavi:Din. Wadhwani, Sita (24 Aralık 2009). "The religious backdrop to James Cameron's 'Avatar'". CNN. 17 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2010. 
  62. ^ Svetkey, Benjamin (15 Ocak 2010). "'Avatar:' 11 Burning Questions". Entertainment Weekly. 17 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2010. 
  63. ^ a b Eric Ditzian; Josh Horowitz'in röportajıyla (7 Ocak 2010). "James Cameron Compares His 'Avatar' And 'Titanic' Couples. The director notes the similarities between Sully and Neytiri, and Jack and Rose". MTV. 6 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2010. 
  64. ^ Woerner, Meredith (24 Temmuz 2009). "James Cameron Fought the Studio to Keep His Aliens Weird in "Avatar"". io9. 12 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2010. 
  65. ^ "James Cameron en Chine pour faire la publicité de son film « Avatar »" [James Cameron, « Avatar » filminin reklamını yapmak için Çin'de] (Fransızca). People daily. 24 Aralık 2009. 6 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  66. ^ a b Anders, Charlie Jane (14 Ocak 2010). "Avatar's Designers Speak: Floating Mountains, AMP Suits And The Dragon" [Avatar'ın Tasarımcıları Konuşuyor: Uçan Dağlar, AMP Takımları ve Ejderha] (İngilizce). 20 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  67. ^ Renjie, Mao (24 Aralık 2009). "Stunning Avatar" [Çarpıcı Avatar] (İngilizce). Global Times. 28 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
  68. ^ "Noble Clyde Boudreaux". Noble Corporation. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. 
  69. ^ "Avatar Designs Based on Drilling Rig" [Sondaj Ekipmanına Dayalı Avatar Tasarımları] (İngilizce). ComingSoon.net. 12 Ocak 2008. 27 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010. 
  70. ^ "'Avatar Friday': fans will be shown preview of James Cameron's 3-D film" ['Avatar Cuma': hayranları James Cameron'ın 3 boyutlu filminin önizlemesini gösterecek]. The Daily Telegraph (İngilizce). Londra: Associated Press. 18 Ağustos 2009. 26 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2010. 
  71. ^ a b Hoyle, Ben (11 Aralık 2009). "War on Terror backdrop to James Cameron's Avatar" [James Cameron'un Avatarına Terörle Savaş sahne arkası] (İngilizce). The Australian. 19 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2009. 
  72. ^ Anderson, John (18 Aralık 2009). "Alternate World, Alternate Technology" [Alternatif Dünya, Alternatif Teknoloji] (İngilizce). The New York Times. 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  73. ^ Murphy, Mekado (21 Aralık 2009). "A Few Questions for James Cameron" [James Cameron için Birkaç Soru] (İngilizce). The New York Times. 25 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2010. 
  74. ^ Waxman, Sharon (8 Ocak 2007). "'Titanic' Director Joins Fox on $200 Million Film" ['Titanic' Yönetmeni 200 Milyon Dolarlık Filmde Fox'a Katıldı] (İngilizce). The New York Times. 25 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  75. ^ Thompson, Anne (Ocak 2010). "How James Cameron's Innovative New 3D Tech Created Avatar" [James Cameron'un Yenilikçi Yeni 3D Teknolojisi 'Avatar'ı Nasıl Yarattı?] (İngilizce). Popular Mechanics. 14 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2009. 
  76. ^ Cohen, David S. (10 Nisan 2008). "James Cameron supercharges 3-D" [James Cameron 3-D'yi güçlendiriyor]. Variety (İngilizce). 13 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2009. 
  77. ^ Thompson, Anne (9 Ocak 2007). "Cameron sets live-action, CG epic for 2009" [Cameron canlı aksiyonu hazırlıyor, 2009 için BG destanı] (İngilizce). The Hollywood Reporter. 10 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2010. 
  78. ^ a b Quittner, Josh (19 Mart 2009). "3-D: The Future of Movies" [3-D: Filmlerin Geleceği] (İngilizce). Time. 22 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2009. 
  79. ^ "$200m Avatar starts filming in Wellington" [200 milyon dolarlık Avatar Wellington'da çekime başladı] (İngilizce). The Dominion Post. 17 Ekim 2007. 23 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  80. ^ a b c d James Cameron ve yapım ekibi (19 Ocak 2010). 'Avatar' Creating the World of Pandora ['Avatar' Pandora Dünyasını Yaratmak] (Çevrimiçi web tabanlı video) (İngilizce). Yahoo!. 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  81. ^ "James Cameron's Jungle Expedition For 'Avatar' Stars" [James Cameron'un 'Avatar' Yıldızları için Orman Seferi] (İngilizce). Starpulse. 9 Kasım 2009. 11 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2010. 
  82. ^ a b Waxman, Sharon (9 Ocak 2007). "Computers Join Actors in Hybrids On Screen" [Bilgisayarlar Ekranda Melez Oyunculara Katılıyor] (İngilizce). The New York Times. 10 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2007. 
  83. ^ a b Abramowitz, Rachel (19 Şubat 2009). "Do the 'Avatar' actors deserve recognition?" ['Avatar' oyuncuları tanınmayı hak ediyor mu?] (İngilizce). Chicago Tribune. 1 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2010. 
  84. ^ Fitzherbert, Henry (11 Aralık 2009). "Avatar: Director James Cameron's crowning glory" [Avatar: Yönetmen James Cameron'u taçlandıran görkem] (İngilizce). Birleşik Krallık: Daily Express. 17 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2010. 
  85. ^ Chang, Aldric (20 Ağustos 2009). "Reading Between the Lines: First Image of James Cameron's Avatar" [Satırlar Arasını Okuma: James Cameron'un Avatarı'nın İlk Görüntüsü] (İngilizce). media-freaks.com. 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2015. 
  86. ^ Cameron, James; Cameron, Suzy Amis (4 Aralık 2017). "Animal agriculture is choking the Earth and making us sick. We must act now | James Cameron and Suzy Amis Cameron" [Hayvan tarımı Dünya'yı boğuyor ve bizi hasta ediyor. Şimdi harekete geçmeliyiz | James Cameron ve Suzy Amis Cameron] (İngilizce). The Guardian. ISSN 0261-3077. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2017. 
  87. ^ Terdiman, Daniel (23 Ocak 2013). "'Avatar' Oscars could make Weta household name" ['Avatar' Oscarları Weta'nın ev adını yapabilir]. news.cnet.com (İngilizce). CNET. 25 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014. 
  88. ^ McConnon, Aili (2 Nisan 2007). "James Cameron on the Cutting Edge" [James Cameron Kesici Kenarda]. Bloomberg BusinessWeek (İngilizce). 30 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2009. 
  89. ^ Kaufman, Amy (25 Temmuz 2009). "Jackson, Cameron Saddened by State of Film Industry (Video)" [Jackson, Cameron Film Endüstrisi Devleti tarafından Üzüldü (Video)] (İngilizce). 22 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
  90. ^ "James Cameron Mixes It Up With Avatar" [James Cameron Avatar ile Mix'ler] (İngilizce). 10 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014. 
  91. ^ Gelten, Larry (31 Ocak 2010). "2nd look: 'Avatar'" [2. bakış: 'Avatar']. New York Post (İngilizce). 3 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2010. 
  92. ^ Wakefield, Philip (19 Aralık 2009). "Close encounters of the 3D kind" [3 Boyutlu türünün yakın karşılaşmaları]. listener.co.nz (İngilizce). The Listener. 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2010. 
  93. ^ "Cameron Says Microsoft's Role in 'Avatar' Was Key" [Cameron, Microsoft'un 'Avatar' daki Rolünün Önemli Olduğunu Söyledi] (İngilizce). Microsoft. 5 Şubat 2010. 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2010. 
  94. ^ Ericson, Jim (Ocak–Şubat 2010). "Overheard: AVATAR's Data Center" [Kulak misafiri: AVATAR'ın Veri Merkezi]. information-management.com (İngilizce). Information Management. s. 26. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2020. 
  95. ^ Ericson, Jim (21 Aralık 2009). "Processing AVATAR" [AVATAR işleniyor]. information- management.com (İngilizce). Information Management. 25 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2010. 
  96. ^ "Cloudy with a chance of Linux: Canonical aims to cash in" [Linux şansı ile bulutlu: Canonical para kazanmayı amaçlıyor] (İngilizce). 26 Mart 2010. 29 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2010. 
  97. ^ "The Day the Earth Stood Still" [Dünyanın Durduğu Gün] (İngilizce). 1 Mart 2009. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2010. 
  98. ^ "Jack Greasley, developer and Product Manager at The Foundry, takes CGSociety for a look around Mari, the new texture application" [The Foundry geliştiricisi ve Ürün Müdürü Jack Greasley, CGSociety'yi yeni doku uygulaması Mari'ye bir göz atmaya götürüyor] (İngilizce). CG Society. 25 Mayıs 2010. 10 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2010. 
  99. ^ "Exclusive: Foundry NAB Preview" [Özel: Foundry NAB Önizleme]. fxguide.com (İngilizce). FX Guide. 29 Mart 2010. 8 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2010. 
  100. ^ Masters, Tim (16 Aralık 2009). "Will Avatar crown James Cameron 'King of the Universe'?" [Avatar, James Cameron'ı 'Evrenin Kralı' olarak mı taçlandıracak?] (İngilizce). BBC News. 14 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2010. 
  101. ^ "The Data-Crunching Powerhouse Behind 'Avatar'" ['Avatar'ın Arkasındaki Çarpıcı-Veri Güç Santrali] (İngilizce). 22 Aralık 2009. 22 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2010. 
  102. ^ "The computing power that created Avatar | Chips" [Yongalar | Avatar'ı oluşturan bilgi işlem gücü]. geek.com (İngilizce). Geek. 24 Aralık 2009. 14 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2014. 
  103. ^ Terdiman, Daniel (19 Aralık 2009). "ILM steps in to help finish 'Avatar' visual effects" [ILM, 'Avatar' görsel efektlerini tamamlamak için devreye giriyor]. news.cnet.com (İngilizce). CNET. 11 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2020. 
  104. ^ "Joe Letteri". imdb.com (İngilizce). Internet Movie Database. 23 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2010. 
  105. ^ "Fox confirms Horner on Cameron's 'Avatar'" [Fox, Horner'ı Cameron'un 'Avatarında doğruladı] (PDF) (İngilizce). 29 Kasım 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2010. 
  106. ^ Dorey, Jim (2 Nisan 2008). "Na'vi Alien Language Incorporated In 'Avatar' Music Soundtrack" [Avatar Filmi Müziklerinde Na'vi Yaratık Dili Dâhil]. MarketSaw Blog (İngilizce). 21 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2008. 
  107. ^ Lucas, Ann (Eylül 2007). "Alumni News" [Mezun Haberleri] (PDF) (İngilizce). UCLA Department of Ethnomusicology. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2008. 
  108. ^ Carlsson, Mikael (3 Ocak 2009). "Top-10 Most Anticipated Scores of 2009" [2009'un En Çok Beklenen 10 Müzik Kaydı]. Upcoming Film Scores (İngilizce). IMDb News. 9 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2009. 
  109. ^ Vaughan, Owen (30 Kasım 2009). "James Horner: 'Scoring Avatar has been the most difficult job I've done'" [James Horner: 'Avatar kayıtları yaptığım en zor iş oldu']. The Times (İngilizce). Londra. 15 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2010. (abonelik gereklidir)
  110. ^ Fukushima, Glenn (16 Kasım 2009). "Atlantic Unveils "AVATAR: MUSIC FROM THE MOTION PICTURE"; Official Companion Album to James Cameron's Upcoming Epic Adventure Features Music Composed & Conducted by Oscar-Winner James Horner, Plus "I See You (Theme From Avatar)," Performed by Leona Lewis" [Atlantik Duyurdu "AVATAR: SİNEMA FİLMİNDEN MÜZİKLER"; James Cameron'un Yaklaşan Epik Macerasına Resmî Olarak Eşlik Eden Albümde, Oscar-Ödüllü James Horner Tarafından Bestelenen ve Yönetilen Müziğin Özellikleri, "Seni Görüyorum (Avatar Tema Parçası)" dâhil; söyleyen Leona Lewis]. marketwire.com (İngilizce). Marketwire. 21 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2009. 
  111. ^ Raup, Jordan (14 Ağustos 2009). "First Official Photo For James Cameron's 'Avatar'". thefilmstage.com. the Filmstage. 1 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2009. 
  112. ^ "New Empire Avatar Cover!". Empire. 6 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  113. ^ "Dolby 3D is the Official 3D Provider for Comic-Con International 2009". BusinessWire. 23 Temmuz 2009. 6 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009. 
  114. ^ Rettig, Kristina (23 Temmuz 2009). "James Cameron Previews 'Avatar'". Variety. 2 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2009. 
  115. ^ "Programming for Thursday, July 23". San Diego Comic-Con International. 18 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PHP) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010. 
  116. ^ "Programming for Friday, July 24". San Diego Comic-Con International. 26 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PHP) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2010. 
  117. ^ "Official 'Avatar Day' Press Release". SciFiScoop.com. 23 Temmuz 2009. 2 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2009. 
  118. ^ a b Clark, Cindy (24 Ağustos 2009). "'Avatar' preview dazzles audiences" ['Avatar' önizlemesi izleyicilerin gözlerini kamaştırıyor]. usatoday30.usatoday.com (İngilizce). USA Today. 26 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  119. ^ Bodey, Michael (27 Ağustos 2009). "Titanic director James Cameron grabs film's holy grail in new film Avatar" [Titanik yönetmeni James Cameron yeni filmi Avatar'da filmin kutsal kâsesini ele geçirdi]. theaustralian.com.au (İngilizce). The Australian. 29 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  120. ^ "Stars gear up for a risky season in Hollywood". ctvnews.ca. CTV News. 3 Ekim 2009. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  121. ^ Kilday, Gregg (25 Ağustos 2009). "A chip off the ol' iceberg? 'Avatar' run-up recalls another Cameron-captained ship". The Hollywood Reporter. s. 6. 28 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2009. 
  122. ^ "AVATAR Movie Teaser is the Most Viewed Trailer Ever on Apple.com". geektyrant.com. GeekTyrant. 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  123. ^ Pham Thu Nga; Trong Kha (13 Kasım 2009). "Through a glass starkly". Thanh Nien News. 5 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010. 
  124. ^ "AVATAR Trailer Gets World's Largest Live Trailer Viewing on November 1". Reuters. 29 Ekim 2009. 2 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  125. ^ "Coca-Cola Zero Immerses in the World of Avatar". Progressive Grocer. 24 Kasım 2009. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2010. 
  126. ^ "FOX on Demand". Fox.com. 31 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2009. 
  127. ^ "Space Ghost to Come out of Retirement For Interview with Avatar Star Zoë Saldana". Adult Swim. 7 Aralık 2009. 11 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2010. 
  128. ^ Avatar: A Confidential Report on the Biological and Social History of Pandora. 978-0-06-189675-0
  129. ^ James Cameron's Avatar: The Movie Scrapbook. [James Cameron'un Avatarı: Film Karalama Defteri] 978-0-06- 180124-2
  130. ^ The Art of Avatar: James Cameron's Epic Adventure. [Avatar Sanatı: James Cameron'un Destansı Macerası] 978-0-8109-8286-4
  131. ^ The Making of Avatar. [Avatar'ın Yapımı] 0-8109-9706-1
  132. ^ Woerner, Meredith (2 Haziran 2009). "James Cameron's Na'vi Banshees Take Flight In The Avatar Video Game". io9. 5 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2009. 
  133. ^ "'Avatar' in four different formats". Londra: The Independent. 12 Aralık 2009. 15 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009. 
  134. ^ a b "Fox Licensing unveils Avatar licensing programme". Licensing.biz. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009. 
  135. ^ "Mattel is Master Toy Licensee for Cameron's Avatar". ComingSoon.net. 13 Şubat 2009. 14 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009. 
  136. ^ Sharma, Garima (17 Şubat 2010). "Stamp-ed!". articles.timesofindia.indiatimes.com. Hindistan: The Times of India. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2010. 
  137. ^ D'Alessandro, Anthony (14 Nisan 2016). "20th Century Fox CinemaCon: 'Avatar' Sequels, 'Deadpool 2', 'Greatest Showman On Earth' Updates, Vanilla Ice Raps, 'Assassin's Creed', 'Birth Of A Nation' & More". Deadline Hollywood. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  138. ^ D'Alessandro, Anthony (14 Nisan 2016). "James Cameron Expands 'Avatar' Sequels To Four, Slams Screening Room & Gets Cheers From Exhibs- CinemaCon". Deadline Hollywood. 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  139. ^ Fleming, Mike (1 Ağustos 2013). "'Avatar' Sequels Upped To Three; Fox, James Cameron Set Trio of Writers to Spearhead". Deadline Hollywood. 3 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  140. ^ "James Cameron Talks Avatar Sequels" [James Cameron Avatar Devam Filmlerini Konuşuyor]. empireonline.com (İngilizce). Empire. 26 Kasım 2014. 5 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  141. ^ "James Cameron Opens Up About 'Avatar' Sequels" [James Cameron 'Avatar' Devam Filmleri Hakkında Açılıyor]. inquisitr.com (İngilizce). Inquisitr. 28 Kasım 2014. 22 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  142. ^ "James Cameron Has Found Avatar's Darth Vader: It's Stephen Lang" [James Cameron Avatar'ın Darth Vader'ını Buldu: Stephen Lang] (İngilizce). Deadline Hollywood. 22 Ekim 2013. 22 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2013. 
  143. ^ Tartaglione, Nancy (20 Haziran 2017). "'Avatar' Sequels Update: Production "Officially" Begins In September On Saga's Stand-Alones – CineEurope". Deadline Hollywood. 21 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017. 
  144. ^ Dumaraog, Ana (20 Haziran 2017). "Avatar Sequels Officially Begin Production in September" [Avatar Devam Filmleri Resmî Olarak Eylül Ayında Üretime Başlıyor]. screenrant.com (İngilizce). ScreenRant. 21 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2017. 
  145. ^ "James Cameron Planning 'Avatar' Trilogy". Yahoo!. 14 Ocak 2010. 18 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2010. 
  146. ^ Eric Ditzian (21 Aralık 2009). "James Cameron Talks 'Avatar' Sequel Plans". MTV. Ocak 14, 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2010. 
  147. ^ Dave McNary (24 Temmuz 2017). "CCH Pounder to Return for 'Avatar' Sequels". Variety. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  148. ^ N'Duka, Amanda (25 Ocak 2018). "Dileep Rao To Reprise His Role In James Cameron's 'Avatar' Films". Deadline Hollywood. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2018. 
  149. ^ "Avatar 2 Will See Sigourney Weaver Play a Brand New Character". 4 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020. 
  150. ^ Adam Chitwood (9 Mayıs 2017). "'Avatar' Sequels Add 'Fear the Walking Dead' Star Cliff Curtis in Lead Role". Collider. 10 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  151. ^ Anthony D'Alessandro (9 Mayıs 2017). "'Avatar' Sequels Update: 'Fear The Walking Dead's Cliff Curtis Signs On For Lead Role". Deadline Hollywood. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2017. 
  152. ^ a b Keegan, Rebecca (26 Kasım 2017). "James Cameron on Titanic's Legacy and the Impact of a Fox Studio Sale" [James Cameron, Titanic'in Mirası ve Fox Stüdyosunun Satılışının Etkisi Üzerine]. vanityfair.com (İngilizce). Vanity Fair. 27 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2017. 
  153. ^ Matt Goldberg (27 Eylül 2017). "'Avatar' Sequels Reveal First Look at the Young Cast". Collider. 28 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2017. 
  154. ^ James Hibberd (27 Eylül 2017). "Avatar 2: First look at sequel's next generation cast". Entertainment Weekly. 27 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2017. 
  155. ^ Geoff Boucher (14 Kasım 2018). "James Cameron: The 'Avatar' Sequels Have Wrapped Production". Deadline Hollywood. 14 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2018. 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Vikisöz'de Avatar (film) ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.
"https://tr.wiki.x.io/w/index.php?title=Avatar_(film)&oldid=33829713" sayfasından alınmıştır